Te znane konie

Przypadek-wypadek. Jak koń niechcąco zmienił historię.

historia-koniem-sie-toczy

Konie miały ogromny wpływ na historię ludzkości. Od czasów udomowienia dzikich koni cywilizacje rozwijały się na ich grzbietach i dzięki ich kopytom. O oczywistych sprawach dzisiaj pisać nie chcę. Kiedyś się może zbiorę i te wszystkie Bucefały, Kasztanki, Pałasze, Taranty, Szumki, Marengo i inne Tencedory wrzucę do jednego wora (czyli wpisu) i przedstawię Wam to, co i tak pewnie wiecie. A dzisiaj refleksja historyczna o koniach nieznanych z imienia, niesławnych i utopionych już w morzu dziejów. A jednak to one w tym morzu dziejów wzbudziły falę, a czasem nawet sztorm, który zmienił losy całych dynastii.

Najlepszym przykładem konia, który zmienił historię jest wierzchowiec królowej Bony. Co królowej do koronowanego łba strzeliło, by wsiadać na konia w piątym miesiącu ciąży, nie wiem. Ale wiem, że gdyby jednak zdecydowała się na przejażdżkę powozem to szanse donoszenia zdrowej ciąży sięgnęłyby szczytu. Królowa Bona spadła z konia i poroniła syna Olbrachta. Chłopiec ten, gdyby upadek z końskiego grzbietu nie zakończył mu przedwcześnie życia, byłby o 7 lat młodszy od Zygmunta Augusta. Mógłby dziedziczyć po nim tron. A ponieważ Zygmunt August zmarł bezdzietnie, to zakończyło się panowanie Jagiellonów na polskim tronie. Raz na zawsze. Kontynuacja linii Jagiellonów to już przecież Wazowie. Olbracht mógł zostać drugim synem wśród czterech córek, a gdyby odziedziczył tron po starszym bracie (trzykrotnie żonatym i bezdzietnym) to familia ta mogła panować przez kolejne wieki, zwiększając swą potęgę doskonałymi mariażami. A potężna monarchia na tronie to kwitnący i rozwijający się kraj z rozlicznymi koneksjami i przyjaźniami w europejskich stolicach. Nie do ruszenia. Koń zdecydował inaczej i zakończył pośrednio panowanie Jagiellonów na polskim tronie.

Upadek z konia zabił również innego potencjalnego władcę. Ród Tudorów na angielskim tronie mógł wcale nie skończyć się ze śmiercią Elżbiety Wielkiej. Co więcej, ta wspaniała władczyni mogła nią wcale nie zostać i kto wie, jak wtedy potoczyłyby się losy Anglii. Czy bez Elżbiety na tronie Anglia zostałaby potęgą? Nie wiadomo, ale z tego samego połączenia genów mógł zrodzić się król; mógł również zasłużyć na przydomek „Wielki”. Ojciec Elżbiety, Henryk VIII Tudor usilnie starał się spłodzić syna – następcę tronu. Dobrze wiedział, jakie zamieszania i zawirowania militarne ogarniają kraj, w którym sukcesja jest do wzięcia, bo brakuje prawowitego dziedzica tronu w prostej linii. Wysiłki Henryka w płodzeniu syna pochłonęły sporo ofiar – i nie mówię tu tylko o jego sześciu żonach, z których tylko ostatniej udało się żoną pozostać. Druga żona z kolei, Anna Boleyn miała szanse zostać ostatnią i umiłowaną małżonką Henryka. Gdyby dała mu syna… A jednak urodziła córkę i popadła w niełaskę, która skończyła się cięciem topora. Jak to się w bajkach plecie, córka Anny – Elżbieta została większą i potężniejszą władczynią niż jej ojciec, a Anglia pod jej panowaniem rozkwitła. I po co było Henrykowi angażowanie się w chorowitego syna z trzecią żoną, wygnanie czwartej, stracenie piątej? Trzeba było poprzestać na połączeniu Tudor-Boleyn, bo mieszanka była wspaniała. Elżbieta również miała szansę na brata – młodszego, ale to on dziedziczyłby tron. Anna Boleyn nie donosiła jednak ciąży. Poroniła na skutek szoku, gdy przyniesiono jej wiadomość, że Henryk spadł z konia podczas turnieju i jest umierający. W rzeczywistości sprawy miały się poważnie, bo król był nieprzytomny przez dwie godziny, ale do śmierci aż tak blisko mu nie było. Anna jednak przeżyła na wiadomość o wypadku męża taki szok, że poroniła męskiego potomka. Potomka, który mógł zmienić losy szarpanej religijnymi przemianami Anglii. Potomka, który mógł uratować swą matkę przed katowskim toporem. Bo Anna Boleyn dosłownie, nie w przenośni – poroniła swego zbawcę. I nikt już nie mógł jej uratować przed gniewem Henryka. Źródła historyczne sugerują, że wiadomość o wypadku króla z koniem została Annie zaniesiona złośliwie i mocno przerysowana, by doprowadzić do zagrożenia ciąży. Udało się. I nie wiadomo dziś jak wypadek zniósł koń, ale wiadomo, że skutki końskiej nieuwagi były szerokie i głębokie. Tak, koniu – zachwiałeś monarchią.

A znacie słynne: „Konia! Królestwo za konia!”? Na pewno znacie, ale mam przeczucie graniczące z pewnością, że nie do końca wiecie skąd, jak, dlaczego i czego dotyczy. Kto i dlaczego tak wysoko ocenił konia? Sprawa nie jest historycznie pewna, a urosła dzięki twórczości Szekspira. W swej sztuce „Ryszard III” Szekspir przedstawił panowanie i losy króla z dynastii Yorków i ostatniego Plantageneta na angielskim tronie (a zasiadali na nim przez „zaledwie” 270 lat). To po śmierci Ryszarda III tron angielski objęli Tudorowie i zakończyła się 30-letnia wojna róż. Ryszard III zginął na polu walki pod Bosworth. Gdy ubito pod nim wierzchowca, a losy bitwy były właściwie przesądzone, Ryszard chciał się ewakuować. Gdyby udało mu się wtedy zbiec, mógłby wylizać rany w jakimś kącie, zebrać siły i znów stanąć do „gry o tron”. Nie uciekł jednak i zginął od ciosu halabardą w szlachetną, królewską czaszkę. To na tym polu walki krzyczał, że odda swe królestwo za konia. Za konia, który mógł go wynieść z bitewnego szału i ocalić życie. Żaden koń się jednak nie znalazł, biała róża Yorków została ścięta i Tudorowie wstąpili na tron. Po to by koń pośrednio skrócił panowanie ich dynastii, przyczyniając się do poronienia dziedzica i zostawiając Henryka VIII z dwiema córkami i chorowitym synem od trzeciej z sześciu żon. Tak, koń jest wart królestwa a już na pewno potrafi w jego losy ingerować.

Można też powiedzieć, że koń zakończył panowanie dynastii Piastów na tronie Polski. Jest to stwierdzenie naciągnięte, bo choć to koń przyczynił się do śmierci Kazimierza Wielkiego to już absolutnie nic wspólnego nie miał z faktem, że monarcha ten w wieku lat 60 nie doczekał się jeszcze legalnego męskiego potomka. Trzeba przyznać Kazimierzowi, że robił co w jego mocy – czterokrotnie żonaty dochował się pięciu córek, a trzech synów uzyskał od nieznanych dziś dokładnie kochanek. Synowie ci nie mogli oczywiście dziedziczyć tronu. W związku z tym po śmierci Kazimierza Wielkiego polski tron objął Ludwik Węgierski, na mocy porozumienia z samym Kazimierzem, który w zamian za polityczne poparcie Węgier obiecał Andegawenom polski tron w razie swej bezpotomnej śmierci. No i masz. Kazimierzowi przydarzył się wypadek na polowaniu – przy upadku z konia złamał goleń. Wiadomo, jakie warunki higieniczne panowały wśród medyków tamtych czasów i jak rozwinięta była aseptyka (czyt.: wcale). W ranę wdało się zakażenie, gorączka. Leczenie raczej osłabiało niż wzmacniało podstarzałego monarchę. W rezultacie Kazimierz Wielki z dynastii Piastów zmarł parę tygodniu po pechowym polowaniu. Nie była to śmierć zaskakująca i beznadziejnie rozpaczliwa – sam król miał już swoje lata, ale kto wie, co jeszcze mogło się pod jego rządami zdarzyć? Niejeden i w późniejszym wieku płodził zdrowych synów, a Kazimierz dobierał sobie młode żony. Sam bilans panowania ostatniego Piasta też jest imponujący – to on zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. Ludwik Andegaweński, który pospiesznie koronował się na króla Polski niezwłocznie po otrzymaniu wieści o wakacie na tronie, nie był złym władcą. A jego córka Jadwiga była ogniwem łączącym Władysława Jagiełło z tronem Polski – to ślub z Jadwigą dał Władysławowi tytuł króla Polski. W ten sposób na tronie polskim zasiedli Jagiellonowie (by z niego zejść wraz z Zygmuntem Augustem, który – przypomnijmy – mógł wcale ostatnim nie być, gdyby nie konna przejażdżka brzemiennej matki).

Opisałam tu  te przypadki, które były w zasadzie wypadkami ze skutkiem, niestety, śmiertelnym. Ale zastanawiam się nad końskimi przypadkami, które miały pozytywne skutki i wpłynęły na historię w ten dobry, ciekawy sposób. Znacie takie? A może znacie inne wypadki z koniem w roli nie-głównej, a jednak ważnej? Takie, gdzie koń jest anonimowy, a odegrał znaczącą rolę? No, burza mózgów! Dalej – komu się coś przypomniało? Chętnie posłucham!

Fot. Kasia Bardzińska # Makówka

Autor: Kategoria: Te znane konie

Alberto Larraguibel i Huaso – Rekord Świata w Skoku

record-Larraguibel-

Rekord Świata w skoku (wpisany oficjalnie do Księgi Guinessa) należy od 65 lat do pary chilijskiej – Kapitana Alberto Larraguibel Morales, oficera chilijskiej armii i ogiera Huaso, również rodowitego chilijczyka. Koń początkowo nosił imię Faithful, ale ponieważ było anglojęzyczne zdecydowano, że koń powinien otrzymać chilijskie imię (zmieniono mu je na 2 lata przed biciem rekordu; koń przygotowywany był do sukcesu i rozsławienia Chile). Jego drugie imię oznacza chilijskiego pasterza; taki rodzaj amerykańskiego kowboja, meksykańskiego vaquero czy argentyńskiego gaucho.

Kapitan Larraguibel był młodym jeźdźcem w armii, bardzo ambitnym i pracowitym. W chwili bicia rekordu miał 30 lat. Rekord ten wynosi dokładnie 2,47m. Ustanowiony został 5 lutego 1949 roku, a po wysłuchaniu relacji świadków, obejrzeniu zdjęć i nagranego filmu Komisja Rekordów zatwierdziła go ostatecznie w maju. Do dziś rekord ten nie został pobity, choć próby były oczywiście na przestrzeni tych 65 lat regularnie podejmowane. Mówi się nawet, że para Fred Wettach Jr i koń King’s Own skoczyli 253,7cm, ale rekord ten nie został nigdy oficjalnie uznany z powodu zbyt małej ilości świadków.

Sam skok był rzeczywiście spektakularny. Do bicia rekordu można wykonać trzy próby; nie ma możliwości wykonywania czwartego najazdu. Huaso odmówił skoku za pierwszym podejściem, a znający jego możliwości kapitan Larraguibel nie naciskał. Przy drugim najeździe chilijczyk źle obliczył foule i wyskok był zbyt daleko; koń skoczył, ale zawadził brzuchem i tylnymi nogami zrzucając drągi. Dopiero trzecie podejście zakończyło się sukcesem – idealne odbicie, brak wahania ze strony obu członków duetu, dłuuuugi lot i czyste lądowanie. Trzeba zrozumieć, że w najwyższym punkcie lotu, gdy koń już składa się do lądowania, jeździec widzi przed sobą ziemię. Kapitan Larraguibel widział ja z wysokości 4 metrów; upadek na czachę z takiej wysokości to pewna śmierć. Wystarczy nawet strach jeźdźca i zły balans, by koń stracił równowagę i nie wykonał prawidłowego telemarka, lecz skręcił sobie kark. To są naprawdę ogromne emocje i adrenalina. Obejrzyjcie ten słynny, niepobity do dziś skok:

Siedem lat temu w Vina del Mar (miejscowości bicia rekordu) stanął pomnik kapitana Larraguibel i Huaso – 5m, 5 ton, niezły gigant.

monument laraguibel

Sam Huaso był koniem o ciekawej przeszłości. Nie wybitnie wysoki (miał ok. 165cm), przeznaczony do kariery wyścigowej, biegał na torach przez 6 lat. Były to lata nieustannych porażek – koń był niepokorny, nieposłuszny, bez szczególnego talentu. Wycofano go z toru, bo dość już narobił sobie obciachu. Trafił do oficera chilijskiej armii, który dostrzegł w nim predyspozycje dresażowe. Niestety, i tu kariery ogier nie zrobił. Jeszcze na treningu w wyniku nieszczęśliwego wypadku omal nie stracił życia. Została mu lekka kulawizna lewej tylnej nogi; bezwład, z powodu którego trzeba było wycofać konia z dresażu. Armia przeznaczyła go wówczas na skoczka, ale koń, który już na torach wyścigowych pokazał, jak niepokornym i trudnym jest typem i tu nie odnosił sukcesów, bo zbyt nerwowy i trudny do kontroli popełniał dużo błędów. Ostatecznie nie wróżono mu żadnej świetlanej kariery i uznano za przeciętnego wierzchowca bez szczególnych talentów. Do czasu, gdy wojskowy masztalerz przez przypadek zobaczył, jak ogier przeskakuje ponad 2 metrową ścianą, gdy spłoszył się na okólniku. Dokonał tego oczywiście bez plecaka w postaci balansującego jeźdźca, więc skok był czysty i poprawny. Wyczyn ogiera przekonał masztalerza, że koń ma szanse na wykazanie się w wysokich skokach. Ogier trafił do kapitana Larraguibel, który przez 2 lata przygotowywał się wraz z nim do bicia rekordu. Armia zmieniła skoczkowi imię na chilijskie i pozostało już tylko czekać na wyniki. W chwili bicia rekordu Huaso miał już 16 lat. Niemłody, po wyścigowych torach i skokowych wyczynach, dokonał wyczynu, który zrobił z niego mistrza świata. Potem nikt już go nie eksploatował i ogier dożył sędziwego wieku pozostając własnością armii. Padł z przyczyn naturalnych w wieku 29 lat. Na kamieniu nagrobnym wyryto jego imię.

Rekordu świata ustanowionego przez chilijczyków nie można mylić z konkursem potęgi skoku. Jak widać na filmiku wyżej przeszkoda skakana przez Huaso miała specjalną konstrukcję ułatwiająca lot ponad nią. Potęga skoku to konkurs rozgrywany zazwyczaj halowo i przeszkodą do pokonania jest mur. Rekord w skoku na potęgę należy do Niemca Franke Slothaak, został ustanowiony w Belgii na koniu Optiebeurs Golo w 1997r. Tak to wyglądało:

Autor: Kategoria: Ci znani ludzie, Te znane konie

10 legendarnych koni wyścigowych, które wypada znać cz.3

I ostatni już odcinek spaceru po Alei Sław – finałowa trójka wybrana losowo.Wzruszcie się ich historią razem ze mną. Zaczynamy:

EIGHT BELLES

Eight Belles

Klacz Eight Belles urodziła się w 2005 roku, a życie skończyła tragicznie jako trzylatka. Była amerykańską klaczą i biegała właśnie na amerykańskich torach. Jako pierwsza klacz w historii toru w Arkansas wygrała trzy ważne gonitwy pod rząd, w tym w pierwszej o 13 1/2 długości bijąc rekord toru. Jej wybitny talent prowadził do zguby – została zgłoszona do Kentucky Derby – bardzo ciężkiej gonitwy, w której ścigała się z ogierami. W Kentucky Derby brało udział tylko 39 klaczy w historii. Eight Belles dobiegła do mety jako druga, ale po jej przekroczeniu padła na tor. Okazało się, że w trakcie biegu złamała obie przednie nogi! Walczyła do końca i dopiero po przebiegnięciu mety pozwoliła sobie na odpoczynek. Weterynarze uznali, że jej obrażenia są zbyt poważne, by podjąć próbę zabrania jej z toru. Koń, który kilka sekund wcześniej cwałował jak szalony, nie był w stanie zejść z toru! Eight Belles została uśpiona na torze, bo złamania były zbyt poważne, by myśleć o operacji. Właściciel, trener i dżokej zwycięzcy Kentucky Derby, ogiera Big Brown wspólnie orzekli, że prawdziwym championem tej gonitwy była Eight Belles – klacz, która na złamanych nogach przekroczyła metę jako druga. Śmierć młodziutkiej championki stała się przedmiotem narodowej debaty w Stanach Zjednoczonych. Jej ciało zostało zbadane, a sekcja wykazała wiele niezgodności w budowie klaczy. Miała zbyt duże serce, przekrwione płuca, lekkie i słabe kości. Hodowla koni wyścigowych od lat nastawiona była na „wyprodukowanie” championa. Specjaliści uznali, że obecne konie to „silnik lokomotywy na szklanych nóżkach kieliszków od szampana”. Stawia się na konie mocne, ciężkie, umięśnione, a jednocześnie liczą się cienkie, leciutkie kości, co przy osiąganych prędkościach jest zabójcze. Przypadek Eight Belles spowodował wiele kontrowersji; podjęto badania nad hodowlą koni wyścigowych i zaczęto rygorystycznie kontrolować treningi. Te zwierzęta walczą i stają do ostrych rywalizacji między sobą dla ludzkiej rozrywki; Eight Belles stała się powodem, dla którego głośno zaczęto rozważać naszą ludzką naturę. Dziś działa fundacja jej imienia kontrolująca sport wyścigowy i hodowlę koni wyścigowych, a dla upamiętnienia klaczy w gonitwie majowej 2008 roku wszystkie konie na torze miały na sobie plakietki z dzwonkiem i nr 8.

ECLIPSE

Eclipse(horse)

 Jak od razu widać po powyższym obrazku, Eclipse nie był koniem współczesnym; nie był nawet championem XX czy XIXw. Eclipse urodził się w 1764 roku w dniu zaćmienia słońca, co zostało uhonorowane nadanym mu imieniem (ang. eclipse – zaćmienie). Jego właścicielem był książę Cumberlandu William August, a po jego śmierci stado zostało wystawione na licytację. Ogiera za grosze kupił hodowca owiec i wystawił do wyścigu jako pięciolatka. Eclipse wygrał w przepięknym stylu, a połowę udziałów w koniu kupił Irlandczyk; później dokupił drugą część za dwukrotnie większą sumę. Ubił świetny interes – Eclipse okazał się niepokonanym koniem wyścigowym; najlepszym w XVIII wiecznej Anglii. Dosiadał go dżokej John Oakley – jedyny, który dawał sobie radę z temperamentem konia i jego dziwną manierą biegania z nosem blisko ziemi. Eclipse wygrywał wszystkie gonitwy, w których brał udział, a obserwatorzy tych zwycięstw (często kończących się kilkusetmetrową przewagą nad rywalami) nie mogli oprzeć się wrażeniu, że koń nie daje z siebie wszystkiego – biegł lekko, jakby „na pół gwizdka”. Jego sława rosła, a ponieważ nie miał sobie równych wkrótce nikt nie chciał wystawiać swoich koni przeciwko mistrzowi. W ten sposób zakończyła się kariera Eclipse – nie miał z kim się ścigać. Przeniesiono go do stadniny, gdzie służył jako reproduktor. Dał prawie 400 źrebiąt – wszystkie notowały piękne czasy na torach wyścigowych świata. Obecnie szacuje się, że ponad 85% koni wyścigowych ma w swoim rodowodzie krew Eclipse! Jest przodkiem wszystkich znanych i opisanych w tej serii championów. W czasie, gdy Eclipse biegał na torach ukuto powiedzenie: „Eclipse pierwszy, a reszta nigdzie”. Do dziś slogan ten pojawia się w brytyjskich gazetach, a w miejsce Eclipse wstawia się imię championa, który odniósł niezwykłe zwycięstwo. Szkielet niezwykłego Eclipse znajduje się w Royal Veterinary College w Anglii, choć trudno dziś udowodnić, że wszystkie zgromadzone w nim kości rzeczywiście należały do tego ogiera. Jego kopyta zostały przerobione na kałamarze, ale fakt, że jest ich aż 5 trochę podważa autentyczność relikwii. Na część niesamowitego XVIII wiecznego championa nazwano ważną amerykańską gonitwę Eclipse Award. Wkład genowy ogiera Eclipse w dzisiejszy sport wyścigowy jest nieoceniony!

SECRETARIAT

Secretariat

Secretariat urodził się w 1970 roku. Jego historia zaczęła się od rzutu monetą pomiędzy właścicielem ogiera Bold Ruler (ówczesnego championa torów) a właścicielką dwóch klaczy Somethingroyal and Hasty Matilde. Zwycięzca rzutu miał prawo pierwszeństwa w wyborze źrebięcia od którejś z doskonałych klaczy, po Bold Rulerze. Losowanie przebiegało w obecności radcy prawnego, a jego rezultat był odpowiednio zapisany w umowie prawnej między dwoma właścicielami – ojca i matek. Wygrał właściciel ogiera i wybrał sobie potomka klaczy Matilde – młodszej od drugiej matki. Pani Penny Chenery dostała więc nienarodzone źrebię od Somethingroyal. Okazał się nim kasztanowaty ogierek z trzema skarpetkami i gwiazdką na czole – Sekretariat. Imię nadała mu sekretarka p. Chenery, gdy młodziak miał już ponad rok. Swój debiut na torze rudzielec ukończył jako czwarty, gdy stracił na starcie cenne sekundy przez potknięcie. W kolejnych startach nie dał już plamy – wygrał  5 gonitw z rzędu. Następnie Secretariat znów dobiegł na metę pierwszy, wyprzedzając rywala – konia Stop the Music o dwie długości. Sędziowie zdecydowali jednak o zaliczeniu mu pozycji drugiej, jako kary za wpadnięcie na Stop the Music i przeszkadzanie mu podczas wyścigu.  W kolejnej gonitwie Secretariat znów walczył ze swym równieśnikiem Stop the Music i wygrał wyprzedzając go o 8 długości. W tym samym sezonie wygrał też Eclipse Award i stał się faworytem na amerykańskich torach. Wtedy też zaczęły się przygotowania do startu w trzech gonitwach wliczanych w Amerykańską Potrójną Koronę (jednym z nich jest Kentucky Derby). Secretariat niespodziewanie przegrał w gonitwie poprzedzającej wielki start. Zaniepokojona właścicielka wezwała weterynarza, który stwierdził duży ropień w pysku konia. W tym czasie gazety zaczęły już spekulować, że czas Sekretariata się skończył, koń się wypalił i nie ma szans w Koronie. W Kentucky Derby ogier wystartował z bramki dość słabo – był ostatni. W trakcie wyścigu nadgonił stratę i wyprzedził rywali o ponad 2 długości. To był jego sposób – najpierw oszczędzał siły, wywołując u ludzi, którzy na niego stawiali niemal zawał serca, gdy biegł w ogonie stawki. Na ostatniej prostej koń zaczynał finiszować – ostro jak maszyna parł naprzód i po kolei wyprzedzał rywali. Było to niesamowite widowisko – żaden z koni nie był w stanie pobić rekordu tego toru i wygrać w dwóch ostatnich minutach gonitwy. Lider zazwyczaj prowadził stawkę przez większą część wyścigu; Sekretariat finiszował w dwóch ostatnich minutach „łykając” pędzące przed nim konie lekko i skutecznie. W drugim wyścigu Korony Secretariat ponownie wystartował jako ostatni i finiszował jako pierwszy w ostatnich minutach bijąc przy okazji rekord toru. Po tym zwycięstwie koń pojawił się na okładkach pism „Time” i „Newsweek”, a jego sława sięgnęła niemal zenitu. Z zapartym tchem czekano na ostatni start w Potrójnej Koronie. Powszechnie uznano go za faworyta i nie spodziewano się wielkiego widowiska. Zakłady stawiane były głównie na niego i mało kto wątpił, by rudy mistrz mógł sprawić jakąś niespodziankę na torze. A jednak. Secretariat wystartował nie jako ostatni, a od początku biegł na czele stawki ścigając się ze swym największym rywalem – ogierem Sham, który poprzednie gonitwy kończył zawsze jako drugi. Dystans był długi i walczące morderczo konie wkrótce zaczęły słabnąć. Oceniano, że dżokej popełnił błąd puszczając Sekreatariata od początku do tak wyczerpującej walki o prowadzenie, podczas gdy koń miał w zwyczaju oszczędzać siły. Lecz gdy Sham gonił już resztką sił, Secretariat niespodziewanie zaczął finiszować – powtórzył swoje poprzednie wyczyny osiągając rekordową prędkość i wysuwając się w ostatnich minutach na prowadzenie. Pobił wszelkie możliwe rekordy toru wyprzedzając rywali o 31 długości! Czegoś takiego jeszcze na torach nie widziano. Secretariat okazał się koniem wszechczasów – wygrał Potrójną Koronę (wyczyn dokonany po raz pierwszy od 25 lat) bijąc przy okazji rekordy wszystkich trzech torów. Do dziś żaden nie koń nie ustanowił nowych. Sam Secretariat przeszedł na emeryturę, gdzie cieszył się swobodą i mnóstwem chętnych do krycia panienek. Ocenia się, że zostawił po sobie 600 źrebiąt. Dożył wieku 19 lat; został uśpiony w wyniku nieuleczalnego i bolesnego ochwatu. Został pochowany w Kentucky, a w uznaniu jego zasług pochowano go w całości. Zazwyczaj chowa się tylko łeb, serce i kopyta koni wyścigowych; reszta jest kremowana. Sekcja zwłok Secretariata wykazała, że był posiadaczem idealnie ukształtowanego, choć nienormalnie wielkiego serca – jego waga odpowiadała wadze serca Phar Lapa i posiadała cechy świadczące o pokrewieństwie tych koni z ogierem Eclipse. Historię „Wielkiego Rudzielca” pięknie opowiada film z 2010.

SECRETARIAT 2

Postanowiłam się ograniczyć do 10 championów, a przecież w historii sportu wyścigowego tyle było koni wybitnych, koni nieprzeciętnych, koni, które swą niezwykłą historią zapisały się na stałe w sercach miłośników tego sportu. Dlatego zachęcam Was do podawania w komentarzach Waszych typów – o jakich koniach warto pamiętać; które jeszcze wypada znać?

I jeszcze na koniec serii mała ciekawostka – za najdziwniejszy wypadek na torze uznano śmierć dżokeja Damiana Becketta i konia Brave Buck, którzy zginęli w Perth w Australii w wyniku uderzenia pioruna. Jakie są szanse, że piorun rąbnie w człowieka na koniu? Niemal żadne. Trzeba mieć KONKRETNEGO pecha…

Autor: Kategoria: Te znane konie

10 legendarnych koni wyścigowych, które wypada znać cz.2

Pierwsza trójka legend za nami. Kontynuujemy spacer po światowych torach wyścigowych – dziś kolejne 4 championy, kolejność losowa.

ASSAULT

assault

Assault urodził się na teksaskim ranczo w 1943roku. Ranczo to specjalizowało się w hodowli bydła i koni Quarter Horse, czysty folblut był rodzynkiem. Jego matka nie była klaczą wyścigową, lecz ojciec  wielokrotnie triumfował na torach. Sam Assault miał talent w genach, ale zupełnie nie widać tego było po jego sylwetce. Drobny kasztanek miał tylko 152cm wzrostu i był jednym z najmniejszych koni wyścigowych świata. W dodatku do niskiego wzrostu otrzymał też prawdziwy talent do pakowania się w problemy: najpierw nadepnął na ostry znacznik gruntowy przebijając prawe kopyto na wylot. Kopyto zostało trwale zdeformowane, ale choć miało to wpływ na jego krok, to w pełnym galopie było zupełnie bez znaczenia. W całej swej karierze koń nieustannie żonglował własnym zdrowiem – miał problemy z nerkami, ścięgnami nóg, kulawizny kopytowe i kolanowe, krwotoki. Mimo tych problemów na torach był żelaznym czołgiem – jeśli nie wygrywał, to był w pierwszej trójce. Na 42 wyścigi, które odbył Assault tylko dwa razy dobiegł do mety poza pierwszą trójką. Wygrał też tzw. Potrójną Koronę, co udało się tylko 11 koniom w historii, a Assault był w tej grupie jedynym koniem wyhodowanym w Teksasie. Gdy wycofano go z wyścigów wrócił na ranczo i dożył sędziwego wieku 28 lat w pełnym zdrowiu i zadowoleniu. Niestety, okazał się bezpłodnym ogierem i mimo wielu prób nie doczekał się potomstwa.

LOMITAS

Monty_und_Lomitas

Lomitas urodził się w Niemczech w 1988 roku. Od początku zapowiadał się na mistrza toru, a wystawiony do dwóch gonitw w wieku 2 lat wygrał obydwie. Trener rozważnie dobierał starty i ostrożnie trenował ogiera. Lomitas był faworytem niemieckiego derby i wielu ludzi pokładało w nim ogromne nadzieje. Koń miał jednak bardzo zaawansowaną klaustrofobię i panicznie obawiał się maszyny startowej. Zmuszanie go do wejścia tradycyjnymi metodami tylko pogorszyło sprawę i w rezultacie koń stał się niebezpieczny. Z powodu tych problemów Lomitas został skreślony z list wyścigowych i zabroniono mu udziału w gonitwach. Dyskwalifikacja utalentowanego konia była konieczna – wprowadzanie go do maszyny startowej było zagrożeniem dla niego samego, pracowników toru, innych koni. Właściciel i trener nie mogli się z tym pogodzić – wiedzieli, jaki potencjał drzemie w ogierze, zamknięcie przed nim szansy na karierę sportową była wielką stratą dla niemieckiego sportu wyścigowego. Wtedy też zdecydowano się na szukanie pomocy i  właściciel skontaktował się z Monty’m Robertsem. Zaklinacz przyjechał do Lomitasa z Kalifornii i rozpoczął odczulanie ogiera i odbudowywanie jego zaufania do ludzi. Lomitas był bardzo inteligentnym koniem; agresywny wobec ludzi nie bywał nigdy, poza sytuacją wprowadzania do maszyny startowej. Monty’emu udało się uleczyć konia z lęku. Lomitas został zgłoszony do próby, po której komisja miała podjąć decyzję o umożliwieniu mu startu. W ten dzień wszyscy byli zdenerwowani, bo wiedzieli ile zależy od zachowania konia. Nie denerwowały się dwie osoby – Monty i Lomitas. Ogier wszedł do maszyny nie okazując żadnych emocji. Wchodził do niej również bez Monty’ego u boku. Został oczywiście przywrócony do sportowej rywalizacji na torze i wziął udział w derby. Zajął w tej gonitwie drugie miejsce; w kolejnych ugruntował już sobie bardzo dobrą pozycję na niemieckich torach. Monty przywiązał się do Lomitasa i wielokrotnie podkreślał, jak wybitny i nieprzeciętnie inteligentny był ten koń. W swoich książkach często nawiązuje do jego historii. W 1992r Lomitas niespodzianie wypadł w wyścigu wyjątkowo kiepsko – zajął przedostatnią pozycję, a potem zniknął z torów i zapadł się pod ziemię. Później okazało się, że właściciel ogiera już od pewnego czasu dostawał anonimowe pogróżki. Grożono życiu i zdrowiu konia i żądano wpłacenia ogromnego okupu. Konia pilnowano, a żądania okupu zignorowano. Po słabym starcie ogiera zbadano mu krew i wykryto ślady trucizny. Właściciel chcąc chronić swojego pupila wywiózł go z kraju i ukrył pod fałszywym imieniem. Monty Roberts zaangażował się w pomoc ogierowi. Sprowadzono go do Stanów Zjednoczonych, a po kuracji wystawiono do kilku gonitw. Niestety, trucizna pozostawiła ślady i Lomitas nie odzyskał już dawnej formy. Gdy groźba zabicia konia została zażegnana ogier wrócił do Niemiec i został wcielony do hodowli. Dochował się wielu zdolnych potomków, a życie zakończył w wieku 22 lat na skutek kolki jelitowej. Historia Lomitasa jest burzliwa i pokazuje specyfikę sportowej rywalizacji – już w momencie, gdy świetnie zapowiadający się ogier został zdyskwalifikowany spora ilość zawistnych rywali bardzo się ucieszyła. Egzamin z wchodzenia do maszyny koń zdawał w niesprzyjających warunkach – bez Monty’ego, w innej maszynie niż był trenowany, obsługiwanej przez nieżyczliwych pracowników, którzy trzaskali głośno belkami i zamkami, licząc, że koń odstawi cyrk, który pokazywał wcześniej. Również dalsze sukcesy przysporzyły mu kłopotów ze strony zawistnych wrogów.  Lomitas miał sporo szczęścia, że o jego losie decydowali świadomi i pełni empatii ludzie.

PHAR LAP

Phar_Lap

Phar Lap urodził się w 1926 roku w Nowej Zelandii. Był trenowany i wystawiany na australijskich torach i mimo braku urody szybko pokazał swoją klasę wyścigową. Jest to kolejny koń krytykowany za nieharmonijną budowę, a postawiony na piedestale dzięki szybkości i talentowi wyścigowca. Debiutując na torze zajął ostatnie miejsce; w trzech kolejnych gonitwach również biegł pod koniec stawki. Po kilkumiesięcznej przerwie powrócił na tor i od razu zaczął wygrywać. Szedł jak burza a jego kariera nabierała światowego rozpędu. Dominował na australijskich torach i został uznany za narodowego bohatera. Jego wybitne osiągnięcia zachęciły właściciela do pokazania ogiera na zagranicznych torach. Koń zadebiutował na meksykańskich torze i odniósł wspaniałe zwycięstwo. Wydawało się, że kariera światowa stoi przed nim otworem, a tymczasem kilka dni po swoim zwycięstwie bohater australijski już nie żył. Choroba Phar Lapa była bardzo tajemnicza – głośno mówiło się o zemście mafii, spisku, zamachu. Faktem jest, że sekcja nie wykazała śladów żadnej trucizny, jednak wielbiciele Phar Lapa nadal wierzą w zamach na jego życie. W 2000 roku wysunięto już tezę, że przyczyną śmierci wybitnego Phar Lapa było zakażenie bateryjne. Nadal pojawiają się nowe badania dowodzące obecności śladowych ilości arszeniku w jego ciele, a sama śmierć pozostaje niewyjaśniona. Choć chciano by wierzyć, że Phar Lap, jak Elvis, nadal żyje, to w tym przypadku mamy już niezbity dowód, że ogier nie został porwany przez kosmitów i nie sfingował własnej śmierci. Jego wypchane ciało stoi w muzeum w Melbourne, serce (które jest wielokrotnie większe od serc ogierów wyścigowych) zakonserwowano i do dziś pozostaje własnością muzeum w Canberze. Phar Lap był bohaterem narodowym Australii, a ponieważ i Nowa Zelandia, jako kraj hodowcy, rościła sobie prawo do pławienia się w chwale championa, więc szkielet konia umieszczono w nowozelandzkim muzeum. W chwili swej śmierci Phar Lap był trzecim najlepszym koniem wyścigowym świata. Australijczycy uczcili go stawiając pomnik naturalnej wielkości w Melbourne. Historię narodowego bohatera Australii  opowiada piękny i wzruszający film z 1983 roku.

Phar_Lap_2

BLACK CAVIAR

black-caviar

Klacz Black Caviar urodziła się w 2006 r. i w odróżnieniu od innych opisanych mistrzów, cieszy się dobrym zdrowiem i nadal żyje. Obecnie jest już emerytowaną rekordzistką toru. Na swoją zasłużoną emeryturę przeszła w sierpniu zeszłego roku po 25 wygranej gonitwie z rzędu. Jest to światowy rekord, bo takiego wyniku nie było na torach od ponad 100lat! Sama klacz jest w Australii bohaterką na miarę legendarnego Phar Lapa, a wielu uważa ją nawet za lepszą od niezapomnianego mistrza! Jest z pewnością rekordzistką w wygranych – od chwili debiutu, który wygrała o 5 długości triumfowała niezmiennie. Dziś jest powszechnie uznana za jednego z najwybitniejszych koni wyścigowych na świecie. Australia ma piękne konie. Australia ma utalentowane konie. I Australia ma Phar Lapa i Black Caviar – dwa najwybitniejsze wyścigowce wszechczasów!

Kolejna stawka mistrzów (do finałowej dziesiątki brakuje nam trzech) już jutro. Zapraszam!

Autor: Kategoria: Te znane konie

10 legendarnych koni wyścigowych, które wypada znać cz. 1

647934_31559426

Konie wyścigowe zawsze budziły wiele emocji. Wśród miłośników tego sportu są tacy, którzy zwycięskie konie stawiają na piedestałach i biją przed nimi pokłony. Bez względu na to, czy koniowi zależy na tej chwale czy nie jedno wśród koni wyścigowych jest powszechne – wola walki i zwycięstwa. Często ta ambicja prowadzi do ich zguby – kontuzji, urazów, kalectwa czy śmierci. Z tego też powodu duża rzesza miłośników koni potępia sport wyścigowy, co nie jest ewenementem. Nienawiść do urazowych sportów jest popularna – bojkotuje się zawody ujeżdżeniowe z uwagi na rollkur; skoki są atakowane z powodu nadwerężeń końskich mięśni i stawów, a wyścigi z racji przeciążeń końskiego organizmu. Nie kwestionuję humanitarnych odruchów takich protestujących rzesz, ale nie mogę oprzeć się stwierdzeniu, że koń jako nasz towarzysz nierzadko w historii pełnił dużo podlejsze role – ginął na froncie wojennym, harował i ślepł w kopalniach, kończył na włoskim talerzu. Umiejętnie trenowany ma z pewnością w sobie miłość do biegu, rywalizacji, skoków. Jeśli traktuje się go fair i trenuje rozważnie to z pewnością czuje się spełniony w wyznaczonej mu roli, którą odgrywa z zapałem. Nie zmienia to faktu, że obserwując nasze pasące się swobodnie konie nie umiem oprzeć się wrażeniu, że żaden z nich nie zazdrości championom sportowym. A…. może się mylę?

Historia wyścigów konnych jest niemal tak długa, jak długi jest czas trwania udomowionego konia u naszych boków. Konie to zwierzęta ruchu, a człowiekowi zawsze imponował widok galopującego harmonijnego ucieleśnienia wiatru. Starożytni Rzymianie urządzali już wyścigi na szeroką skalę – z zakładami pieniężnymi i całą oprawą, która do dziś towarzyszy temu sportowi. Prawdziwe nowożytne wyścigi zapoczątkował w 1780 roku angielski lord Derby, od którego nazwiska pochodzi też nazwa biegu. Na przestrzeni lat pojawiały się wybitne konie wyścigowe, które stawały się legendą. Ja przedstawię Wam tylko 10 z nich, które warto znać i pamiętać.

Dzisiaj pierwsza trójka, wybrana zupełnie losowo :) A więc:

SHERGAR

SHERGARShergar urodził się w 1978r.w Irlandii. Zadebiutował na torze jako 3 latek i od razu wygrał, co przekonało jego właściciela o talencie ulubieńca. Historyczne zwycięstwo Shergar odniósł w tym samym roku na Epsom Derby, gdzie pokonał rywali wyprzedzając stawkę o 10 długości! Był to rekord w ponad 225 letniej historii tego toru, a publiczność oszalała na punkcie gniadego ogiera. Dżokej, który w wyścigu tym zajął drugie miejsce powiedział później: „Shergar objął prowadzenie od razu i wyprzedził nas tak bardzo, że w pewnym momencie ucieszyłem, że wygrywam, a po chwili zorientowałem się, że w oddali na horyzoncie jest już jakiś koń!”. To zwycięstwo zostało uznane za jedno ze 100 najbardziej spektakularnych wydarzeń sportowych XX wieku. Kolejne, irlandzkie derby Shergar wygrał z lekkością i wdziękiem, co zachwyciło miłośników tego sportu tak bardzo, że uznano go za Konia Roku w Europie. Właściciel Shergara sprzedał 85% udziałów w posiadaniu koniu, co skutkowało wyceną Shergara na 10 milionów funtów; ówczesny rekord za europejskiego ogiera. Shergar wygrał jeszcze dwa wyścigi jako trzylatek, a po porażce w kolejnym (na metę dobiegł czwarty, ulegając koniom, które wcześniej spektakularnie pokonywał) został wycofany z aktywnych startów i wrócił do rodzinnej stajni w Irlandii, co było zaskoczeniem, bo uważano, że koń zostanie wysłany do Stanów Zjednoczonych. Jego właściciel uważał jednak Shergara za irlandzkie dobro narodowe i jako takie postanowił zatrzymać go w ojczyźnie. Koń był użytkowany w hodowli. Dał ponad 30 źrebiąt, żadne z nich nie powtórzyło jednak sukcesu ojca. Dwa lata później, w 1983 roku Shergar został porwany ze swojej stajni przez zamaskowanych bandytów. Transakcja opłaty niebotycznego okupu nigdy nie doszła do skutku i słuch po młodziutkim ogierze zaginął. Do dziś nie odnaleziono ani konia, ani jakichkolwiek śladów jego losu. Kradzież Shergara owiana jest mroczną tajemnicą – był to pierwszy taki przypadek w historii Irlandii, a o czyn ten oskarża się terrorystyczny oddział IRA. Historia Shergara – jego spektakularnych zwycięstw i tajemniczego zniknięcia stała się kanwą scenariusza filmu „Shergar” hollywodzkiej produkcji z Mickey Rourke w roli głównej. Przepiękny film z zaskakującym zakończeniem – polecam wszystkim miłośnikom koni.

Shergar3

RUFFIAN

RUFFIAN

 Ruffian urodziła się w 1972 r. i trafiła do Stanów Zjednoczonych w transporcie roczniaków z Anglii. Debiutowała jako dwulatka i w swej karierze startowała 11 razy – przegrała tylko ostatni wyścig, ten w którym straciła życie. Nazywano ją Boginią Toru – była niesamowicie szybka, a przy tym cechowała ją nieugięta woli walki; klacz nawet swój rutynowy trening zamieniała w spektakularny pokaz magii. Jej trener mawiał, że z jej miłością do biegu nie zawahałaby się wyhodować sobie skrzydeł, choć już i tak biega jak uskrzydlony pegaz. Była demonem toru, który nie miał litości ani dla przeciwników, ani dla samej siebie. Odnosiła druzgoczące zwycięstwa; ona nie wygrywała, ona dominowała i biła rekordy torów. Ruffian, w swej niestety krótkiej karierze, okazała się koniem-legendą – nie umiała przegrywać, znała tylko wygraną. Jej fani płacili na jej zwycięstwo takie stawki, że tor został zmuszony do wypłacenia większej kwoty niż otrzymał – takiego ewenementu nie było nawet w przypadku Sekretariata. Trener Ruffian mówił, że „Soffie” jest najlepszym koniem wyścigowym, jakiego kiedykolwiek widział. Ta miłość do biegu, którą kara klacz afiszowała stała się jej zgubą. Właściciele zdecydowali się wystawić ją przeciwko ogierowi Foolish Pleasure – wówczas najlepszemu ogierowi w Stanach. Ruffian do tej pory ścigała się tylko z klaczami, jej trener był przeciwny forsowaniu klaczy w walce z rosłym ogierem. Już przy starcie bogini toru uderzyła się w bramce w kolano, ale kontynuowała bieg szybko wyrównując to, co straciła przy starcie. Oba konie szły łeb w łeb, walcząc desperacko i zaciekle. Ruffian wysunęła się na prowadzenie, ale po chwili sforsowane nogi klaczy (Ruffian miała już za sobą pęknięcie kończyny, które rehabilitowano przez kilka miesięcy poprzedzających wyścig) nie wytrzymały obciążenia. Klacz złamała obie kości trzeszczkowe w przedniej nodze. Ruffian, która nigdy jeszcze nie przegrała, lekceważąc ogromny ból kontynuowała bieg. Dżokejowi udało się ją zatrzymać dopiero po prawie 50 metrach, a noga klaczy przedstawiała tragiczny wygląd – złamana kość przebiła skórę, a koń biegł po piaszczystym torze pogarszając tylko już i tak beznadziejną sytuację. Ruffian została uśpiona na torze do operacji, która po przetransportowaniu klaczy do kliniki trwała ponad 12godzin. Po wybudzeniu z narkozy klacz, która przecież nie ukończyła swojego wyścigu tracąc przytomność na torze, kontynuowała walkę. Dla niej wyścig nadal trwał – założonym gipsem uderzała podczas swego „biegu” o własne kolana, połamała tylne nogi, a z operowanej zerwała gips i otworzyła zoperowane kości. Jej stan był już nie do naprawienia i właściciele zdecydowali się uśpić swoją championkę. Wielu ludzi widzi w jej zachowaniu ogromną miłość do wyścigów i wolę walki na torze; nie wiem na ile był to obłęd konia, zaszczutego i wytrenowanego do morderczych biegów. Faktem jest jednak, że w podobny sposób życie zakończyli jej rodzice – to „szaleństwo wygrywania” miała w genach. Ruffian została pochowana na torze, chrapami w stronę mety, a jej trener przez wiele lat przychodził na tor i stawał w boksie startowym nr 9. Gdy ludzie pytali dlaczego tam stoi odpowiadał: „Ja ją widzę, ona biegnie po tym torze. Słyszę tętent jej kopyt, oddech, bicie serca. Ruffian ciągle tu biegnie”.

RUFFIAN2

SEABISCUIT

seabiscuit

Seabiscuit urodził się w 1933 r. Swoją popularność odniósł w czasach Wielkiego Kryzysu, a jego historia również została zekranizowana, nawet dwa razy – w  1949r. i 2003r. Nie zapowiadał się na wybitnego wyścigowca; był niski, gruby, uwielbiał odpoczywać na leżąco i w ogóle nie charakteryzował się wyścigową wolą walki. Jego treningiem zajął się legendarny trener James Fitsimmons. Choć bardzo się starał, nie udawało mu się obudzić w ogierze zapału do gonitw. Uznał go za leniwego i wystawiał na okrągło, by pobudzić w nim ducha rywalizacji. Seabiscuit biegał w gonitwach bez wielkich sukcesów, a ich ilość z pewnością nie wspierała jego formy. Koń pod opieką Fitzsimmonsa wziął udział w trzykrotnie większej ilości gonitw, niż było to normą dla ogiera w jego wieku. Jako trzylatka kupił go milioner Charles Howard, który mimo przeciętnych wyników konia na torze uznał go za zwierzę z sercem do walki. Nowy trener Tom Smith i dżokej John Pollard podeszli do konia bardzo indywidualnie, poświęcili mu mnóstwo czasu i rozważnie planowali starty. Seabiscuit szubko zaczął odzyskiwać wiarę we własne umiejętności i zaczął bić rekordy torów, na których startował. Mały, niepozorny gniadosz szybko potwierdził drzemiący w nim talent – trener zaczął nawet ukrywać jego treningi, by nie zdradzać prawdziwych możliwości konia. Zaintrygowani Seabiscuitem dziennikarze starali się szpiegować, a mity i opowieści o nim rosły. W 1938r. właściciel wystawił Seabiscuita przeciwko ogierowi War Admiral, który uznawany był za najlepszego konia w Stanach. Nieoczekiwanie gonitwę tę wygrał mały Seabiscuit! Przyznano mu wówczas tytuł Konia Roku, a samo wydarzenie okrzyknięto gonitwą stulecia. Historia Seabiscuita – pogardzanego konia uważanego za beztalencie, który rozkwita dla swego jednookiego przyjaciela-dżokeja i ich wspólne odbudowywanie wiary w siebie została opisana przez L. Hillenbrand w ksiażce „Niepokonany Seabiscuit”. Polecam Wam też film; choć nacisk położonogłównie na budzącą się więź dżokeja z koniem, to i sceny na torach zapierają dech.

Seabiscuit2

Jutro kolejna porcja końskich legend.

Autor: Kategoria: Te znane konie

Konie w mitologii

SONY DSC

Konie i koniopodobne stworzenia są bohaterami wielu legend i mitologicznych opowieści. Zwierzę o takiej urodzie, harmonii, będące uosobieniem siły, szybkości i sennych marzeń musiało inspirować twórców przypowieści i podań. Jakie znacie mitologiczne konie?

W dzisiejszym przepastnym internecie króluje JEDNOROŻEC. W dawnych opowieściach pojawia się on nie jako baśniowy stwór, a rzeczywiste, istniejące zwierzę, przez co do dzisiaj „polowania na jednorożce” mają nutkę prawdopodobieństwa. Jego wizerunek zmieniał się na przestrzeni lat – najpierw był stworzeniem z kopytami, ciałem jelenia pokrytym łuską z krzywym rogiem na czole. Później róg mu się wyprostował, łuski opadły, sam jednorożec urósł i do dziś jego wyobrażenie przetrwało jako piękny biały koń z rogiem na czole. Nie był uosobieniem dobroci, o nie. Uważano go za zwierzę bardzo skryte i groźne – jego kopyta miały wielką moc, a róg był magiczny i zdolny zabić smoka. Wierzono, że sproszkowany róg jednorożca neutralizuje trucizny oraz chroni każdego, kto go dotknie. Dlatego też władcy pili trunki z kielichów w kształcie rogu, a kupowane od łowców rogi jednorożców opłacano podwójną wagowo porcją szlachetnych kamieni. Skąd łowcy brali rogi jednorożców? Choć powszechnie wierzono, że prosto z końskiego łba, to prawda jest inna. Legenda jednorożców umacniała się w świadomości naiwnych ludzi poprzez przywożone z kraju wikingów rogi narwala – ssaka morskiego, który nadal zamieszkuje arktyczne wody. To stworzenie jest według mnie nie mniej fascynujące niż sam jednorożec. Znacie narwale? Wyglądają tak:

narwal4_510

http://www.polar-reisen.ch

I nie jest to żaden photoshop, ten niezwykły waleń istnieje! Jego róg to spiralnie skręcony kieł górnej szczęki, może mieć długość nawet 3 metrów! Istnienie takiego tworu miało dowodzić, że jednorożec jest istotą realną i do dziś wierzymy, że tak właśnie wygląda róg jednorożca – pojedynczy, spiralnie kręcony twór rogowy. Bajka jednorożca snuła się swobodnie dzięki realnym przedmiotom – rogom narwali.

Powszechnie wierzono, że do jednorożca może się zbliżyć tylko czysta dziewica. W sztuce pojawiał się często obraz kobiety z jednorożcem u boku i miał być alegorią Najświętszej Marii Panny. Polowanie na jednorożca, w którym przynętą miała być piękna dziewica opisywał sam Leonardo do Vinci, który jak widać również wierzył w legendę, co dziwi mnie dzisiaj, gdy znamy wszyscy jego wyjątkowo ścisły i genialny umysł. Hmmm… a może jednak jednorożce istnieją?

 

pegaz

Nie mniejszą sławą cieszy się PEGAZ. Ten nie był gatunkiem, a jednostką, a nazwa „pegaz” to jego imię. Nie był jedynym skrzydlatym koniem, miał rodzonego brata Chrysaora i bratanka Geryona. Kobiet (klaczy) w rodzinie nie było, nie wnikam skąd w takim razie brały się skrzydlate znajomki Pegaza. Sam Pegaz narodził się z krwi Meduzy, gdy straciła ona swoją uroczą główkę od ciosu miecza Perseusza. Pegaz żył sobie jako wolny rumak, aż okiełznał go syn króla Koryntu. Użył do tego celu złotej uzdy ze złotym wędzidłem, którą podesłała mu Atena. W czasie lotu na Olimp Zeus strącił smarkacza z końskiego grzbietu, a samego Pegaza zostawił u swego boku jako ukochanego wierzchowca. Po śmierci Pegaza Zeus umieścił jego ciało na niebie, gdzie do dzisiaj świeci nam jako gwiazdozbiór o tej właśnie nazwie. Nie wiem dlaczego internauci wciąż piszą o jednorożcach – ja wolałabym odnaleźć Pegaza i poćwiczyć sobie z nim naturala :) O wiele bardziej bajkowe jest dla mnie latanie na końskim grzbiecie niż jazda na koniu skrzyżowanym z nosorożcem.

centaur1bysnowskadi

 

Bardzo znanymi końskimi stworami są też CENTAURY. Były to stworzenia o ciele konia, a zamiast końskiej szyi i głowy miały tułów człowieka. Centaury były dzikim i prymitywnym plemieniem, do tego mocno niesympatycznym i niegościnnym. Ludźmi gardzili, czemu się wcale nie dziwię, bo gdybym miała cztery nogi i mogła galopować jak wiatr to też bym grała na nosie upośledzonym dwunożnym krewniakom. Centaury posiadały ogromną wiedzę medyczną, astronomiczną i podobno umiały przepowiadać przyszłość. Mitologiczny centaur grecki był więc bliskim krewniakiem centaura z Zakazanego Lasu przy Hogwarts z „Harrego Pottera”. Harry poznał Firenzo i Ronana, a mitologiczni herosi znali Chirona i Nessosa. Krwią Nessosa była nasączona słynna koszula Dejaniry, która spowodowała wielkie cierpienie i śmierć Herkulesa. Takie to były miłe stworzonka…

Nazwa centaur jest skrótem od hipocentaur czyli stwór koński. Mniej znane są bucefocentaury, które miały ciało byka połączone z ludzkim torsem. Ciekawsze połączenie niż hipocentaur, ja bym sobie wybrała takie stworzonko domowe.

94944d0ab9_57415093_o2

Z „Harrego Pottera” znany jest też inny koniostwór, choć do książki J.K. Rowling trafił prosto z podań i poematów XVI w. Zanim powstał HIPOGRYF mitologia grecka obficie zaludniała wyobraźnię ludzi obrazami gryfów. Gryf był połączeniem lwa i orła – tylne nogi i ogon były lwie, klata, łeb i szpony przednich łap należały do orła. Dodatkowo był wyposażony w orle skrzydła, niezły fart. Hipogryf był odmianą gryfa, stworzył go Ludwik Ariosta, robiąc bohaterem drugoplanowym poematu „Roland Szalony”. Powstał nie z połączenia lwa i orła, lecz konia i orła. Na skrzydła się załapał, a dodatkowo mógł nosić na grzbiecie jeźdźca. Hipogryfy były dokładnie takie, jak opisała je Rowling – dumne, niezależne, ale gdy już się zdobyło ich szacunek i zaufanie (poprzez głęboki i uniżony ukłon) i dosiadło ich końskich grzbietów, były wiernymi i oddanymi towarzyszami. Wciąż przegrywają na mojej liście z Pegazem, ale nie obraziłabym się, gdyby mi ktoś takiego sprezentował.

Hippocampus-fantasy-30965656-400-500

Z mitologii znane są również HIPOKAMPY. Te w ogóle mnie nie kręcą, nie dawajcie mi pod choinkę. Były połączeniem konia i ryby. Mało ciekawy stworek – koński łeb i końskie przednie nogi (nie wiadomo po co) oraz długie, obłe ciało ryby. Według legend ciągnęły one wóz, którym poruszał się po swym królestwie Posejdon, władca mórz. Nie pracowały tylko w zaprzęgu, były również ułożone pod wierzch :) Ich grzbietów dosiadały Nereidy, nimfy morskie.

kelpie_by_kacie987-d4i3q3f

To chyba na tyle jeśli chodzi o mitologię grecką. Choć najbardziej popularna, to przecież nie jedyna, a każda inna mitologia musiała wrzucić sobie „koński motyw”, bo zwierzęta te najlepiej inspirowały ludzką wyobraźnię. Mity celtyckie obfitują w obrazy KELPIE, wodnego konia. Pojawiał się przed człowiekiem, a gdy ten zachwycony pięknem zwierzęcia wsiadał na jego grzbiet, kelpie skakał w głębinę i topił jeźdźca. W skandynawskich mitach kelpie nosi imię Backhastan i był takim samym koniem wodnym, ale nie do końca tak podstępnym. Nie wabił jeźdźca, a gdy ktoś go dosiadł jeździł sobie do woli. Problem w tym, że z Backhastana nie można było zsiąść – kto się raz wdrapał na jego grzbiet, ten siedział tam do śmierci. Śmierć następowała zresztą dość szybko – gdy koń wodny wracał do morza czy rzeki, jeździec się topił. Ciekawostką w przypadku wodnego konia kelpie jest to, że podobno był on pierwowzorem potwora z Loch Ness. W najwcześniejszych doniesieniach o Nessie miała ona kształty końskie, dopiero z czasem ewoluowała w postać bliższą dinozaurowi.

Sleipnir_(Earth-199999)

Ośmionogi Sleipnir Odyna

Oprócz stworów koniokształtnych w mitologiach pojawiały się też konie normalnego kształtu, choć były dość niezwykłe ze względu na posiadane talenty i cechy. W mitach skandynawskich pojawia się Hrimfaksi, Rumak Nocy. Jego grzywa miała ciekawą właściwość – produkowała wodę. Gdy Hrimfaksi galopował sobie nocą po niebie, woda ta spadała odżywiając rośliny i pozostawała jako ranna rosa. Kumplem Hrimfaksa był Sleipnir – rumak samego Odyna. Miał osiem nóg i był niezwykle szybki (dziwne, bo podobno koń ma cztery nogi, a się potknie, więc nie wiem jak Sleipnirowi nie plątała się cała ósemka), Sleipnir był symbolem wiatru, mógł galopować i po lądach i po morzach. W mitach greckich pojawiają się inne konie. Ogier Arejon był rumakiem Herkulesa, a zrodził się z uderzenia trójzęba Posejdona o stały ląd. Podobno był niezwykle szybki, a do tego mówił ludzkim głosem. To by mi się bardzo przydało! Gdyby cała nasza stajnia była pełna takich Arejonów! Achilles też  miał swojego wierzchowca – Ksantosa. Ten również gadał ludzkim głosem, co dowodzi że od zarania dziejów człowiek marzył o gadającym koniu, z którym można by się porozumiewać naszym narzeczem. Dzisiejsze konie gadają we własnym języku i to my musimy się go uczyć.  Taka sytuacja.

Autor: Kategoria: Te znane konie