blog koński

Tworzymy stado – najlepszy dobór koni

Mamy w tej chwili ponad 30 koni w stajni. No, niezupełnie w stajni, bo większość czasu nasze stada spędzają na pastwiskach. I liczba mnoga – stada – jest jak najbardziej poprawna. Nasze konie nie tworzą jednolitego stada; na to jest ich po prostu za dużo. Mamy kilka stad: w zależności od dnia jest to 3-4, a nawet 5 osobnych stad. To zupełnie naturalne – dzikie konie też nie biegają w tabunach po kilkadziesiąt sztuk. Dzikie stado liczy kilkanaście osobników. Nasze wyobrażenie dzikich koni to lecąca galopem setka zwierząt. W rzeczywistości grupa dzikusów jest mniejsza maksymalnie przyjmując liczbę 20 sztuk końskich czaszek. Takiej grupie łatwiej się poruszać, ukrywać przed drapieżnikami, znaleźć źródło pożywienia i wody. Nasze domowe koniki też przestrzegają tej zasady zgodnie z wgranym w ich system operacyjny atawistycznym wzorcem. Dlatego od lat już mamy na pastwiskach kilka stad, a ich liczebność i lista członków zmienia się dynamicznie w zależności od dnia, kondycji koni i ilości wypasanych na danym terenie zwierząt.

Nasze stada łączą się najpierw poprzez pierwsze przyjaźnie – te konie, które trafiają do naszej stajni trzymają się u boku towarzyszy transportu lub innych „nowych” i niepewnych siebie nabytków. I tak Goethine pasie się zawsze przy Coco (jechały razem w bukmance z Niemiec, choć nie znały się wcześniej), dołączyła do nich nowa w tym samym okresie Chilli. Źrebięta długo pozostają przy bokach matek, z czasem porzucając ich opiekę. Młodzież urodzona tego samego roku trzyma się w kupie i łączy w stado. W grupowaniu naszych koni mistrzem jest Mirek – nasz stajenny. On najlepiej wie, które konie można zamknąć w jednej zagrodzie, które spokojnie mogą stanąć w jednym boksie, a których absolutnie nie powinno się łączyć. Sympatie i antypatie naszych koni zna na pamięć. I tak mamy stado arystokracji – te konie, które nie pracują w stałej rekreacji (Goethine, Coco, Nowela, Iliada, Ismin, Kołysanka itd.), stado emerytów (Czubajka, Raszdi, Nefryt, Arkana itd.), stado prymitywów (haflingery i hucuły) – to tak z grubsza, bo stada, jak wspomniałam, się mieszają. Nasze puszczone na łąki konie same dobierają się w grupki, tworzą je i modulują według własnych zasad. Jakie to zasady? Jak człowiek może spróbować stworzyć zgrane stado? Posłuchajcie, do jakich wniosków doszłam po obserwacjach i analizach opinii Mirka.

Jeżeli w stajni jest ponad 20 koni to trzeba liczyć się z tym, że trudno będzie z nich stworzyć bezkonfliktową grupę. Można, owszem wypasać je na jednym pastwisku, tak jak my robimy w naszej stajni. Tylko trzeba pamiętać, by to pastwisko było wielkopowierzchniowe, bo wtedy utworzone naturalnie małe grupy końskie mają możliwość utrzymywania odległości od siebie i nie wchodzą sobie w paradę. Takie duże pastwisko zawiera w sobie opcję „unikania konfrontacji”, tylko trzeba sprawdzić, czy nie ma żadnych ślepych zaułków i innych „kozich rogów” do zapędzania.

Rotacja w naszym stadzie jest niewielka, ale jednak czasem dorzucamy do stawki nowe konie (kupione czy wstawiane w pensjonat), rodzą się też źrebięta. Czasem konie odchodzą z naszej stajni (w tym roku straciliśmy emerytkę Czarę; padła parę miesięcy po 30-tych urodzinach), niektóre też sprzedajemy i jadą do nowych domów. O tym, jak zintegrować z grupą nowego konia pisałam tutaj. Pomimo tej rotacji w naszej stajni trzon naszego końskiego tabunu jest raczej stabilny, a to pomaga w harmonijnym współżyciu stada. Nasze konie dobrze się znają, niekoniecznie wszystkie się lubią, ale każdy ma jakiegoś kumpla, partnera, z którym jest mu łatwiej i przyjemniej żyć w stadzie.

Jeśli jednak przychodzi do wypasu na mniejszych wybiegach (mamy takie dwa, rotacja po pastwiskach jest spora, bo przecież trawa musi mieć czas trochę się odrodzić po wypasach naszych żarłoków) to już musimy dobierać grupy, by uniknąć konfliktów. Niektórych koni absolutnie nie zamykamy razem na jednym wybiegu, bo jest pewne, że skończy się to niepotrzebną agresją i walką. Czasem nie chodzi nawet o konflikt zbrojny, ale zwyczajny mobbing – jednostki słabsze, stojące niżej w hierarchii, a pozbawione opieki partnera ze swojej grupy są przez inne konie odganiane od jedzenia, wody i przeganiane na każdym kroku. To nie wpływa dobrze na zdrowie psychiczne i staramy się tego unikać. Czym więc należy się kierować tworząc grupę koni?

Przede wszystkim zwróćcie uwagę na wzajemną tolerancję czy więzi łączące konie. Bardzo tolerancyjne są, jak zauważyłam, kuce i wszelkie prymitywy. Nasze hucuły, walijczyki, szetlandy, a wcześniej koniki polskie zawsze dobrze się dogadywały. Konflikty w grupach kuców trafiają się rzadko i nawet taki bandyta jak konik polski Morus stawiał się tylko dużym koniom, zostawiając „współplemieńców” w spokoju bez względu na ich charakter i społeczną rangę. Tak samo tolerancyjne są podobno konie zimnokrwiste. Tu nie mam za dużo doświadczenia obserwacyjnego, bo mogę się opierać tylko na Lorenzo, od którego trudno było wymagać stworzenia stada z sobą samym. Ale za to Lorenzo pokochał wielką miłością haflingery i pasł się tylko z nimi. Halfki zawsze trzymały się blisko swojego wielkiego miśka, a on potrafił w ich obronie przechodzić do ataku – tak ruszył pełnym galopem na paralotniarza, którzy chciał porobić koniom zdjęcia. Na początku Lorek tylko strzygł uszami i obserwował gościa w powietrzu i gdy inne konie zaczęły uciekać Lorek wciąż stał przy swoich halfkach. A kiedy do ucieczki na znak-sygnał czapką od Rozy zerwały się też haflingery Lorek wystartował z nimi. I początkowo galopował z tyłu, aż znudziła mu się ta zabawa. Za gruby był na takie biegi. Postanowił zakończyć ten proceder i odwróciwszy się w stronę paralotniarza zniżającego lot, Lorenzo ruszył na niego pełnym galopem. Odganiał go tak kilkakrotnie i nie dał się zbliżyć do swojej rodziny. Jak prawdziwy ogier, choć był wałachem. A, no właśnie:
Płeć ma spore znaczenie w tworzeniu harmonijnej i bezkonfliktowej grupy. Tak, podobno baby są kłótliwe i trudne we współżyciu. Nie u koni. Zauważyłam, że grupy z przewagą klaczy są bardziej zgrane i spokojne. Im więcej wałachów w grupie, tym więcej sporów i nieporozumień. Koedukacyjne grupy lepiej dobierać tak, by przeważały kobietki. Bo wałachy są, owszem, spokojne i zrównoważone pod siodłem, ale w grupie klaczy czasem zaczynają prezentować zachowania typowe dla ogierów. A to już rodzi konflikty. Nasze grupki same liczebnie ograniczają liczbę wałachów – zawsze przeważają klacze. I to najczęściej wałachy migrują między grupami.
Nie bez znaczenia jest też wiek koni. To dosyć oczywiste, że jeśli do grupy starszych koni wrzucimy jakiegoś młodzika, to będzie miał niełatwy żywot. Starsze konie nie będą nastolatkowi nic ułatwiać, a to rzutuje na prawidłowy rozwój psychiczny. Możemy jednak dołączyć do grupy dojrzałych koni np. parkę czy kilka sztuk młodych koni. Tu już oparcie w partnerze-równolatku będzie silne, a nauka życia stadnego będzie z korzyścią dla młodych. Ta sama zasada dotyczy starych koni. Pojedynczy emeryt może sobie w grupie nie radzić i mieć problem z dostępem do jedzenia i ogólnymi relacjami społecznymi. Ale już np. para emerytów powinna się w grupie odnaleźć. Widziałam to w przypadku naszej Czary. Całe życie nienawidziły się z Arkaną i nigdy nie pasły się razem, a z upływem czasu pozycja Czarki spadała i w końcu tylko oparcie w kilka lat młodszej Arkanie pozwalało jej funkcjonować w stadzie bez konfliktów. Ta zasada posiadania partnera-towarzysza odnosi się do kolejnego punktu istotnego w łączeniu koni w stado:
Liczba koni. Jeśli grupa jest niewielka, tak powiedzmy kilka sztuk to najlepiej, by liczba ta była parzysta. Konie często dobierają się parami i kumplują w dwójkach. Przy nieparzystej liczbie koni w grupie może się zdarzyć, że jakiś nieszczęśnik nie będzie miał partnera i zostanie samotnikiem, czując się wykluczony. To nie pomaga w utrzymaniu zdrowia psychicznego, a przez to rzutuje na użytkowanie konia i jego relacje z ludźmi. Jeśli grupa liczy ponad 10 sztuk to już mniejszy problem, bo konie mogą podobierać się w pary, trójki i inne konstelacje. W większej grupie nie wszystkie mają potrzebę nawiązywania więzi partnerskim tylko z jednym osobnikiem.
I najciekawsze, a jestem pewna, że nie błądzę tu w moich teoriach, bo nie tylko ja to zaobserwowałam – umaszczenie. Wiecie, że jeden karusek w grupie siwków ma przerąbane? Tak samo jak jeden siwek wśród gniadoszy. Nie wiem dlaczego, ale nasze konie nie akceptują „odmieńców”. O tym, jak Czardasz traktował pierwszego w naszej stajni srokacza – Nefryta pisałam Wam tutaj. Zauważyłam też, że więzi partnerskie konie również nawiązują się w oparciu o maść. Czubajka i Raszdi to świetnie zgrany duet, a mają całkowicie odmienne charaktery – Czubajka jest dominująca i apodyktyczna, Raszdi to fajtłapa i popychadło. Ale nie dla Czubajki, która go szanuje. To świetny układ, bo bardzo chroni Raszdiego – pamiętajcie, by zawsze trzymać się zasady, że koń o niskiej pozycji w stadzie musi być akceptowany przynajmniej przez jednego członka grupy z czołówki. To wystarczy, by ochronić go przed nietolerancją reszty, a więc atakami i mobbingiem przy paśniku czy poidle. A wracając do znaczenia umaszczenia – jeśli macie w stadzie same maści ciemne (gniade, kare i kasztanki) to wrzucony do tej ciemnej masy siwek raczej nie zostanie zaakceptowany. Jeśli wrzucicie ciemnocie dwa jasne promyczki pójdzie już łatwiej. Takiego znaczenia w procesie akceptacji konia w stadzie nie ma ani rasa ani wielkość (grupa może mieścić zimnokrwistego zwalistego Lorenzo i kucowatą haflingerkę Tajgę). Maść konia ma jednak znaczenie. A podobno nie powinno się oceniać po wyglądzie i doceniać to, co jest w środku…

Nasze stada na ogół funkcjonują bez konfliktów. Zdarzają się jakieś nieporozumienia, zdarza się mobbing, ale wystarczy drobna korekta z naszej strony i już nikt nie jest pokrzywdzony. Zazwyczaj nasze konie regulują to same – nieakceptowany po prostu zmienia stado i przyłącza się do bardziej tolerancyjnych i ugodowych grupek, szukając sprzymierzeńców wiekowych (innych emerytów czy innych nastolatków) czy walcząc o nową pozycje i zmieniając hierarchię w istniejącej grupie. Wszystkie konie się dobrze znają, a więzi zacieśniają dobierając partnerów same i unikając nieprzyjaciół poprzez trzymanie się zadu silniejszego towarzysza. I tak to funkcjonuje od lat.

A tak przy okazji rozważań stadnych odświeżcie sobie ten wpis – Specyfika końskiego stada – pisałam tam m.in. o tym, jak budowana jest hierarchia w stadzie i jakie czynniki mają wpływ na pozycję konia wśród towarzyszy. Hierarchia w końskim stadzie jest dynamiczna i zmienna, ale zasady jej budowania są stałe. I warto je poznać, bo to też pomaga w tworzeniu zgranej grupy.

Autor: Ania Kategoria: NATURAL

Jak wygląda koński paszport

Dla wielu z Was paszport koński pewnie nie jest enigmą i nie raz taki dokument w rękach mieliście. Wiem jednak, że spora liczba moich czytelników nie jest właścicielami koni, a korzysta z usług hippicznych w stajniach i ośrodkach rekreacyjnych. Pewnie więc zainteresuje Was, jak wygląda koński dokument tożsamości i jakie informacje się w nim znajdują. A po co w ogóle koń ma paszport?

Pamiętam, że w początkach działalności stajni żaden z naszych koni paszportu nie posiadał, bo nie było takiego wymogu. Konie otrzymywały tzw. karty źrebięcia i tyle. Z czasem musieliśmy więc zgłosić emerytów i wyrobić im obowiązujące paszporty. Po co jest paszport? Jest on, wiadomo, dokumentem identyfikacyjnym. Jest niezbędny do wszelkich transakcji kupna-sprzedaży oraz do przewozu konia. Za każdym razem, gdy koń opuszcza swoją stajnię, musi mieć ze sobą paszport. Nie koń dosłownie w kieszeni spodni, a osoba przewożąca, oczywiście. Paszport dla konia wydaje Polski Związek Hodowców Koni.

No, nie do końca tylko PZHK. Paszport wydaje podmiot prowadzący księgi hodowlane. Nasz Esauł oo był wpisany do PASB (Polska Księga Stadna Koni Arabskich Czystej Krwi). Księgi stadne prowadzone są w Warszawie, na Służewcu. Paszport dla niego wyrabiany był właśnie tam, przez Polski Klub Wyścigów Konnych. Tak samo z Lily xx. Ta z kolei była wpisana do Księgi Stadnej Koni Pełnej Krwi Angielskiej (PSB). Ona również miała czerwony paszport z PKWK na Służewcu. Oprócz Polskiego Klubu Wyścigów Konnych, który wydaje paszporty dla arabów i folblutów działają też inne podmioty, które prowadzą odpowiednie księgi hodowlane: Związek Trakeński w Polsce (konie rasy trakeńskiej), Stowarzyszenie Hodowców i Użytkowników Kłusaków, Polskie Towarzystwo Kuce Szetlandzkie. Jeżeli koń nie widnieje w księdze hodowlanej tych ras to pozostaje zwrócić się do PZHK, który oprócz ras takich jak: małopolska, wielkopolska, polska zimnokrwista, huculska, koniki polskie, ardeny polskie i rasa śląska, prowadzi też szeroko pojętą grupę szlachetna półkrew (sp), do której można wrzucić wszystko co szlachetne, oraz grupę kucy i tzw. małych koni, równie obszerną i mieszczącą wszystko, co nie pasowało gdzie indziej. Czasem właściciele np. rasowych koni arabskich, które z powodu różnych zawirowań nie widnieją w księdze stadnej i nie można ich tam wpisać, decydują się zgłosić konia do PZHK jako tzw. małego konia czy sp. A np. nasz Lorenzo, który miał pełne bulońskie pochodzenie, ale nie mógł w Polsce uzyskać paszportu bulońskiego, bo nie ma podmiotu, który prowadzi takie księgi stadne, został wpisany przez PZHK jako koń zimnokrwisty. I już.

Wśród naszych koni są głównie te zrzeszone w PZHK. Kilka wyjątków się zdarzyło: m.in. Esauł, Lily, ale również Kołysanka (paszport kłusaka szwedzkiego i prawdziwe imię Cersine Hornline), Chilli i Goethine (hanowery z wpisami do Ksiąg Stadnych), westfalska Coco, holenderska Roza van de Viersprong. Części z nich mama zmieniła paszporty na PZHK dla wygody, ale nie ma takiej potrzeby, jeśli zagraniczne paszporty są zgodne z wymogami Ustawy. Wszystko w PZHK idzie sprawnie. Składamy w odpowiednim pod względem miejsca zamieszkania oddziale PZHK stosowny wniosek i związek przysyła uprawnionego pracownika do opisu i zaczipowania konia. Od momentu zgłoszenia do otrzymania paszportu mija najwyżej 90dni (wg przepisów), ale zazwyczaj działa to szybciej.

Jakie informacje zawiera paszport?

Przede wszystkim paszport zawiera nr identyfikacyjny konia oraz nr wczepionego czipa. Zapobiega to nielegalnemu obrotowi końmi, chroni też przed kradzieżą;
informacje o zdrowiu konia, a więc o szczepieniach, odrobaczaniach, badaniach laboratoryjnych i innych zabiegach;
namiary na właściciela oraz informacje o zmianach właścicieli – przy zakupie konia dokonuje się aktualizacji danych w paszporcie, przesyłając do PZHK formularz wyrwany z ostatniej, perforowanej strony dokumentu.
ważne – istnieje możliwość zgłoszenia i zapisu w paszporcie, że koń nie jest przeznaczony na ubój. Taki zapis teoretycznie chroni konia przed rzeźnią, bo lekarz może mu wtedy podawać leki, które pozostają w tkankach i mięśniach i dyskwalifikują mięso, jako nieprzystosowane do spożywania przez ludzi. Najczęściej dotyczy to koni i kuców sportowych, ale nie tylko. Takiego zapisu nie można już cofnąć. Na umieszczenie go w paszporcie naszego konia możemy zdecydować się na dowolnym etapie życia konia wypełniając stosowny druk deklaracji/oświadczenia. I choć brzmi to jak zabezpieczenie konika przed rzeźnym losem to wyjaśniam – aż tak kolorowo, niestety, nie jest. Zapis ten oznacza dosłownie, że koń jest „sklasyfikowany PO UBOJU jako nieprzeznaczony do spożycia przez ludzi” czyli rzeźny strzał w łeb może dostać, po prostu nie trafi na włoski talerz. Co jest mu już chyba obojętne, bo po trafieniu do rzeźni jego zmartwieniem nie jest to, czy ktoś będzie konsumował jego zwłoki. Zmartwieniem jest sam fakt, że do tej rzeźni trafił. Inna sprawa, że handlarz, który przywiózł na ubój konia z takim zapisem w paszporcie, pieniędzy za mięsko nie otrzyma, co powinno go skutecznie zdemotywować w sprawie zakupu takiego towaru.
opis zwierzęcia przygotowany przez wykwalifikowanego i uprawnionego do tego pracownika PZHK.

Tu strona z paszportu Czubajki – taka tytułowa, główna:

Opis konia zawiera najbardziej istotne informacje o zwierzaku i jest na tyle dokładny, by uniemożliwiał podmiany paszportów i ogólne żonglowanie papierami zwierząt. Musi zawierać szczegółowe dane identyfikacyjne, by zwierzę było łatwe do rozpoznania i niemożliwe do pomylenia z innym koniem np. tej samej maści. Co więc opisuje się w paszporcie?

Imię konia i jego pochodzenie tj. dane rodziców, dziadków – drzewo genealogiczne i rodowód do 4 pokolenia
Płeć zwierzaka (przy kastracji ogiera powiadamia się PZHK o zmianie płci konia, a wpisu do paszportu wraz ze swoją pieczątka i datą zabiegu dokonuje lekarz weterynarii, który kastrację przeprowadził)
Datę urodzenia
Rasę lub typ
Maść
Odmiany na maści podstawowej czyli opis wraz z rysunkiem wszelkich malunków na nogach, pysku itd.
Palenia, mrożenia, tatuaże czy inne znaki uzyskane sztucznie i widoczne dożywotnio na skórze zwierzaka.
Wicherki czyli znak szczególny, porównywalny trochę z naszymi odciskami palców. Wicherki oznacza się na rysunkach czarnym krzyżykiem. Jak wygląda wicherek? O tak:

Tu wicherek na łbie Rozy.

A to trzy wicherki na szyi Tajgi.

Tak wygląda wicherek przy grzebieniu grzywy Sztorma.

A tutaj wicherek na szyi srokatego Bawarka:

Fot. 1-4 Weronika Ładak

Wicherki to takie… hmmm… wicherki, zawirowania sierści nazywane też krowim liźnięciem. Mogą występować wszędzie na końskim ciele: łbie, szyi, słabiznach itd. Osoba dokonująca opisu ogląda dokładnie konia i zaznacza w paszporcie miejsca występowania tych znaków szczególnych. Sam wicherek nie jest niczym szczególnym, ale już miejsca jego występowania u różnych koni się zmieniają, co czyni z wicherków znak identyfikacyjny.

Fachowo przygotowany opis wygląda tak:

Tutaj akurat opis Nefryta, który jest karosrokaty. Zobaczcie, jak dokładnie opisane są plamy na jego ciele, łącznie z białymi włosami w grzywie (ten kreskowany irokez). Gdy koń nie ma żadnych odmian, blizn, paleń to na opisie widnieją często tylko czarne krzyżyki wicherków.

Poniżej opis graficzny i słowny (dwie strony) z paszportu Makówki. Rysunki są zawsze uzupełnione opisem słownym na osobnej stronie. Informacje podane są skrótowo, ale całość tworzy obraz indywidualnej jednostki. W ten sposób nawet konie jednolitej maści bez odmian są oznakowane niepowtarzalnie (wicherki, blizny, znamiona, plamy cieliste itd.)

Czerwonym kolorem zaznacza się to, co na koniu jest białe, a więc odmiany, łaty itd. Kreskowane są obszary kępek białych włosów, a plamy cieliste (brak pigmentu na skórze pod odmianą) są zakolorowane na czerwono. Poniżej macie przykład tzw. plamy cielistej czyli odmiany na pysku, która przecież biała nie jest. Na zdjęciu Tara, haflingerka. Widać jej białą strzałkę, która w rejonie nozdrzy staje się już plamą cielistą.

Kolorem czarnym oznacza się to, co na koniu nie jest białe, a wymaga wyróżnienia, a więc: wicherki (oznaczone krzyżykiem), blizny (oznaczone strzałką), piętna (narysowane, a jeśli nieczytelne to oznaczone jak blizna strzałką), piętno Mahometa (trójkącik). O takich znakach szczególnych konia będę jeszcze pisać.

Pochodzenie konia w paszporcie wywiedzione jest do 4 pokolenia. Poniżej przykład z paszportu Nokturna (czyli Bolka) – rodzice i ich drzewka genealogiczne:

A tutaj strona, którą uzupełnia lekarz weterynarii – to akurat szczepienia Iliady.

Jeżeli koń przestanie być naszą własnością to musimy zgłosić ten fakt do PZHK. Przy okazji sprzedaży zajmuje się tym osoba nabywająca zwierzaka, a jeżeli konik nam, niestety, padnie, zostanie uśpiony, skradziony czy przeznaczony na ubój to zgłaszamy to w terminie 7 dni, by koń został zdjęty z naszej ewidencji. Aha, te nieszczęśniki, które właściciele oddają na rzeź są automatycznie zdejmowane z ewidencji, gdy tylko ubojnia się nimi zajmie i to ona informuje o tym PZHK. Właściciel jest z tego obowiązku zwolniony, co mu pewnie odciąża sumienie – oddaje konia z paszportem, inkasuje zapłatę i zapomina. Jeśli potrafi, a pewnie tak skoro taką decyzję podejmuje.

Paszport konia zawiera wszelkie informacje, które pomagają prawidłowo i bez pomyłek zidentyfikować zwierzę. Opis jest na tyle dokładny i szczegółowy, że nie ma potrzeby umieszczania w paszporcie zdjęcia konia – ani portretu legitymacyjnego, ani obrazu całej sylwetki. Nie uważam też, by takie zdjęcie było do czegokolwiek potrzebne, ale już dziwi mnie brak informacji o wzroście konia, nawet przybliżonym. Jest różnica między kucami, duże konie też wahają się w sporych przedziałach i naprawdę na pierwszy rzut oka można bez miarki odróżnić konia, który ma w kłębie 150cm od tego, który przekracza 170cm. A i jeden i drugi może należeć do tej samej rasy czy typu. Mamy w stajni Czarkę z pełnym wielkopolskim pochodzeniem i wzrostem ok. 160cm oraz wielkopolaka Nefryta mierzącego 170cm. Jest hanowerska klacz Chilli (179m) i hanowerka Goethine (165cm). Różnicę widać jak na dłoni. O wahaniach wzrostu wśród koni sp (szlachetna półkrew, mieszanka dwóch koni szlachetnych) nie muszę nawet wspominać. Jeśli już opisuje się konie co do wicherka, to czemu nie wspomina o ich wysokości? To ułatwiałoby identyfikację np. policji, bo dla zwykłych funkcjonariuszy sprawa np. takich wicherków może być niejasna, a na pewno nie rzucająca się w oczy.

Chciałam wam również zwrócić uwagę, że paszport, chociaż zawiera dane i adres właściciela (nie zawsze aktualnego) to nie jest dokumentem własności. Dowodem własności jest umowa kupna-sprzedaży czy faktura zakupowa za konia. Paszport to taki dowód rejestracyjny konika, właściciel jest w nim wpisany, ale jeździć autem może każda osoba, która ma papier w garści. Aby potwierdzić własność należy przedstawić dowód zakupu konia. Niby niewielka różnica, a my już z niej korzystaliśmy – daliśmy konia na okres próbny do innej stajni wraz z paszportem (bo przecież opuścił nasze gospodarstwo, a tacy już praworządni i legalni jesteśmy), a potem mieliśmy problem z odbiorem zwierzaka, bo nieuczciwy właściciel stajni próbował go wyłudzić. Wiążąca okazała się tu faktura zakupu, a nie paszport, którego nie mieliśmy w rękach. Nieważne, kto ma paszport w dłoni; koń należy do tego, kto za niego zapłacił i może to potwierdzić dowodem zakupu czy zawartą umową. Trzymajcie więc umowę kupna-sprzedaży czy dowód zakupu w oryginale w swojej dokumentacji. Sam paszport należy bardziej do konia niż do Was :)

Autor: Ania Kategoria: ARTYKUŁY

Znakowanie koni – jak podpisać swojego konia?

Koń jaki jest, każdy widzi. Ten cytat z pierwszej polskiej encyklopedii powszechnej autorstwa Benedykta Chmielowskiego chyba każdy z nas zna. Co ciekawe, autor opisał dokładniej inne zwierzęta i tylko koniowi poświęcił tak lapidarny wpis. Wiąże się to z faktem, że w roku wydania encyklopedii (1745r.) każdy szlachcic konia miał, a sprawdzenie jak ten diabeł wygląda było kwestią wyjrzenia przez okno – jeśli nie na swoim podwórku, to u sąsiada można było łatwo zweryfikować wygląd konia. Jak wielka musiała być popularność w naszym kraju koni i znajomość hipologiczna Polaka, skoro Chmielowski podsumował hasło „koń” tak lakonicznie! Żałuję, że czasy te minęły i możemy tylko wspominać prześwietną historię hippiki w naszej ojczyźnie.

To, jaki koń jest dokładnie, nie jest tak oczywiste. Bo każdy jest inny, prawda? Możemy wrzucać je jednak do jednego wora – gniade w jeden, siwki w drugi itd. A jak uniknąć ogólnych pomyłek i oznaczyć konia niepowtarzalnie, niezmywalnie i na zawsze? Jest na to kilka sposobów.

Najpopularniejsza jest identyfikacja elektroniczna czyli wszczepienie tzw. chipa. Czipowanie konia daje nam praktycznie 100% identyfikację koniowatego – w połączeniu z paszportem mamy już pełen obraz zwierzaka. Taka identyfikacja praktycznie eliminuje nam ryzyko kradzieży konia (co ma później złodziej z nim zrobić? Zjeść chyba, bo ani go nie sprzeda legalnie, ani do rzeźni nie odda), ogranicza też kwitnący handel kradzionymi końmi, czy nielegalny wywóz poza granice kraju. Tak w teorii i założeniu, bo słyszałam o różnych przypadkach, gdy chip z paszportem niczego nie utrudniają. No, ale tu zawodzi czynnik ludzki, brak dokładnych kontroli i uczciwości ludzkiej. Wszystko można obejść, wystarczy pokombinować, a w tym jesteśmy świetni. Lata praktyki.

W każdym razie zaczipowanie konia ma go chronić i pomóc bezbłędnie zidentyfikować. Sam czip zawiera 15-cyfrowy kod, który umieszcza się w końskim paszporcie. Nr chipa jest też wprowadzany do bazy PZHK i pozostaje w niej do końca życia konia. Chip jest niewielki – ok. 12x2mm, a sam zabieg umieszczenia go niemal bezbolesny, a w każdym razie porównywalny do zwykłego zastrzyku. Umieszcza się go na głębokości ok. 3-4cm, domięśniowo lub w więzadle karkowym, po lewej stronie końskiej szyi, mniej więcej na wysokości 4 kręgu szyjnego. O, tak pi razy drzwi tutaj:

Fot. Kasia Bardzińska # Lolek, syn Literatki, kuc.

Wstrzyknięcia dokonuje wykwalifikowany i uprawniony do tego pracownik PZHK. Używa jednorazowego, sterylnego zestawu i zabieg ten nie jest niebezpieczny czy ryzykowny dla zdrowia i życia konia. A co ważne – usunięcie czipa jest wprawdzie możliwe, ale pozostawia trwałe ślady i blizny, bo przecież trzeba by go z tego mięśnia czy więzadła wygrzebać. Jeżeli ktoś by więc taką próbę podjął, to będzie to od razu widoczne na lewej stronie szyi. Koń, przy którego czipie ktoś majstrował, staje się od razu jednostką podejrzaną, obywatelem szarej strefy.

Nasze konie są zaczipowane dla bezpieczeństwa, ale sami odczytywać czipów nie musimy, bo przecież znamy stado co do nogi. Można jednak kupić sobie taki czytnik do czipów i sprawdzać zwierzęta przy zakupie czy identyfikować w stadzie. Przydaje się w chowie tabunowym – odławiasz jednego delikwenta, a jak koni masz kilkadziesiąt i w dodatku jednej maści (np. w obrębie rasy: haflingery czy koniki polskie), a koni dobrze nie znasz, bo łażą w stanie dzikim, to trudno od razu bezbłędnie przypomnieć sobie jak delikwent ma na imię i który paszport z całej sterty jest jego. Wtedy odczytujesz nr czipa, porównujesz z paszportem i voila -witaj, Zenek! Jest wiele modeli takich czytników: na baterie, przenośne, ładowane akumulatorkami i w różnych przedziałach cenowych. Nam w sumie niepotrzebne.

Innym sposobem znakowania koni są wymrożenia. Jest to zabieg dla konia podobno bezbolesny, choć zastanawiam się, czy po kilkunastu minutach po zabiegu koń nie odczuwa jakiegoś dyskomfortu. Nawet jeśli, to chyba jednak umiarkowany i krótki. Dokładnego pojęcia nie mam, bo na sobie nie próbowałam:) Zabieg polega na dotknięciu taką…hmmm…jak to nazwać… metkownicą, która jest zamrożona w ciekłym azocie. Tak niska temperatura powoduje zniszczenie komórek produkujących barwnik i w rezultacie koniowi w miejscu dotknięcia zostaje sierść o białym umaszczeniu. Te białe włosy zostają mu do końca życia, po każdym linieniu i zmianie okrywy włosowej sierść nadal odrasta biała. Najczęściej wymraża się koniom nr paszportu – to taki zewnętrzny czip. Mrożenia na końskiej sierści wyglądają tak:

Fot. Weronika Ładak # To szyja naszej Kołysanki; znakowana była w Szwecji i stamtąd do nas przyjechała. Co do wymrażania -nie wydaje mi się, by był większy sens w mrożeniu koni siwych. Metoda ta ogranicza się więc w zasadzie do maści ciemnych.

Innym sposobem znakowania koni, dla wielu dość kontrowersyjnym, są palenia. Ponieważ zabieg jest bolesny, słyszy się głosy o całkowitym zakazie palenia koni w UE. Jednak np. Niemcy bronią swoich rasowych paleń argumentem ponad 100-letniej tradycji. Wypalanie piętn u koni kojarzy mi się głównie z obrazkami z amerykańskich westernów – kwiczące zwierzę dotykane wyjętym z ogniska żegadłem i przypalane na żywca; niemal czuje się smród palonej sierści i pieczonej szynki. Taki koń na westernie był palony znakiem właściciela, co utrudniało potem kradzież. Dziś takie wypalane piętno to najczęściej znak rasy, czasem nr stada lub właśnie osobisty znak (rodzaj logotypu) właściciela czy hodowcy. Polskie rasy też mają swoje palenia (ślązaki, małopolaki, wielkopolaki, hucuły, koniki polskie, konie zimnokrwiste, a nawet sp). Najpopularniejsze są palenia ras niemieckich – z tymi najczęściej się spotykamy i oglądamy w naszym kraju: są to hanowery, konie wesfalskie, oldenburgi (mhmm, moje ulubione) czy holsztyny. A na przykład lipicany mają w obrębie swej rasy aż sześć różnych paleń – w zależności od linii męskiej, z której koń się wywodzi (jeden z symboli należy do potomków ogiera Siglavi – czystego araba). Tradycja palenia piętn na końskiej skórze utrzymuje się mimo protestów miłośników koni. Właśnie, tradycja. To tym argumentem najczęściej broni się zwyczaju przypalania koniom mięsa. Związki hodowlane widzą wyższość palenia nad czipem – jasność i klarowność na pierwszy rzut oka, znak identyfikacyjny, który koń właściwie powinien nosić z dumą i godnością jak tarczę na rękawie szkolnego mundurka. Ja osobiście nie lubię paleń; są dla mnie po prostu szpecącą blizną. Ale inna sprawa jest taka, że na palonego konia patrzę od razu jak na arystokratę… Jakby miał swój herb rodowy, szlacheckie godło. Od 2018 r. palenie można będzie w Niemczech wykonywać tylko ze znieczuleniem. Brawo, ale dlaczego dopiero wtedy? To powinien być powszechny obowiązek już od co najmniej kilku lat wstecz. Koszt znieczulenia jest znikomy dla właściciela tak cennego zwierza, a ryzyko dla zdrowia konia związane z podaniem środka znieczulającego jest nie większe niż ryzyko samego wypalania.

Zazwyczaj piętna wypala się na lewym udzie, czasem szyi, barku czy kłodzie. U nas kilka koni ma palenia, z którymi już do nas trafiły. Spójrzcie m.in na te:

Fot. Weronika Ładak

Palenia na udzie Chilli – znak rasy hanowerskiej.

A tu piętno Talara – numer oznaczający państwową hodowlę – ten akurat 49 czyli stadninę SK Nowielice. Takie numery wypala się wszystkim źrebakom i nie oznaczają automatycznie wpisu do księgi głównej. Numer wypalany jest „na siodle” czyli grzbiecie.

Na pewno bezbolesnym, ale też nietrwałym i w zasadzie niepotrzebnym jest palenie na kopycie. Zabieg wykonywany tak jak piętna na skórze – gorące żegadło przykłada się do puszki kopytowej i wypala znak-paleń, rodzaj stempla. Najczęściej jest to numer; czasem prosty znak-logo właściciela czy hodowcy. Minusem tej metody jest jej nietrwałość – kopyto rośnie, ściera się, więc w zasadzie co pół roku trzeba zabieg powtarzać. Nie bardzo też rozumiem po co. Znaki na kopytach mnie nie rażą, ale też nigdy konia tak oznakowanego w stajni nie mieliśmy. A gdyby jakiś trafił to wkrótce znak by zszedł, a powtarzanie go nie wchodzi w grę, bo – jak wyżej – po co? Wystarczy mi, że podpisuję swoje siodło; nie mam zapędów tatuażysty co do konia, bo to nie jest rzecz, którą muszę oznaczać jako swoją, a innym wara. A właśnie- tatuaż. Konie można też się tatuować – na błonach śluzowych (najczęściej wewnętrzna strona górnej wargi). Nigdy wytatuowanego konia nie spotkałam. A może spotkałam, ale nie zauważyłam, że ma dziarę? Miejsce rzeczywiście nie rzuca się w oczy. Czy ktoś z Was zetknął się z wydziaranym koniem? Dajcie znać.

Znakowanie konia to nie tylko i wyłącznie egoistyczne podpisywanie swojej własności, traktowanie konia jak rzecz. To również zabezpieczenie przed kradzieżą, oznakowanie rasy czy arystokratyczny symbol księgi stadnej. To takie logo marki :) podczas gdy chip jest rejestracją bryki. Nie widzę w tym nic złego, dopóki nie pytany przecież o zdanie koń, nie odczuwa przy tym niepotrzebnego dyskomfortu. A co Wy sądzicie o znakowaniu koni?

Autor: Ania Kategoria: ARTYKUŁY

Rękawiczki Fouganza – jak wybrać najlepsze rękawiczki jeździeckie?

Fot. Weronika Ładak

Jeżdżę konno w rękawiczkach. Zawsze. Choć nie zawsze tak było. Pierwsze rękawiczki dostałam od mamy i były dla mnie elementem stroju jeździeckiego. O ich funkcjonalności i wartości użytkowej w ogóle nie myślałam. Po prostu zwyczajem nowicjusza wkładałam na siebie pełen jeździecki rynsztunek. I czułam się jak profesjonalista. Te pierwsze rękawiczki wyleczyły mnie zresztą z nawyku wkładania czegoś na dłonie na czas jazdy. Były sztywne, skóra po zawilgoceniu aż mnie obcierała, farbowały mi palce, ręce mi się pociły – a, idźcie w diabły z tym szajsem! Wywaliłam rękawiczki i przez parę dobrych lat jeździłam „na golasa”. Po co komu rękawiczki? Zimno latem w dłonie nie jest, a koń to nie muszla klozetowa – nie brzydzę się go dotykać gołymi rękoma. Dodam, że moje konie czołowe nigdy mi rąk wodzami nie obcierały, bo wszystkie były delikatne w pyskach, czułe i ze spokojnymi łbami. No, czasem by się rękawiczki przydały – na wystanego Bolka, na spanikowaną Sukcesję, na podnieconą Czubajkę. Ale ten raz można przetrzymać – odciski i obtarcia na palcach goiły się raz-dwa. A teraz jeżdżę zawsze w rękawiczkach. Po pierwsze dlatego, że z braku konia czołowego trafiłam w siodło Bolka, którego ciężko utrzymać w terenie, gdy energia go rozpiera. Po drugie dlatego, że nigdy nie zdejmuję obrączki, a jej obecność od 10 lat na palcu serdecznym dała mi się we znaki w kontakcie z wodzą. Po trzecie dlatego, że żal mi paznokci i manicure. Po czwarte dlatego, że choć lubię dotyk spoconej końskiej sierści, to już sprzątanie końskich pączków z plaży gołą ręką jakoś mnie nie kręci, aż tak postępowa w swej miłości do koni nie jestem. A po piąte dlatego, że trafiłam wreszcie na dobre rękawiczki i wyleczyłam się z uprzedzeń.

Rękawiczki jeździeckie mają naprawdę ważne zastosowanie:

Przede wszystkim chronią przed zimnem, wiatrem, deszczem, śniegiem, mrozem. Skóra dłoni jest delikatna; częsty kontakt ze zmiennymi warunkami atmosferycznymi upodabnia ją do skóry słonia. Ręce są moją wizytówką, nie chcę czuć się zażenowana podając komuś dłoń, odbierając resztę w sklepie, pracując przy klawiaturze w biurze. Dbam o dłonie i paznokcie, a po zejściu z konia nadal pozostaję kobietą – nie chcę prezentować światu popękanej i zaczerwienionej skóry dłoni i połamanych paznokci z powbijanym stajennym brudem. Rękawiczki pomagają mi chronić paznokcie i zachować elegancki wygląd dłoni.
Używanie rękawiczek zapobiega również powstawaniu obtarć i pęcherzy. Wodze potrafią nieźle poobcierać dłonie, a ja ostatnio często-gęsto schodziłam z konia z odciskami na palcach i poranionymi od grzywy kostkami palców.
Poza tym rękawiczki pomagają utrzymać wodze, zapobiegają ich ślizganiu się i przesuwaniu w dłoni. Spocona dłoń to kiepski amortyzator, a wyślizgujące się z rąk wodze skutecznie utrudniają pracę na kontakcie. Rękawiczki jeździeckie mają specjalne przeszycia i wzmocnienia w miejscu trzymania wodzy; często są też ogumowane, co zapewnia lepszą przyczepność wodzy zarówno skórzanych jak i tych parcianych. To przecież także kwestia bezpieczeństwa – łatwiej opanować konia, gdy chwyt na wodzach masz pewny a kontakt z pyskiem stały i regulowany tylko ręką (pamiętajcie – ręka to najlepszy wypinacz!), a nie zaburzony niestabilnym chwytem w dłoni.

Przetestowałam dla Was kilka modeli rękawiczek jeździeckich firmy Fouganza. Dlaczego takich? Bo, jak zauważyłam w gronie prawie 300 obozowiczów TROTTERA, rękawiczki tej marki należą do najczęściej wybieranych: są niedrogie, funkcjonalne, łatwo dostępne. A ponieważ jeździłam w rękawiczkach kilku marek, również tych droższych i ekskluzywnych, to wiem, że Fouganza w swych najlepszych modelach nie ustępuje innym markom. Swoje rękawiczki the best też wybrałam z Fouganzy – zdecydowała cena, bo funkcjonalność nie ustępuje tym z droższych marek. I naprawdę nie ma sensu sprzedawać nerki i wątroby, by zainwestować w najdroższe rękawice na rynku. Megawytrzymałych po prostu nie ma – każde z czasem się zeszmacą i właśnie o ten czas zeszmacenia się chodzi. Jeżeli czas użytkowania jest adekwatny do ceny to nie ma co wydziwiać. Każda para rękawic w końcu się zedrze, byle cena nie była wzięta z kosmosu to nawet ich nie żal. I już.

Co dla mnie jest najważniejsze w rękawiczkach jeździeckich i w/g jakich kryteriów je oceniałam? Oto najważniejsze cechy dobrych rękawic dla koniarza:

wytrzymałość – rękawice muszą być mocne i trwałe. Nie mogą rozlecieć się po kilku jazdach, nie mogą się podrzeć przy zapinaniu sprzączek ogłowia czy popręgu (tak, często robię to w rękawiczkach), czasem musisz też sprawdzić kopyto, obejrzeć podkowę. Używam rękawic też do lonżowania koni, a taka przesuwająca się lina nie może mi ich spalić od razu po pierwszym użyciu. Poza tym rękawiczki nie mogą się mechacić, tracić formy i wyglądu. Mają być mocne, wytrzymałe, odporne na przypadkowe rozdarcia. A przynajmniej ich trwałość ma być adekwatna do ceny.
wygoda – rękawiczki muszą być miękkie, nie krępować ruchów dłoni i palców. Idealnie, gdy są na Twoich dłoniach jak „druga skóra”. Muszą dopasowywać się do kształtu dłoni, naciągać na kostkach, nie uciskać w przegubie, nie odcinać krążenia w palcach. Po prostu chcę mieć na dłoniach coś, co mi nie przeszkadza, a najlepiej jeszcze jeśli wręcz sprawia przyjemność – ideałem są mięciutkie jak kaczuszka rękawiczki, które noszę jak papucie od babci.
wygląd – nie jestem modelem z wybiegu, ale też nie menelem z rynsztoku. Moje rękawiczki mają być eleganckie, ładne, bez żadnych niepotrzebnych ozdób i kwiatków. Mają mieć neutralny kolor (precz z różami, czerwieniami i błękitem!), trzymać formę, nie mechacić się, nie zeszmacać. Mają wyglądać elegancko i czysto, nawet gdy czyste nie są.
czyszczenie – wiadomo, że rękawiczki będą się brudzić. Mają kontakt z końskim potem, stajennym brudem, piachem, błotem, wilgocią. Każde po kilkunastu jazdach będą brudne. I dlatego ważne jest dla mnie, by rękawiczki były łatwe do czyszczenia. Najlepiej, gdy korzystając z wrodzonego lenistwa, mogę je po prostu wrzucić do pralki i wyjąć w niezmienionym stanie – bez odbarwień, nie zafarbowane, w niezmienionym kształcie, nie zesztywniałe i po prostu czyste. I tak wiele, wiele cykli z rzędu.

To są punkty absolutnego „must have” każdej pary rękawiczek jeździeckich, które mają zaszczyt gościć na moich dłoniach. Każde inne – won! Ale mam też kilka swoich indywidualnych wymagań, które niekoniecznie muszą podzielać inni jeźdźcy. Dla mnie niezbędne jest także:

obsługa ekranu dotykowego – zawsze zabieram na wyjazd w teren komórkę i każdemu radzę robić to samo. Mój telefon to przenośny, ale niezbędny organ mojego ciała; daje mi poczucie bezpieczeństwa i stały kontakt z dziećmi zostawionymi na czas jazdy pod czyjąś opieką. W razie nieprzewidzianych zdarzeń mogę też wezwać kogoś z odsieczą do pomocy w terenie. Telefon to łączność z bazą, a ja to cenię. I nie chce mi się zdejmować rękawiczek za każdym razem, gdy dzwoni telefon. Nie chcę szarpać rękawiczek zębami (a nie lubię puszczać obu wodzy w terenie), by móc wybrać numer z dotykowej klawiatury. Moje rękawiczki muszą być przystosowane do obsługi ekranu smartfona, bo nie zamierzam jeździć w rękawiczkach z odciętymi opuszkami palców. Jestem jeźdźcem, a nie wędkarzem.
gubienie – rękawiczki, przynajmniej moje, mają to do siebie, że często mi uciekają. Nie zliczę, ile par już zgubiłam. Może to ja trafiam na tak felerne modele z wbudowanym systemem ucieczki? W każdym razie nic nie drażni mnie bardziej, niż zgubienie jednej rękawiczki z pary. Ta druga wtedy ze mnie drwi, przypomina, że jest zupełnie bezużyteczna, choć posłuszna i wierna. Wolę zgubić parę niż jedną sztukę. A w tym pomaga sprzączka umożliwiająca spięcie nieużywanych rękawiczek razem. I już. Niech pilnują jedna drugiej, a nie ewakuują się stopniowo. Zawsze jest szansa, że większy pakunek łatwiej znaleźć, trudniej przeoczyć moment ucieczki. Lubię mieć możliwość spięcia pary razem, bo to mi oszczędza czasu na poszukiwanie każdej sztuki z osobna. A jak się zgubią to razem – mniej boli. Pozostała przy mnie rękawiczka mi nie urąga, a ja paradoksalnie czuję, że łatwiej mi przyjdzie znaleźć dwóch zbiegów niż jednego spryciarza.
zapięcie – lubię rzepy. Są najpopularniejszym zapięciem na nadgarstku i choć mają wiele wad (czepia się ich każde źdźbło słomy, siano, szarpią rękawy polara) to najlepiej dopasowują się do nadgarstka. Możesz nimi regulować ucisk, możesz je wykorzystać do sczepienia rękawiczek razem czy przypięcia do siodła podczas popasu. Guziki, zaciski, zatrzaski są twarde i obcierają mi nadgarstek. Nie lubię i już.

Przetestowałam dla Was pięć różnych modeli rękawiczek Fouganzy. Z różnych półek cenowych, wykonane z różnych materiałów, z różnym przeznaczeniem. I o każdych coś Wam opowiem. Wybierzcie sami, ja już swój hicior znalazłam i jestem mu wierna. Z wzajemnością, bo ani razu mi nie zwiały :)

Najprostsze i najtańsze są rękawiczki Riding Gloves. Te polecam niedzielnym jeźdźcom – tak na weekendowe wypady do stajni. Zresztą zauważyłam, że królują wśród naszych szkółkowiczów – są tanie (30zł), poprawiają chwyt, co ma przecież wpływ na bezpieczeństwo i chronią dłonie od obtarć. Wykonane są z miękkiego, rozciągliwego materiału i nie krępują ruchów dłoni i palców.

WYTRZYMAŁOŚĆ	3/10	To nie tytani pracy. Przy intensywnym użytkowaniu szybko się prują, przecierają, ogumowania się ścierają, a wierzch mechaci. Posłużą dłużej, jeśli nie są zaharowane na cały etat; przy jeździe okazjonalnej, niedzielnej posłużą co najmniej rok. Cena jest dopasowana – bez obaw, nie przepłacicie. Warte wydanych pieniędzy i odpracują je, bez obaw.
WYGODA	5/10	Nie krępują ruchów, nie usztywniają stawów. Mnie drażniły wewnętrzne szwy na palcach -wciąż je czułam, choć nie raniły i nie obcierały. Stabilne, porządny rzep na nadgarstku, ale wkładanie wymaga uwagi – palce trzeba poprawiać, naciągać. Dłoń nie wsuwa się w nie jak w rozdeptane kapcie, choć szybko te rozdeptane kapcie zaczynają przypominać.
WYGLĄD	5/10	Jako nówki prezentują się schludnie i elegancko – porządna guma na nadgarstku, estetyczny rzep, patki z ogumowaniem w kolorze całości. Niestety, szybko tracą ten sznyt – wierzch się mechaci, gumy prują, kolor płowieje, całość traci formę. Nie stanie się to zbyt szybko przy użytkowaniu zgodnym z przeznaczeniem tj. parę razy w miesiącu. Ja swoim zapodałam crash test, nie przeżyły.
CZYSZCZENIE	9/10	Rewelacja – wrzucasz do pralki i włączasz przycisk START. Moje prałam w standardowych programach (max. 40st.), bez żadnych ochronnych woreczków i innych bajerów. Dopierają się świetnie, schną w chwilę-beret i zaraz są gotowe do pracy. Wiadomo, że się ich nie suszy w suszarkach i nie prasuje. Moje poddałam kilkunastu praniom i wyszły z nich bez szwanku. Pewnie dlatego, że ogumowania starły się wcześniej, podczas użytkowania…
BONUSY	0	Ekranu dotykowego w nich nie obsłużysz, zapomnij. Pozostaje ściąganie ich zębami z nadgarstka, a potem mozolne wsuwanie z powrotem.

Podsumowując – te rękawiczki sprawdzą się świetnie jako towarzysze początkujących jeźdźców. Warto zainwestować tę niewielką sumę i sprawdzić, czy rękawiczki się przydają i co ułatwiają. Polecam jako pierwsze jeździeckie rękawiczki dla zaczynającego swą przygodę z jeździectwem amatora. Tym, co jeżdżą częściej odradzam – zainwestujcie większą kwotę, a rękawiczki posłużą dłużej. W imię ochrony środowiska – po co zwiększać częstotliwość zaśmiecania świata :)

Kolejne rękawiczki, których używałam to Hexagirl.

WYTRZYMAŁOŚĆ	8/10	Mocne – przetrwały czyszczenie kopyt, lonżowanie, wprowadzanie rozbuchanego ogiera do boksu na kantarze i uwiązie. Wzmocnienia na palcach i zewnętrznej krawędzi dłoni są zresztą świetnie rozplanowane. Ktoś to sobie przemyślał, brawo. Moje są praktycznie nienaruszone, choć widziałam takie, które miały dziury na kostkach palców. Po dwóch latach regularnej pracy, więc można im wybaczyć.
WYGODA	8/10	Fajne na lato – dłoń się nie poci, perforacje na palcach i spodzie dłoni zapewniają cyrkulację powietrza. Słabą, oczywiście, bo same rękawiczki idealnie przylegają do dłoni – nic się nie wybrzusza, nie odstaje. Są lekkie, materiał miękki i delikatny. Na wierzchu dłoni grubsze, ale kostki ukryte pod elastycznym, rozciągliwym stretchem. Fajnie dopasowują się do kształtu dłoni i nie krępują ruchów. Dzięki wzmocnieniom na palcach zapewniają dobrą przyczepność; sprawdziły się nawet, gdy zaskoczył mnie deszcz, a skórzane wodze ociekały wodą. Lubię w nich jeździć – zakłada się je szybko i sprawnie i rzadko o sobie przypominają. Dobre na letnie dni, ale wiadomo, że w upale najlepiej na golasa. Ja nie dawałam rady w tych rękawiczkach – ściągałam z rąk. Inna sprawa, że w upale tylko przyzwoitość powstrzymywała mnie przed ściągnięciem też koszulki i bryczesów…
WYGLĄD	9/10	Bardzo ładne – wzorek delikatny, mogę wybaczyć. Mam te brązowe, następne będą czarne:) No i fason trzymają, nic się nie rozłazi, nie pruje, nie mechaci. Lans na dzielni.
CZYSZCZENIE	10/10	Doskonale piorą się w pralce – zachowują formę, pozostają mięciutkie i elastyczne. Zresztą brud się ich nie ima – ze wszystkich testowanych par te najmniej łapały stajenne brudy i koński pot. Nic się mi nie wżarło, żadnych namaczań i prań wstępnych nie musiałam uskuteczniać, a to cenię.
BONUSY	1	Nie trzeba zdejmować z rąk, by wybrać nr na smartfonie – działają i łapią w 90%. Mi wystarczy.

Fot. Weronika Ładak # Hexagirl w kolorze szarobeżowym; modelka Kasia Bardzińska :)

I Cena (60zł) jest dopasowana do trwałości i funkcjonalności – zainwestujesz i jeździsz regularnie kilka razy w tygodniu, a Twoje rękawiczki pracują, by odrobić wydatek. W przypadku Hexagirl to naprawdę się opłaca. Starczą na długo i odpracują wydaną kasę. Naprawdę polecam – przy regularnej, ale nie wyjątkowo intensywnej pracy macie w tych rękawiczkach partnera na wiele miesięcy jazd. Może i lat – powiem Wam dokładnie w 2020r. Stawiam konia z rzędem w zakład, że dotrwają.

Natomiast moim hitem, który pokochałam szczerą i głęboką miłością są rękawiczki Pro’leather. Mistrzowskie! I niestety najdroższe w moim zestawieniu, co chyba dowodzi, że jestem luksusową koniarą. Nieważne, kocham te rękawiczki, mogę przyoszczędzić na tak nieznaczących elementach sprzętu jeździeckiego jak toczek :)

WYTRZYMAŁOŚĆ	10/10	Wyglądają na delikatne jak wyrób jedwabnika, a tu taki suprajs! Te rękawiczki zniosą czyszczenie kopyt, zapinanie pasków ogłowia i zahaczanie o sprzączki, podpinanie popręgu, zbieranie końskich pączków na plaży, karmienie konia z ręki soczystymi papierówkami i wszelkie inne atrakcje i pozostaną nienaruszone oraz czyste! Nie udało mi się ich zeszmacić, a wcale ich nie oszczędzałam! Ja naprawdę dbam o swój sprzęt jeździecki, ale tak… no… bez przesady. Nie rozpieszczam go. A te rękawiczki nie potrzebują rozpieszczania, one są ambitne i pragną chwały! Niech Was nie zwiedzie ich wygląd – prezentują się jak eleganckie i leciutkie rękawiczki dla damy na upał (i pogrzeb, bo są czarne), a tak naprawdę marzą o pracy na rękach drwala albo spawacza. Ambitne rękawiczki, mi zaimponowały.
WYGODA	9/10	OMG, to druga skóra! Prawie nie czuję ich na rękach, mam pełną precyzję ruchów, nie jest mi w nich gorąco, ale na zimowe występy będę musiała zaprosić inną parę, bo coś czuję, że Pro’Leather rąk mi nie ogrzeje. Nie daję im maksymalnej noty za wygodę, bo w moich marzeniach jest możliwa jeszcze większa przytulność – wsuwanie rękawiczek jednym ruchem jak w rozdeptany, mięciutki kapeć. Tu zawsze muszę zawalczyć z rzepem.
WYGLĄD	8/10	Piękne, klasyczne, eleganckie, subtelne. Żadnych niepotrzebnych wzorków, szlaczków i cudawianków. Tylko ten materiał na wierzchniej stronie kciuka… Eh, zmechacił mi się dość szybko i teraz zaburza mi symetrię klasycznego piękna. Dobrze, że producent dał go tylko na kciuku, bo gdyby cały wierzch był z tego zrobiony to nie miałabym do Pro’Leather serca.
CZYSZCZENIE	10/10	Wiem, wiem – skórzanych nie pierze się w pralce. Niejedną parę już tak dobiłam. I producent Wam stanowczo odradzi prać te rękawiczki w pralce. Pewnie ma rację. Ale ja moje wrzuciłam do praleczki i wyprałam w 30st. w ochronnym woreczku. Rękawiczki Pro’Leather nie zgłaszały mi żadnych zastrzeżeń. I za to je kocham! Ps. Po wyschnięciu zakładam rękawiczki na dłonie i wcieram w nie oliwkę dla dzieci (mam tego w nadmiarze:)) Wam polecam też inne, profesjonalne smary do skór (np. siodeł). Skórka rękawiczek pozostaje gładka i elastyczna. Jeśli nie chcecie ryzykować czyszczenia niezgodnego z zaleceniami producenta to pozostaje pranie ręczne. I tu też radzę potem nasmarować skórkę oliwką. Jest później mięciutka jak kaczuszka.
BONUSY	1	Ekran dotykowy ogarniają bez problemów. I mają fajne odblaski – nie wiem po co, bo życia mi raczej nie uratują, gdy nie mam odblasków na pozostałym sprzęcie, ale fajnie wyglądają.

Fot. Weronika Ładak # Pro’Leather używane, zabrudzone.

Poświęciłam się też i testowałam rękawiczki w kolorze białym. I zrozumcie moje poświęcenie – nie jeżdżę na zawody, więc zakładałam je na normalne jazdy i wyglądałam jak Perfekcyjna Pani Domu, która zaraz zrobi w stajni Test Białej Rękawiczki. Obciach. Miałam wrażenie, że ludzie spotkani w lesie patrzą na mnie jak na stukniętą elegantkę. Ale zależało mi, by sprawdzić rękawiczki w kolorze białym, więc wybrałam ten kolor w modelu Grippy. Białe rękawiczki przydadzą mi się np. do orszaku konnego za bryczką ślubną, bo zawodów i egzaminów już raczej nie przewiduję. W normalnej jeździe rekreacyjnej raczej bym się nie wygłupiała ze śnieżną bielą na rękach. Inna sprawa, że chociaż rękawiczki te łatwo się brudzą, to równie łatwo się piorą i to w pralce. Jeżeli więc ktoś z Was ma plan na taki galowy look to nie obawiajcie się – to nie są rękawiczki na raz.

WYTRZYMAŁOŚĆ	8/10	Rękawiczki są mocne i trwałe. Nie ustępują Hexagirl, a są od nich tańsze. I słabiej wzmocnione, choć nie zauważyłam, by robiło to różnicę. Może przy dłuższym czasie użytkowania – podejrzewam, że wytrzymają krócej niż Hexa, ale ręki bym sobie uciąć za to nie dała. Tym bardziej ręki w rękawiczkach Grippy – za fajne są:)
WYGODA	8/10	Elastyczne i miękkie. Mam rękawiczki w rozmiarze L, a więc trochę przyduże i to mi działało na nerwy – dobierzcie dobrze rozmiar. Bardzo podobne do Hexagirl, więc nie wiem, po co przepłacać.
WYGLĄD	9/10	Pomińmy ich kolor, bo za to powinnam na wstępie im odjąć z wyglądu. Kwestia gustu – mnie drażniło to, że wyglądałam w nich jak kamerdyner. Tylko tacy z napojami mi brakowało. Jeśli wybrałabym czarne to zachwyciłyby mnie tak jak Pro’Leather, choć żadnych odblasków nie mają. I dobrze – proste, bez wzorków i innego badziewia, klasyczne. Uwielbiam.
CZYSZCZENIE	9/10	Mimo śnieżnej bieli dopierały się z całego brudu bez problemu – parę razy musiałam machnąć szczoteczką kostki palców, bo brud z końskiej szyi wżarł się konkretnie. Poza tym – rewelacja. Wrzucasz do pralki, wyciągasz, suszysz, zakładasz, brudzisz, wrzucasz do pralki i tak w kółko. Nie tracą fasonu, nie twardnieją, nie odbarwiają się. Praniem ich nie dobijesz, próbuj użytkowaniem, choć też łatwo Ci nie będzie. Sprawdź.
BONUSY	0	Nie ma szans na ekran dotykowy, żal.

I ostatnie, które z największym poświęceniem dla Wam testowałam, chociaż nie są obciachowo białe. Za to są zimowe, z polaru… A ja dzielnie jeździłam w nich wiosną i latem. Poznajcie moje poświęcenie – to dla Was męczyłam się w nich w słoneczne dni. Dobrze, że nie wpadłam na pomysł testowania kurtek… W każdym razie przedstawiam rękawiczki Polar Grippy.

WYTRZYMAŁOŚĆ	7/10	Słabą stroną Polargripów są ogumowania – łatwo się ścierają i odklejają, a Wam zostają fajne rękawiczki, ale niekoniecznie jeździeckie. Równie dobrze można zainwestować w zwykłe polarowe rękawiczki, nawet ocieplane. Inna sprawa, że ogumowania nie zejdą tak od razu – moje dopiero subtelnie rozpoczęły proces potajemnej ucieczki, a widziałam rękawiczki używane przez trzy lata, które wciąż jakieś resztki gum zachowały. Pozostaję niezdecydowana – cena nie jest wysoka (45zł, a obecnie w promocji za połowę tej ceny), a Polargrip ma wiele zalet. Materiał, z którego są wykonane jest mocny i naprawdę odporny na przecieranie. Tylko ten silikon jakiś marny. Hmmm…
WYGODA	7/10	Miękkie, cieplutkie (szczególnie latem hehe; ale wczesną wiosną super dawały radę z ogrzaniem dłoni, choć nie radzą sobie z deszczem. No ale co za pajac jeździ w deszczu). Nie mają rzepów, co jest zaletą – nic się nie przyczepia, żadnej słomy i innych śmieci nie wozicie na nadgarstku, nie haczą Wam o rękawy kurtek itp. Jest to też wadą – nie wkłada się ich lekko, o nie. Ale gdy już leżą na dłoniach to nadgarstek jest fajnie objęty ściągaczem i dopasowany. Całość miękka, wygodna.
WYGLĄD	9/10	Mam te w kolorze granatowym; do wyboru jeszcze brunatne i szare. I granat z jakimś różem, blee. Dobrze wyglądają na rękach i wybaczam im szlaczek na wierzchu. Niektórzy lubią, więc nie oceniam. Całość dobrze wygląda, bez obciachu. Obciach masz, jak jeździsz w nich latem…
CZYSZCZENIE	10/10	Praleczka. Wiele, wiele razy. Wyciągasz nienaruszone, w tej samej formie, tyle że czyste. Ale one się naprawdę niewiele brudzą. Polecam!
BONUSY	0	Ekran dotykowy – zapomnij. I nie łudź się też, że je zdejmiesz, a potem lekko nałożysz. Ten brak rzepa nie ułatwia.

Fot. Weronika Ładak # Polargrip po trzech latach użytkowania. Silikon ewakuował się już prawie kompletnie. Ale wciąż ciepłe i milutkie.

Podsumowując – wybierz dla siebie rękawiczki biorąc pod uwagę to, jak często i do czego chcesz ich używać. Ja już wiem, że nie dla mnie Riding Gloves. Inwestuję w Pro’Leather, bo jestem luksusowa. Bez zastanowienia kupiłabym też Hexagirl i Grippy – tu miałabym tylko problem z wyborem, które z nich są lepsze. Biorąc pod uwagę cenę wybrałabym Grippy – Hexie ustępują tylko w obsłudze ekranu dotykowego. A te z polaru jeszcze sprawdzę zimą – jeśli rzeczywiście ogrzewają dłonie w mroźne dni to warto. Nawet do samego lonżowania i innych stajennych robót wykonywanych poza siodłem. Mam jednak przeczucie, że można znaleźć coś lepszego w ofercie Fouganzy i poszukam. Zimą.

Żadna para rękawiczek z Fouganzy nie ma sprzączki do spięcia ich razem. Korzystałam z rzepów i tak łączyłam pary. Do Polar Grippy dorzuciłam sprzączkę sama – stary malutki brelok od kluczy. Wszystkie mają takie specjalne pętelki, za które można je powiesić czy spiąć karabińczykiem. Trzeba tylko pokombinować. Nie lubię kombinować, ale od czego mam męża…

Zdjęcia autorstwa Weroniki Ładak. Dzięki Wera!

Wpis powstał we współpracy z marką Fouganza, która zaprosiła mnie do testu swoich rękawiczek jeździeckich.

Autor: Ania Kategoria: ARTYKUŁY

Nowy w stajni – jak pomóc mu zintegrować się ze stadem?

Fot. Kasia Sikorska # Chaber i Esauł

Na przestrzeni ponad 20 lat istnienia naszej stajni pojawiało się u nas wiele nowych koni. Niektóre kupowaliśmy, inne przyjmowaliśmy w pensjonat, konie pojawiały się też gościnnie (dzierżawy ogierów, wizyty znajomych, uczestnicy rajdów). Wprowadzanie nowego osobnika do stada, które już się zna i funkcjonuje na swojej przestrzeni to wcale niełatwy temat. Oczywiście można się integracją nie przejmować i po prostu wrzucić nowego na głęboką wodę i prawdopodobnie da sobie radę, bo nie od parady jest koniem właśnie, a skoro wrzucamy go do grupy przedstawicieli jego gatunku, a nie do watahy wilków to powinien się ogarnąć. Tak często jest. Nie uważam jednak, by było to najlepszym rozwiązaniem. Warto zadbać o odpowiednią aklimatyzację nowego konia, bo jeśli coś pójdzie nie tak to konik może przypłacić to zdrowiem fizycznym (dotyczy to także innych członków stada, gdy nowy jest agresywny) lub zdrowiem psychicznym (zaburzenia zachowań socjalnych). U nas nowo przybyłe konie zawsze przechodzą obowiązkowy okres integracji; bezboleśnie adaptują się do nowych warunków i odnajdują w zżytym stadzie. Sam proces jest łatwy, w zależności od konia dosyć szybki i nie przysparza nam żadnych kłopotów, a dodatkowo eliminuje ryzyko powstania innych problemów w przyszłości. Jak wygląda integracja nowicjusza w stajni?

O nowym nabytku w naszej stajni zawsze staramy się dowiedzieć jak najwięcej. I nie chodzi tu o imię, wiek, płeć. Pytamy, czym był karmiony, czy chorował i na co, czy był podkuwany, kiedy szczepiony i odrobaczany itd. Wiadomo, podstawowa wiedza o nowym nabytku. Ale bardzo ważne jest, by dowiedzieć się także w jakich warunkach koń do tej pory bytował (boks, pastwisko, wybieg itp.), jak wyglądały jego kontakty z innymi końmi, jak radził sobie w stadzie, jakie ma doświadczenie w końskiej społeczności i jak się w niej zachowywał. W ten sposób już na starcie wiemy, czego mniej więcej można się spodziewać: czy koń jest agresywny, dominujący, a może raczej uległy i kłaniający się innym w pas? Czy siedział sobie sam w przydomowej stajence i w związku z tym może mieć problem z budowaniem więzi z innymi przedstawicielami swojego gatunku? A może rządził na dzielni, katował inne konie, ostro trzymał dyscyplinę w swojej grupce i nikt mu nie podskakiwał? Naprawdę warto taki wywiad zebrać przed wprowadzeniem debiutanta do swojej stajni.
Debiutant trafia u nas do boksu w głównej stajni. Ma z obu boków towarzystwo innych koni; słyszy je, może powąchać ponad górną przegrodą, ale nie może ugryźć czy kopnąć. Widzi konie przechodzące korytarzem, może nawiązywać kontakt werbalny, poznaje pracowników i rytm stajennego życia. Zanim wyjdzie na pastwisko i dołączy do stada spędza kilka dni w boksie i oswaja z nową sytuacją.
Z boksu koń trafia na lonżownik przed stajnią, gdzie spędza kilka godzin biegając i pozbywając się nadmiarów energii zgromadzonych podczas stania bezczynnie w boksie. To nieduże, ogrodzone kółko, ale koń może się tam wytarzać, pobrykać, a co najważniejsze – ma pełen widok na stajnię, padok, na którym trenują konie, widzi też pastwisko i rejestruje każdy ruch przed stajnią. Konie mogą do niego podchodzić, wąchać i poznawać, a jednocześnie ogrodzenie zapobiega gwałtownym konfrontacjom.
Zanim nowicjusz dołączy do reszty stada dajemy mu poznać teren w pojedynkę (czasem w towarzystwie konia, którego zna – np. tego, z którym przyjechał, czy tego, który stoi w stajni w boksie obok i z którym nowy już nawiązał jakiś kontakt). Konik ma szansę zwiedzić teren, poczuć się pewnie i bezpiecznie, dowiaduje się, gdzie jest poidło na pastwisku, gdzie znajdzie cień, jak wygląda kubatura wybiegu i w którą stronę zwiewać, by nie nadziać się na ślepy zaułek. Dzięki takiej zapoznawczej wycieczce nowicjusz w kolejnym dniu, gdy dołącza do pasącego się stada, ma już jakąś orientację przestrzenną, co sprawia, że czuje się pewniej.
Konik trafia do stada i musi sobie radzić. Ułatwiamy mu to wpuszczając go na wybieg razem z koniem, którego już poznał, bo u boku towarzysza zawsze raźniej. Dodatkowo w pierwszych dniach stado trochę okrajamy, zostawiając w boksach niektóre jednostki (mniej tolerancyjne, dominujące, agresywne). Z nimi nowy zapoznaje się następnego dnia.

I wszystko. Cały proces przebiega dość szybko i sprawnie, a dla nas nie jest absolutnie żadnym utrudnieniem czy kłopotem. Nowicjusz ma zredukowany stres związany z przeprowadzką, adaptuje się bezboleśnie i nie frustruje się nową sytuacją więcej niż trzeba. Po wpuszczeniu konia do stada właściwie tylko z czystej ciekawości stoimy kilkanaście minut przy ogrodzeniu i obserwujemy pierwsze kontakty. Jak na dłoni widać wtedy charakter nowego: czy jest uległy, czy nie daje sobie w kaszę dmuchać, czy będzie unikał konfliktów, czy raczej woli pograć o wyższy szczebel w stadnej hierarchii. Takie ustawianie się w hierarchii dotyczy każdego członka stada, bo zmiana następuje przecież w całym stadzie. I każdy sprawdza, gdzie się aktualnie znajduje i czy warto spróbować awansować. Tu przydaje się też duża przestrzeń, tak by nieśmiałki i tchórze mogły unikać zagrożenia i nie musiały uczestniczyć w zbrojnych konfliktach. Mają wybór. A ponieważ na pastwisku zawsze dużo się dzieje, wkrótce konie nie robią już sensacji wokół debiutanta i przechodzą w tryb „standby” pasąc się spokojnie. A nowy bez stresu i w dobrym stanie psychicznym wraca do stajni na wieczorną dawkę owsa, nie mogąc się doczekać kolejnego dnia na pastwisku. Bo jeszcze nie wie, że wkrótce zaczyna trening pod siodłem…

Autor: Ania Kategoria: NATURAL

Chów ogiera – jak zapewnić mu humanitarne warunki?

Fot. Kasia Bardzińska # nasz ogier śląski Nokturn (po Aktyw od Newada) czyli TW Bolek na swojej małej biegalni przy padoku treningowym.

W stajni rekreacyjnej (jak nasza) rzadko trzyma się ogiery. Z powodów, które wyjaśniałam tutaj, ogier jest trudny w chowie. W zamierzchłych czasach, które tylko najstarsze konie pamiętają, do naszej stajni ogiery przyjeżdżały na występy gościnne – w ramach dzierżawy ze stada ogierów do krycia naszych klaczy. Pierwszy dorosły ogier, który pojawił się w stajni ANKA na własność to mój ukochany Esauł. Oczywiście mieliśmy ogierki w stajni, ale gdy tylko warunki pozwoliły od razu je kastrowaliśmy i tworzyliśmy sobie armię spokojnych, rekreacyjnych wałachów. Z wałachami jest dużo prościej – wychodzą na pastwisko razem z klaczami, nie prowokują bójek, nie piorą się więcej niż wymaga tego ustawienie się na odpowiednim stopniu hierarchii stadnej. Chów ogierów jest już bardziej skomplikowany – wpuścić go do stada klaczy czy wałachów trudno bez uniknięcia starć, często ostrych i niebezpiecznych dla zdrowia, a nawet życia koni. Pamiętam, że gdy jeszcze mieszkaliśmy w Trójmieście rozważałam przywiezienie sobie Esauła i wstawienie do pensjonatu, bym mogła jeździć konno w tygodniu, po pracy. Obdzwoniłam kilkanaście dostępnych na terenie 3miasta stajni i wszędzie odmawiali mi dzierżawy boksu dla ogiera. Trzymanie ogiera jest problematyczne i zazwyczaj nikt nie chce się w to bawić. Padokowanie, obsługa – po co dorzucać sobie problemów. W naszej stajni ogiery pojawiały się, jak wspomniałam, okazyjnie, na kilkanaście tygodni w roku. Esauł zamieszkał na stałe i początkowo wiódł marne życie – boks na przemian z pracą pod siodłem i biegalnią, na której czas spędzał samotnie. Potem powoli łączyliśmy go ze stadem – dostał grupkę klaczy, które mógł kryć i pasł się z nimi. Nie był natrętny i nie groziło mu skopanie cienkich arabskich nóżek przez niechętne kobyły. Z wałachami było podobnie – pasł się u boku trzech wałachów i dopóki nie widział kobył nie prowokował bójek. Zdominował wałaszki, ale bez niepotrzebnego znęcania się – dopóki nie wchodziły mu w drogę nie widział potrzeby prowokowania agresji. A wałachy ze swej strony uznały wyższość starego wygi, nawet tak drobnego jak arabek i nie stawiały mu się więcej niż wymagała tego przyzwoitość i „zachowanie twarzy”. Po trzech latach pobytu u nas Esauł został wykastrowany i zaczął prowadzić prawdziwe końskie życie – miał stały kontakt z mieszanym stadem, ustawiał się w hierarchii, zawierał przyjaźnie i cieszył zgodnym z końską naturą i potrzebami gatunkowymi chowem. Bolek jest u nas prawie 10 lat i jest podstawą hodowli ślązaków, którą mama zaczęła rozwijać. Staramy się mu urozmaicać stajenne życie, ale z jego własnej winy (a właściwie z winy jego rozbuchanych hormonów) nie jest to łatwe. Bolek spędza dużo czasu w boksie, który jest obszerny i zapewnia mu wgląd w korytarz stajni (otwór, przez który koń może wystawiać głowę). Wyjścia ze stajni to przede wszystkim regularna praca w bryczce, mniej regularna praca pod siodłem oraz biegalnia – ogrodzony teren lonżownika, na którym może się wytarzać (podłoże to piach), skontaktować z wolno chodzącymi końmi (kontakt bezpieczny, bo ograniczony płotem lonżownika i pozostawiający pole do ucieczki przed agresją ogiera), połapać wiatr w uszy i przewietrzyć zad. Nie ma tu natomiast ani źdźbła zielonki, którą mógłby skubnąć, nie ma przestrzeni do nabrania porządnej prędkości i rozpędu. Kilka lat temu Kuba próbował zapewnić Bolkowi pastwisko – zamówił porządne słupki ogrodzeniowe, kupił mocnego pastucha, przygotował hektar pastwiska z zagajnikiem zapewniającym cień. Wpuścił tam Bolka z błogosławieństwem: „Biegaj stary, jedz do woli, ciesz się swobodą i nie nudź się w karcerze boksu”. Bolek zrozumiał to po swojemu: „Jesteś tu sam, siedź i płacz!” i zamiast się paść biegał jak stuknięty wokół płotów i rżał. Po dwóch tygodniach tego latania zrzucił prawie 100kg. Trawa rosła mu ponad stawy skokowe, a on biegał po wydeptanej pod płotem ścieżce i ani źdźbła nie brał do pyska, zajęty lataniem bez celu i rżeniem. Dramat. Nie było w tamtym okresie klaczy, którą mógłby kryć, więc dla towarzystwa daliśmy mu starą Czarkę. Przez kilka dni pasł się u jej boku bardzo grzecznie i spokojnie. Jadł, chował w cieniu, podchodził do poideł, nie galopował bez sensu. Cieszyliśmy się, że się odnalazł. Ale po kilku dniach dzielenia pastwiska z Czarką przestawiła mu się w mózgu jakaś zapadka i zaatakował starowinkę – zanim Mirek zdążył zareagować Bolek skopał biedaczkę i pogryzł do krwi. Oj, trzeba ją było leczyć po tej przygodzie. A Bolek znów nie chciał paść się sam, a każdego konia, którego mu proponowaliśmy atakował zębami i podkutymi kopytami. I tak się skończyła jego kariera pastwiskowa. W planach mamy „uzdrowienie” Bolusia poprzez wypasanie na pastwisku stopniowo zbliżanym do pastwisk reszty stada. A jak powinien wyglądać humanitarny chów ogiera? Jakie warunki mu zapewnić, by zachował zdrowie psychiczne i nie zdziwaczał od tętniących w nim frustracji?

Zazwyczaj w obawie przed agresją właśnie ogiera trzyma się w pojedynkę, a często wręcz w izolacji. My nigdy nie izolowaliśmy Bolusia od reszty stada – widział inne konie, miał okazję powąchać, zapoznać się. Może dlatego udało się uniknąć poważnych zaburzeń w jego zachowaniu i niebezpiecznych dla otoczenia reakcji. Niestety rozwinęła się u niego nieuzasadniona agresja wobec innych koni, co musi wynikać z jakiś wewnętrznych frustracji i niezaspokojonych potrzeb. Ogier również potrzebuje stada, kontaktów towarzyskich, a te zapewnione Bolkowi widocznie były zbyt małe. To samonakręcająca się spirala – boimy się o zdrowie koni, więc nie dopuszczamy do bezpośredniego kontaktu ogiera z nimi, co w rezultacie skutkuje ofensywną niepotrzebną agresją. Na początku tego roku Bolek wydostał się ze swojego boksu i sprał okrutnie te konie, które mu się nawinęły na oczy: Sztorma, Nowelę, Horpynę. Cała trójka kulała i leczyła pogryzione grzbiety przez dwa miesiące. Skutków poważniejszych ta napaść nie miała, ale nieuzasadniona agresja ogiera spowodowała, że zaczęliśmy rozważać warunki, w których on bytuje. Są ogiery łatwiejsze w chowie, a są i bardziej tętniące testosteronem. Esauł miał swoje stadko trzech wałachów i dopóki nie było w pobliżu klaczy pasł się z nimi bez problemów. Nie dominował nadmiernie, nie prowokował bójek, a wałachy akceptowały jego wyższą pozycję i nie zgłaszały pretensji do tronu. Bolek natomiast absolutnie nie zgadza się na towarzystwo wałachów: bez wstępnych pytań i refleksji od razu przechodzi do ostrego ataku; szans na porozumienie brak. Bywa i tak, niestety.

Jak najlepiej utrzymywać ogiery w stajni?

Jeżeli mamy ich kilka, a są młode to można je połączyć. Trzeba tylko pamiętać by ich pobliżu nie było innych koni – klaczy czy wałachów. Powierzchnia pastwiska też powinna być na tyle duża, by umożliwiała „usunięcie się w cień” i uniknięcie agresji towarzysza. Trzeba przy tym zachować ostrożność i monitorować sytuację. Może być niełatwo, ale jest to jak najbardziej możliwe, również w przypadku ogierów dorosłych, kryjących, choć wtedy lepiej robić to po sezonie rozpłodowym, gdy hormony im się nie burzą i nie roznoszą ich smoczych ciał.
Można trzymać ogiera w wolnym chowie tabunowym z grupą klaczy, które może legalnie kryć. Poza okresem krycia ogier będzie się nimi opiekował i chronił je.
Niektóre ogiery przyjmują towarzystwo wałachów. Jeżeli w pobliżu nie kręcą się zgrabne damskie zady to chłopcy nie mają raczej powodów do rywalizacji. Są nawet stada złożone z kilku ogierów i wałachów. Często też ogier zaprzyjaźnia się łatwiej z jednym wałachem i wtedy konie mogą być trzymane i wypasane w parze. Trzymanie ogiera z wałachami nie jest niestety możliwe w przypadku niektórych macho (Bolek), ale realne dla innych (Esauł). Warto sprawdzić i spróbować.
Samotnego ogiera w stajni, przejawiającego agresywne zachowania absolutnie nie powinno się kompletnie izolować. To tylko zaostrzy problem i nakręci tak, że obsługa i praca z takim sfrustrowanym odludkiem stanie się wyjątkowo uciążliwa lub wręcz niemożliwa bez narażania życia. Nie róbmy ogierom krzywdy zamykając je w izolacji. To zbrodnia na ich psychice. Co robić w takim razie? Aby zapewnić bezpieczeństwo reszcie stada najlepiej ogiera trzymać w boksie, z którego nie może kopać czy gryźć innych lokatorów, ale z którego widzi je, słyszy, okazyjnie może powąchać i dotknąć. Sam boks to więzienie i karcer, więc ogier musi mieć też okazję do pobiegania. W takim przypadku przydaje się biegalnia, dobrze ogrodzona i położona w takim miejscu, by ogier widział inne konie, a nie mógł ich atakować. Na początek może to być pastwisko odgrodzone od pastwiska reszty stada pasem „ziemi niczyjej”. Z czasem na ziemię niczyją można już wpuszczać inne konie. Ogier nie będzie miał bezpośredniej możliwość tłuczenia współplemieńców, ale będzie mógł przez płot nawiązywać z nimi kontakty. Na początku konie będą korzystać z możliwości oddalenia się od agresora, ale później sytuacja powinna się unormować i konie będą się ignorować lub kontaktować pacyfistycznie.
Ogiera trzymać powinny tylko osoby doświadczone, mające pojęcie o jego potrzebach i stylu życia. I ważna jest tu konsekwencja w kontakcie z nim i treningu. Nie ma potrzeby stosowania przemocy, ale też należy reagować na wszelkie próby dominacji zdobywając sobie szacunek ogiera. To już zresztą głębszy temat.

Dla zdrowia psychicznego i zachowania prawidłowych odruchów gatunkowych ogier musi mieć kontakt, niekoniecznie bezpośredni, z innymi końmi. Izolowanie go, trzymanie w pojedynkę i zupełnie samotnie skutkuje zaburzeniami zachowań ogiera, a z czasem może przeobrazić się w problem, z którym ani ludzie ani tym bardziej koń nie będzie umiał sobie poradzić. Słyszeliście te różne krwawe opowieści o ogierach trzymanych w ciemnicy, wypuszczanych do krycia fantomu do ciasnego korytarza? Ogiery, którym usunięto zęby? Ogiery, którymi steruje się zdalnie za pomocą wideł, batów, drągów? To nie ich wina. Poziom pobudzenia u ogierów jest cechą wrodzoną i wiele jest takich, które wydają się bardzo łagodne i zrównoważone. Nawet te mogą się jednak przemienić w śmiercionośne maszyny na skutek pobudzenia w obecności klaczy czy frustracji wywołanej niehumanitarnym chowem. Biorąc pod uwagę dobrostan zwierzęcia najlepiej jest je wykastrować, gdy jego agresja i pobudzenie seksualne utrzymuje się długo i staje problemem. A jeżeli Wasz ogier nie jest przeznaczony do krycia i nie ma licencji hodowlanej to bez zastanowienia go wytnij. I jemu i Tobie będzie łatwiej.

Autor: Ania Kategoria: NATURAL

Podjadanie trawy w terenie – czy pozwalać koniowi pod siodłem na jedzenie?

Konie uwielbiają świeżą, soczystą, zieloną trawkę. Nie gardzą też kępą wyschniętej, schwytanej w zęby przypadkiem podczas wyprawy w teren. W naturze ci roślinożercy pasą się ok. 14 godz na dobę. W zasadzie większość czasu, gdy są przytomne, gdy nie śpią i nie zabawiają się w rozmnażanie czy gry o dominację, konie jedzą trawę. Nic dziwnego, że podczas wyprawy w teren koń wyprowadzony ze stajennego boksu narażony jest na męki Tantala – widzi zieleninę tuż, tuż pod pyskiem – jak nie spróbować chrupnąć? Szczególnie teraz, wiosną konie są spragnione świeżutkiej zielonki. Jesienno-zimowe braki bardzo koniom doskwierały. A taka wczesna wiosenna trawka niesamowicie kusi. Konie nie potrafią same się dyscyplinować, uznać, że teraz czas na pracę, a za chwilę skubnę w nagrodę. Jeśli pozwolisz koniowi paść się podczas pracy pod siodłem to sam go „rozbestwiasz”. Wiem, co piszę, bo w rozbestwianiu koni jestem mistrzem!

Wszystkie moje czołowe miały i mają ten sam problem – w terenie zawsze skubią gałązki i listki. Uważam, że winę ponoszę tylko częściowo – największa odpowiedzialność spada na mamę ;) Sto lat temu mama doradziła mi, że gdy jestem w terenie na młodym, zdenerwowanym i zestresowanym koniu to mam mu pozwolić skubnąć sobie gałązkę, bo takie żucie konia odpręża i rozluźnia. To działa trochę tak, jak papieros dla palacza czy nawet guma do żucia. A ponieważ ja przykładam się sumiennie do każdej sugestii mamy, to dawałam żreć w terenie wszystkim moim koniom, bez względu na ich wiek i stopień zestresowania. W rezultacie moje czołowe zjadają pół lasu podczas wyprawy w teren, a rekordziści potrafią łapać liście nawet w galopie (Bolek). Mama, z którą wspólnie jeździmy te same konie, też pozwala na jedzenie pod siodłem, zawsze powtarzając mi jedną zasadę – może skubać, ale nie wolno mu się zatrzymać i paść z Tobą na grzbiecie. Nasze (moje i mamy) konie zawsze wracają więc z zieloną pianką na pysku. Problem jest taki, że zezwalanie na skubnięcie bardzo szybko przeradza się w „stanę i spokojnie wybiorę najlepszy kąsek, a Ty mnie tu nie popędzaj łydkami, bo urwę za duży kawał i potem mi się w wędzidło zaplącze”. Dlatego uważam, że skubnięcie może być, ale tylko sporadycznie i wyłącznie dla młodego, zestresowanego konia podczas pierwszej wyprawy w teren. Bo jeśli pozwolisz na regularne skubanie to Twój koń szybko wpadnie w nałóg i zacznie Cię ignorować przystając na popas. Pokusa zieleninki jest ogromna, a koń będzie gotów narazić się na karę. Po co się kłócić i szarpać z koniem?

Jak oduczyć konia (lub nie pozwolić mu się nauczyć) skubania trawy pod siodłem?

wprowadź jasną regułę – nie wolno jeść trawy podczas pracy pod siodłem. Nigdy. Koń nie może się paść z Tobą na grzbiecie.
ta sama zasada dotyczy prowadzenia osiodłanego konia w ręku. Nie pozwól, by szarpał Cię i ciągał od kępy trawy do następnej; nie wolno mu jeść z wędzidłem w pysku!
koń może delektować się zieleniną tylko podczas popasu – popręg poluzowany (bądź zdjęte siodło), wędzidło wyjęte z pyska. To jest czas relaksu, a nie pracy i koń może jeść.
pamiętaj, że tylko kategoryczny zakaz ma sens, bo jeśli dajesz koniowi warunkowe przyzwolenie, to cała nauka idzie na marne. Koń już sam nie wie, kiedy może, a kiedy nie. Jeśli będziesz konsekwentnie egzekwować zakaz, to koń się z nim pogodzi. Inaczej będzie bezczelnie walczył o swoje. Wiem, sprawdziłam :)
szarpanie się z koniem nie ma sensu – daj mu schylić ten łeb, ale głośno powiedz: „nie!” i stuknij palcatem po łopatce.

Dlaczego jednak, choć jestem tak mądra i świadoma jak pokazałam w punktach powyżej, moje konie i tak targają mnie po krzakach? Bo mi brak konsekwencji i dobrze o tym wiem. Konie biorą mnie na litość – zawsze mi ich żal w okresie wiosennym i tak od niechcenie pozwalam im skubnąć jakąś trawinę, udając, że nie zauważyłam. Poza tym wykorzystują mnie bezczelnie – często w terenie luzuję wodze i daję koniom szansę na wyciągnięcie łba i rozluźnienie szyi, a to kończy się koszeniem wszystkiego, co w zasięgu tej szyi jest. I nawet mi to nie przeszkadza specjalnie, ale z czasem robi się z tego spory problem – Sztorma rozpuściłam jak dziadowski bicz i teraz trzeba go granatem odrywać od krzaków. Ani łydka, ani palcat, ani krzyk – jak wybiera sobie najlepszą gałązkę, to nic mu w tej czynności nie przeszkodzi, nawet inwazja obcych. Wyobrażacie sobie pewnie, jak bardzo Wojtek mnie uwielbia za to, że mu zepsułam konia :)

Jeśli więc myślicie, że mój widok w terenie to takie piękne krajobrazy:

to rozwieję Wasze złudzenia. Najczęściej z grzbietu konia oglądam to:

I to wcale nie jest zabawne. Dlatego dobrze Wam radzę – bądźcie konsekwentni i nie dajcie się Waszym koniom wziąć na litość. Te cwaniaki zaczynają niewinnie od jednego kąska, po którym z wdzięcznością strzygą uszami, wysyłając Wam sygnał o wielkiej i nieskończonej miłości, a kończą stojąc z Wami w krzaczorach, bezczelnie rysując Wam twarze o gałęzie i ignorując Waszą wściekłość spokojnie i z gracją żują, nie zaszczycając Was nawet politowaniem.

Autor: Ania Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Krótko o budowie kopyta – jak to jest zrobione i jak to działa?

Fot. Marta Chmielek ChmielekFoto

Wiesz, jak zbudowane jest kopyto? A wiesz, jak działa? Na pewno wiesz! Warto jednak przeczytać poniższy uproszczony schemat, bo może Ci się zdaje, że wiesz? Ziarno wątpliwości zasiane, to teraz siadaj i czytaj. I zapraszam na dłużej, rozgość się :)

Nie wnikam w budowę tego, czego nie widać. Wiadomo, że w środku są liczne kości (pozostałości paliczków o czym pisałam tutaj), a cała końska stopa oprócz warstwy rogowej (kopyta właśnie) składa się też z nerwów, tętnic, tkanek, ścięgien i tym podobnych cudów. A jak zbudowane jest kopytko, które widzimy „szkiełkiem i okiem”?

To, co widać z zewnątrz to puszka kopytowa. Puszka czyli ściany kopyta: przednia, boczne, piętowe i piętki (opuszki kopytowe). Puszka jest odpowiednikiem naszego paznokcia – nie boli, narasta, ściera się, należy ją ścinać lub piłować, może pękać, rozwarstwiać się. O puszkę trzeba dbać, warto ją natłuszczać odpowiednimi preparatami, by zapobiec ewentualnym pęknięciom.

Spodnia część kopyta to podeszwa. Podeszwa jest lekko wklęsła. Prawidłowa podeszwa nie powinna dotykać podłoża. Podeszwa musi być sucha, regularnie rozczyszczana. Brzeg podeszwy to tzw. linia biała.

Od spodniej strony kopyta możemy też obserwować strzałkę. Na wysokości piętek ściana kopyta jest wgięta do środka. To właśnie jest strzałka. Puszka kopytowa nie jest bowiem tworem zamkniętym, ograniczonym w okrąg. Strzałka jest rozcięciem puszki, co pozwala na amortyzację – gdyby kopyto było zamkniętą puszką to stąpający koń obciążałby całe ściany kopyta swoim ciężarem. Szybko by mu trzasnęły przy takich przeciążeniach, jakie końska noga musi znosić. Rozcięcie i wgięcie tylnej ściany kopyta powoduje, że ciężar stąpającego konia rozchodzi się równomiernie – kopyto się rozszerza w momencie ucisku (noga na ziemi, pełen ciężar oparty na niej) i wraca, gdy koń nogę unosi. Dzięki swej elastyczności strzałka amortyzuje wstrząsy i tłumi je. Strzałka, w odróżnieniu od podeszwy, dotyka podłoża – to nią koń maca grunt. Co więcej, gdy strzałka dotyka podłoża wywiera nacisk na poduszeczkę opuszek piętowych, a ta wypycha krew w górę nogi (w tętnicach palcowych). Prawidłowe ukrwienie pracującej kończyny to podstawa jej zdrowia i odpowiedniego funkcjonowania. Strzałka powinna być sucha i dobrze ukrwiona, bez śladów gnicia.

Zwieńczenie puszki kopytowej to koronka. Jest to takie zgrubienie w miejscu, gdzie masa rogowa łączy się z sierścią końskiej nogi. Koronki są wrażliwe na urazy – uderzenia, skaleczenia. U koni z wadami postawy i wynikającym z nich nieprawidłowym chodem zdarza się ranienie koronki kopytem sąsiedniej nogi. Koronkę można chronić zakładając na kopyto tzw. kaloszki. Koronka pełni ważną funkcję – to tu, na styku kopyta z sierścią wydzielany się swoisty „lakier”, rodzaj natłuszczającej substancji, która chroni puszkę przed wysuszeniem (przed nadmiernym zawilgoceniem też). Można go wyczuć macając koronkę palcem. To tutaj warto nakładać pielęgnacyjne substancje syntetyczne.

Fot. czubajka.pl # Kopyto Horpyny. Podeszwa już wstępnie wybrana, więc jasna i słabo odznacza się tu linia biała :)

Fot. Magda Wiśniewska # Ciemne kopyto siwej czubajki.

Kolor kopyta (puszki kopytowej) związany jest z kolorem sierści konia. Konie ciemnej maści mają kopyta czarne; jasne konie mają zazwyczaj kopyta koloru kremowego. Wpływ na barwę kopyta ma kolor sierści na nogach – nawet kary koń może mieć jasne kopyto, jeśli jego noga ubrana jest w gustowną białą skarpetę. Zdarzają się również kopyta paskowane, gdy noga nie do końca zdecydowała jaki kolor przybrać. Z barwą kopyta różnie bywa i trudno o ścisłą regułę – siwki często mają kopyta ciemne, a kare konie z małą białą koronką łażą na kremowych kopytkach. Z reguły kopyta ciemniejsze są mocniejsze i twardsze, a te o jasnym zabarwieniu uważa się za bardziej miękkie i podatne na uszkodzenia. Bez względu na kolor puszki o kopyto warto odpowiednio dbać.

Fot. Magda Wiśniewska # kolorowe kopyta Horpyny

Fot. Marta Chmielek ChmielekFoto # Kaloszki na przednich kopytach do ochrony koronki kopyta (chronią również piętki koni „ścigających się”).

Fot. Kuba Lipczyński # Mała z Chabrem. Chaberek miał buty do pary: jasne kopyta na nogach z odmianami, ciemne na nogach bez skarpet :)

I bonusowo słów kilka o pielęgnacji kopyt – tu pisałam Wam o produktach Fouganza, a dziś dorzucam do puli moje osobiste hity dla leniwych:

Puszkę kopytową można zabezpieczać przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych i reagować na jej wysuszanie, zawilgocenie itp. Jak już wspominałam, ja reprezentuję podejście „natura zadziała sama”, które oparte jest najsilniej na moim wrodzonym lenistwie. Ale przecież konie trzymane w stajniach różnią się tych wolnych, dzikich mustangów, którym nikt kopyt nie rozpieszcza maściami i smarami. Bo mustang nie stoi we własnych odchodach, nie trenuje na kwarcach ujeżdżalni, nie podsusza się trocinami i słomą. Koń stajenny spotyka się z tym wszystkim, a szanse działania dla natury ma ograniczone okazyjnymi wyjściami w teren czy padokowaniem, często w błotku lub piasku. W naszej stajni staramy się zapewnić koniom (i ich kopytom) warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych. Może dlatego moje wrodzone lenistwo może się tu kwitnąco rozwijać. Przyznaję jednak, że ja też wyłączam tryb oszczędzania energii i wzmacniam kopyta specjalnymi maściami i smarami. I widzę efekty. A ponieważ uwielbiam sobie ułatwiać życie to korzystam z rozwiązania uniwersalnego – maści wzmacniającej. Kilka korzyści w jednym produkcie – natłuszcza puszkę kopytową dzięki zawartości oleju lnianego i laurowego, osusza strzałkę (dzięki zawartości dziegciu), wzmacnia i odżywia ściany kopyta i bonusowo nadaje kopytkom ładny czarny kolor. Jednym produktem zasmarowuję całość: i puszkę i podeszwę. Maść jest idealna na zimę, bo dzięki zawartości dziegciu osusza kopyto; trzeba o tym pamiętać i nie przesadzać z aplikacjami letnimi, by nie przesuszyć puszki. Mi taka nadgorliwość nie grozi:) Zresztą jest też wersja na lato, która ma w składzie olej wawrzynowy, wosk pszczeli i lanolinę, za to już nie ma dziegciu. Ma też kolor zielony, ale bez obaw – nie barwi kopyta na szpinak, po prostu nadaje połysk. Obie maści stosuje się zarówno na warstwę rogową jak i podeszwę czyli zabezpieczacie kopyto kompleksowo za jednym zamachem pędzla. No i muszę wspomnieć o ogromnej wadzie tych maści – nie mają pędzla w pokrywce. Powodzenia w szukaniu i czyszczeniu pędzli, za każdym razem, gdy wykrzeszecie z siebie energię do smarowania…

Fot. Kuba Lipczyński # Tak wygląda maść wzmacniająca zimowa. Oraz pędzel, który można doczepić do puszki na stałe z przeznaczeniem do tego jednego celu, bo doczyszczenie go z dziegciu jest zajęciem dla nadaktywnych, do których ja nie należę.

Fot. Kuba Lipczyński # tu rzut z bliska na konsystencję tej maści. Nakłada się ją lekko i przyjemnie, bo maść jest kryjąca, więc widzisz co i jak. Ładniej wygląda nałożona gąbeczką niż pędzlem, ale wyposażcie się najpierw w gumowe rękawiczki, bo doczyszczanie paznokci z dziegciu pochłania sporo energii, co jak wiadomo, jest zupełnie niewskazane. Podeszwę najlepiej smarować pędzlem. Maść, nałożona zbyt grubo, będzie łapała pyłki, piach, kawałki słomy. Jeśli jednak nałożycie cienką warstwę i dacie kopytom chwilę na zaabsorbowanie jej, to buciki będą pięknie zapastowane i bez przyklejonych drobin z podłoża :)

Fot. Kuba Lipczyński # Maść letnia, zielona. Ładnie nabłyszcza kopytko.

A tu poniżej wersja dla jeszcze bardziej leniwych, czyli mój osobisty hit, dzięki któremu mogę wywalić pędzel i rękawiczki. Spray, czyli to co leniwi lubią najbardziej. Szkoda, że po aplikacji należy jeszcze rozsmarować maść gąbeczką, ale to już w sumie pikuś. Polecam mym braciom i siostrom leniwcom :)

Autor: Ania Kategoria: NATURAL

Gra w darta czyli jak się robi koniowi zastrzyk?

Generalnie uważam, że robienie zastrzyków to zadanie dla lekarza weterynarii, a nie dla pierwszego lepszego bęcwała, który umie utrzymać w ręku igłę i wie, w którą stronę ciągnąć/pchać tłok strzykawki. Czasem zdarza się jednak sytuacja, w której ważne jest natychmiastowe, błyskawiczne działanie. Wtedy może przydać się taki odważny bęcwał, a jego szybka reakcja pozwoli uratować koniowi życie. Najlepiej jednak, by nie opierać się na bezmyślnej odwadze bęcwała i zainwestować w siebie na przyszłość – nauczyć się wykonywać iniekcje i mieć nadzieję, że jak najrzadziej trzeba będzie z tej wiedzy skorzystać. Jeśli przeszkoli Was w tym profesjonalista to z pewnością sam zabieg nie będzie niósł wielkiego ryzyka, bo przecież nie święci garnki lepią. Warto nauczyć się robienia zastrzyków, to się naprawdę przydaje. A nawet jeśli przyda się raz, to przecież już warto!

Laik, przeszkolony przez profesjonalistę, będzie już faktycznie, a nie tylko w teorii wiedział, jak prawidłowo wykonać zastrzyk. Wykonanie zastrzyku niesie ze sobą spore zagrożenie, dlatego zaryzykować wykonanie go samodzielnie można w sytuacji naprawdę ekstremalnej. I żeby Was nastraszyć powiem co może spotkać Waszego konia po źle wykonanej iniekcji. Nie będę się rozdrabniać i podam od razu najmniej pożądany skutek uboczny czyli zgon. O tym pamiętajcie dziurawiąc skórę konia igłą własnymi, niewprawnymi rękoma.

Po co w ogóle zastrzyk? Wiadomo, że leki można podawać na kilka sposobów. Można użyć maści/żelu, który wnika przez skórę do tkanek, a potem do krwiobiegu. Można koniowi podać lek w formie pasty do zjedzenia (np. odrobaczającej) lub proszku, który rozpuszcza się w wodzie pitnej. W ten sposób lek też trafia do „wnętrza konia”. Najszybszy efekt mamy, gdy podajemy lekarstwo w zastrzyku – lek trafia do krwiobiegu, a jego działanie jest niemal natychmiastowe. Nie wszystko można leczyć zastrzykami, nie wszystko powinno się wprowadzać w konia igłą, ale żaden koń się przed zastrzykiem nie ustrzeże. Prędzej czy później trzeba mu będzie pokłuć skórę, warto więc wiedzieć , jak się to robi.

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że to dość inwazyjne działanie – łatwo zainfekować takie wkłucie jakimiś drobnoustrojami. Bardzo ważna jest tu sterylność – igły używamy nowej, tylko raz dla jednego konia. Nie wolno dotykać jej palcami! Chorobotwórcze mikroby są wszędzie, jak motocykliści. Uważajcie.

Gdzie aplikować zastrzyk? Widziałam kilka miejsc kłutych przez weta i jedno, które zawsze wybiera mama, gdy musi podać lek przez iniekcję. Weterynarze kłuli nam konie m.in. w zad. To bardzo dobre miejsce, tylko trzeba pamiętać, że zadnia noga ma dość wysoki procent trafień w człowieka. Poza tym skóra tu jest gruba, trzeba ukłuć mocno, by ją przebić. Czasem weterynarze kłują w końską pierś. To wygodne miejsce, ale mówią, że w klatę nie można aplikować za wiele płynu – tak do 10ml. Widziałam też profesjonalną iniekcję dostawową (staw krzyżowo-biodrowy) – robi wrażenie. Absolutnie nie dla laika! A gdzie najlepiej wkłuwać się laikowi? Myślę, że i zad i klata są do ogarnięcia, ale mama, która u nas robi zastrzyki, wybiera zawsze szyję. Dlaczego? Bo jest łatwo dostępna, skóra na niej niezbyt gruba, kopyta tu nie sięgają, by wymierzyć karniaka. Minusy są takie, że szyja może krwawić po nakłuciu, a podawane tu leki muszą być wtłaczane bardzo powoli. Kiedy dawka jest duża mama dzieli ją na mniejsze porcje i wstrzykuje po obu stronach szyi. To oznacza oczywiście więcej wkłuć niż jedno.

Jakie są rodzaje wkłuć? Wkłucia dzielą się na trudne i trudniejsze. Nie wybierasz sobie rodzaju wkłucia sam, decyzja nie należy, niestety, do kłującego. Kłuty też ma niewiele do gadania. Rodzaj wkłucia określa podawany lek – niektóre podaje się dożylnie, inne domięśniowo, jeszcze inne można zaaplikować pod skórę. To ma ogromne znaczenie! Jeśli podasz koniowi dożylnie lek, który powinien trafić najpierw do mięśni to możesz mu załatwić szybki transfer na Wiecznie Zielone Pastwiska. Dość niepożądany skutek uboczny. Czytajcie instrukcje podania leku, upewniajcie się przez kontakt z weterynarzem. Bo raz wstrzykniętego leku nie da się wessać z powrotem do strzykawki. Ale do rzeczy: wśród rodzajów wkłuć są, jak wspomniałam, te o różnym stopniu trudności. Za najtrudniejsze uważa się (słusznie) wkłucie dożylne. Był nawet u nas raz wet z tak marnym talentem, że nie udało mu się znaleźć żyły, choć pokłuł nam konia jak durszlak. Mama wykonuje wkłucia dożylne, ale mama jest specjalistką, choć nie zawodowcem. Zaaplikowany dożylnie lek działa najszybciej – trafia wprost do krwiobiegu i błyskawicznie rozpoczyna zleconą mu pracę. Podanie dożylne jest trudne i niesie ze sobą spore ryzyko, bo nietrudno przez przypadek uszkodzić naczynie krwionośne. Poza tym trafić w żyłę nie jest wcale tak prosto, a rozlanie leku po pobliskich tkankach może mieć nieciekawe skutki. Ten sposób wstrzyknięcia jest bardzo ryzykowny i powinien być wykonywany przez profesjonalistę. Za drugie pod względem trudności uważa się podanie domięśniowe. Koń ma przecież dość duże mięśnie – nietrudno je namierzyć. Inna sprawa, że przygotowany na zastrzyk koń może te mięśnie napiąć, co utrudnia wbicie igły. Aby koń nie robił Wam kamiennego podkładu pod wkłucie, warto mięsień przed zastrzykiem rozluźnić. Mama zazwyczaj uderza w miejsce wkłucia kilka razy pięścią – nie za mocno oczywiście, bo nie chcecie nokautować przeciwnika:) Wkłucie nie jest bardzo skomplikowane; nawet ja je kiedyś wykonałam pod okiem mamy. Żaden wyczyn, choć przejęta byłam tak, jakbym co najmniej przeprowadzała operację na otwartym sercu. Moim własnym w dodatku. Podczas wykonywania zastrzyku domięśniowego trzeba pamiętać, że potrafi on być bolesny, dlatego lek należy wstrzykiwać powoli. Podobno najłatwiej zrobić iniekcję podskórną. Mama zapodaje tak szczepionki na tężca. Dla niej to rutyna – chwyta fałdę skóry na szyi palcami i ściska przez moment. Potem wstrzykuje lek w tkankę pod skórę tego trzymanego garbu. Chwila-moment i po sprawie.

Zastrzyk może wyrządzić w organizmie konia spory armagedon. Zagrożeń jest sporo:

niesterylne wkłucie = zakażenie chorobotwórczymi drobnoustrojami
podanie lekarstwa może powodować niepożądane i bardzo groźne reakcje ze strony serca, płuc
nieumiejętne wkłucie może skutkować bolesnymi wylewami, powstaniem owrzodzeń itp.
omyłkowe podanie leku do tętnicy grozi porażeniem układu nerwowego
lek podawany przez laika może być niewłaściwy, przeterminowany, mógł być źle przechowywany i w związku z tym zmienił barwę, konsystencję i, co najważniejsze, właściwości.

Ze względu na ryzyko, jakie wstrzykiwania ze sobą niosą, powinny być wykonywane przez doświadczonego lekarza weterynarii. Czasem zdarza się jednak taka ekstremalna sytuacja, w której niezbędne jest błyskawiczne działanie. Nawet wtedy zastrzyk powinna wykonywać osoba, która się na tym zna, a nie wspomniany na początku odważny bęcwał. Dlatego polecam każdemu właścicielowi konia, by wykształcił się w sztuce robienia zastrzyków pod okiem profesjonalisty. Kiedyś może się to przydać.

Fot. czubajka.pl # Dr Małgorzata Adamowska wykonuje zastrzyk naszej Noweli. Takiego wkłucia absolutnie nie próbujcie robić sami!

Autor: Ania Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Kopyto na każdą pogodę

„Zdrowe kopyta to zdrowy koń” – prawdziwe i oczywiste. Bez nóg konia nie ma, a jeśli coś w tych nogach szwankuje to i koń nam nie posłuży. Sobie też nie posłuży, bo bez ruchu jego życie nie ma sensu. Oceniając kondycję konia (np. przy kupnie) warto więc zwrócić uwagę na kopyta – mocna, zdrowa puszka to podstawa końskiego zdrowia.

To, czy koń ma kopyta mocne czy delikatniejsze to kwestia uwarunkowań genetycznych. Jednak nawet najlepsze kopyto można koniowi „zepsuć” niewłaściwą pielęgnacją. Tak samo nawet to miękkie i delikatne można wzmocnić i uodpornić na uszkodzenia. W naturze koń nie zajmuje się swoim pedikiurem. Nie musi, bo porusza się po różnym terenie, ściera narastającą puszkę kopytową, suszy strzałkę na piaskach, nakłada błotne maseczki itp. Konie stajenne mają ograniczone pole manewru kosmetycznego – często stoją w boksie i mieszają kopytami własne odchody. Trochę kontaktu z podłożem ujeżdżalni, rzadziej wyjazd terenowy, padokowanie – często okazuje się, że to za mało, by kopyto zachowało dobrą kondycję. W naszej stajni konie dużo chodzą po pastwiskach. Przez dziesięć miesięcy w roku biegają sobie boso. Latem nie mamy żadnych kłopotów z kopytami – piaski i trawy doskonale suszą strzałki. Przeboje zaczynają się w okresie jesiennym, gdy na dworze plucha i błoto. Dlatego właśnie w okresie deszczowej jesieni i podmokłego przedwiośnia warto pomóc końskim kopytom. Bo kąpiele błotne są dobre, byle nie w nadmiarze. A najgorsze są kąpiele w fekaliach – większość problemów kopytowych bierze się ze stania w boksie na podmokłej, gnijącej ściółce. Sucha słoma w boksie to nie tylko komfort zapachowy w stajni – to podstawa zdrowia konia.

Powszechnym problemem wynikającym ze złej pielęgnacji jest tzw. gruda. U nas przytrafiła się Horpynie – gdy ją kupiliśmy już miała stan zapalny. Wojtek leczył swoją królewnę kilka tygodni, by po paru miesiącach odkryć, że problem powrócił i leczenie trzeba powtórzyć. Najczęściej grudę powoduje stanie na mokrej, gnijącej ściółce i praca na podmokłym terenie. Czasem pojawia się ona w wyniku odmrożenia, warto więc pamiętać, by szczotkować śnieżne sople z pęcin konia po terenie czy padoku. Nie mam kompromitujących fot królowej Horpy z grudą na szlachetnych nogach, ale wyglądało to mocno niewyjściowo: na tylnej stronie pęciny, pomiędzy opuszkami kopytowymi a stawem pęcinowym miała biedaczka takie strupki i ropne pęcherze. Cała sierść w tym miejscu była stale mokra i klejąca od płynu surowiczego, a naskórek się łuszczył. Wojtek zmywał to rywanolem i przede wszystkim podsuszał. W tym okresie obornik spod Horpyny był wynoszony niemal natychmiast. Wojtek tak terroryzował stajennego, że biedak łapał obornik już gdy leciał spod ogona – nawet nie zdążył dotknąć ściółki, tylko lądował na łopacie :)

Innym problemem, jakie może nam sprawić zaniedbane kopyto jest gnicie strzałki. Jak sama nazwa wskazuje strzałka zaczyna gnić, a wiadomo, że do tego potrzebne są bakterie. Te bakterie namnażają się też z winy człowieka, a nie konia. Przyczyną jest, oczywiście stanie w mokrej, brudnej słomie, praca na podmokłych terenach (a znajdź sobie jesienią inne), stanie na błocie, nieczyszczenie kopyt przed i po jeździe. Sam proces gnilny łatwo poznać – po zapachu. I trzeba na poważnie się z nim rozprawić. Należy przede wszystkim porządnie wyczyścić chore kopyto, najlepiej je nawet umyć, by usunąć cały zalegający nawóz. Potem porządnie je wysuszyć, a konia postawić na suchym podłożu (czysta słoma, suchy piasek, trociny itp.) Suszenia podeszwy nie wykonuje się oczywiście suszarką (właściwie jak się tak zastanowię to można, ja po prostu nigdy nie stosowałam. Jeśli chcecie – eksperymentujcie, tylko najpierw odczulcie konia na odgłos suszarki, bo trochę niebezpiecznie zaskoczyć go w chwili, gdy trzymacie kopyto w pobliżu własnych zębów). A tak poważnie to lepiej użyć środka wysuszającego i odkażającego np. stężonego roztworu siarczanu miedzi. Fajny gotowy produkt proponuje Fouganza – to połączenie siarczanów miedzi i cynku. Rewelacja na wilgotne i zalatujące już strzałki. Tylko pamiętajcie, że używa się go tylko na podeszwę kopyta – nie do smarowania puszki! Aplikacja jest dziecinnie prosta, bo pojemnik z płynem jest wyposażony w pipetkę. Tak więc o ile Wasz koń spokojnie daje nogi, to jest nadzieja, że nakładanie leku nie skończy się dla Was trepanacją czaszki. Ten siarczan poważnie i chemicznie brzmi, ale bez obaw – nie szczypie, nie parzy, więc w sumie konia dosłownie „ni ziębi ni grzeje”. W trakcie leczenia gnijącej strzałki koń musi stać na suchym podłożu! Aby zapobiec gniciu strzałki należy ją odpowiednio pielęgnować i zabezpieczać. Najlepiej wysusza dziegieć. Ja stosowałam u naszego kuca taki dziegieć sosnowy w smarze, ale są też dziegcie dostępne w aerozolu, pewnie łatwiejsze i szybsze w aplikacji. Ten w formie smaru też się szybko nakładał, ale mi akurat dużo czasu schodziło zawsze na szukaniu pędzla. No i ten pędzel trzeba było myć. Dlatego zgaduje, że aerozol podpasowałby mi bardziej i przełożyłoby się to na częstotliwość smarowań.

W słabszych kopytach czasem pojawiają się pęknięcia ścian. To takie szczeliny kopytowe, a przyczyną ich znowu jest niedbalstwo. Pojawiają się w wyniku zbytniego wysuszenia puszki, zranienia, pracy na twardym podłożu lub genetycznej, nieprawidłowej budowy kopyta. A zaliczam to schorzenie nie do urazów mechanicznych, a właśnie tych związanych z niedbalstwem z prostej przyczyny – temu można zapobiegać! I nawet słabe kopyto można uchronić przed pęknięciami. Wiadomo, co pęka – to co jest suche. O ile jesienna plucha wysuszeniem nie grozi, to już mróz nie bardzo pomaga. Warto natłuszczać puszkę kopytową – to wzmacnia i chroni kopyto. Można użyć w zasadzie każdego tłuszczu organicznego lub zwykłej wazeliny. Są też specjalne środki do natłuszczania suchych kopyt, a te utrzymują się na kopytach długo, odżywiają je i ładnie wyglądają. Fouganza proponuje smar w aerozolu, który mogę pochwalić za łatwą aplikację, bo wiadomo, że ja lubię mieć jak najmniej roboty. Taka już leniwa jestem. Jest też alternatywa do aerozolu dla takich leniwców jak ja – olej w puszce z pędzelkiem wbudowanym w pokrywkę. Więc nie tylko ja zawsze gubię pędzle. Taki olej warto stosować cały rok – nie ma potrzeby codziennie, to Wam mówi naczelny stajenny leniwiec. Jeśli jednak macie większy zapał (ciekawe jak długo Wam się utrzyma) to smarujcie kopyta codziennie – nie zaszkodzi na pewno, nie ma szans na natłuszczenie maksymalne i zamienienie kopyta w masło. Te środki można stosować przez dłuższy okres czasu i zapewniam, że tylko i wyłącznie pomogą. Zapewniam też, że rezultaty zobaczycie nawet przy stosowaniu okazyjnym – wiem, sprawdziłam wersję dla leniów. Koń lenia ma kopyta zbliżone do kopyt konia pracusia, o ile leń nie ma dodatkowo sklerozy. Regularnie stosowane natłuszczacze do kopyt chronią i odżywiają puszkę. „Stosowane” to słowo klucz w tym zdaniu. Najważniejsze to używać, a częstotliwość dopasujecie sami – albo do stanu kopyt Waszego konia, albo warunków pogodowych albo własnych chęci i zaangażowania. Podpowiem tylko, że o kopyta naprawdę warto dbać, więc nawet taki leniwiec jak ja czuje się w obowiązku wyłączyć czasem tryb oszczędzania energii i angażuje się w koński pedicure. I Wam też radzę.

Wpis powstał we współpracy z marką Fouganza, którą obejmuję swoim blogowym patronatem. A właściwie to Fouganza poczuła się solidarna z moim podejściem do koni i pokazała, że lubi mój blog. Jeśli zgadzacie się z Fouganzą, że mój blog jest fajny to sprawdźcie jak fajna jest z kolei Fouganza zapoznając się z ich ofertą na stronie www.decathlon.pl. Kto nie ma sklepu Decathlon pod nosem (jak na przykład ja w mojej 16tys. Ustce) temu szczególnie polecam zakupy przez internet – dostawa jest darmowa, zwroty / wymiany bez problemu, wysyłka tak szybka, że gdyby to były bułki to doszłyby jeszcze ciepłe. Sprawdziłam, choć nie na bułkach.

Autor: Ania Kategoria: NATURAL

1 2 3 4 5 >»

blog koński

Tworzymy stado – najlepszy dobór koni

Jak wygląda koński paszport

Znakowanie koni – jak podpisać swojego konia?

Rękawiczki Fouganza – jak wybrać najlepsze rękawiczki jeździeckie?

Nowy w stajni – jak pomóc mu zintegrować się ze stadem?

Chów ogiera – jak zapewnić mu humanitarne warunki?

Podjadanie trawy w terenie – czy pozwalać koniowi pod siodłem na jedzenie?

Krótko o budowie kopyta – jak to jest zrobione i jak to działa?

Gra w darta czyli jak się robi koniowi zastrzyk?

Kopyto na każdą pogodę

Ostatnie wpisy

Najpopularniejsze wpisy

Archiwa

Polecane strony

blog koński

Kategorie

Ostatnie wpisy

Najpopularniejsze wpisy

Archiwa

Polecane strony

Możesz mnie znaleźć też tu: