blog jeździecki

Majowy weekend w towarzystwie Matki-Polki-Koniary

komancze grott

Fot.  Najazd Komanczy na Stajnię ANKA

Oj, nie pamiętam już kiedy na koniu siedziałam… Dobrze, że tego się nie zapomina, bo szkoda by było marnować czas na naukę anglezowania. Nie mogę się doczekać powrotu w siodło, a jeszcze bardziej nie mogę się doczekać powrotu stajennego życia – spotkań ze znajomymi w stajni, dyskusji w siodlarni, terenów poświęconych w całości na rozmowy o niczym tak, że nie zauważam faktu, iż poruszamy się tylko stępem. Uwielbiam ludzi, kocham konie, a nade wszystko wielbię ludzi, którzy kochają konie! To się nigdy nie znudzi – mogę gadać godzinami, dzielić się wrażeniami, doświadczeniami, słuchać śmiesznych historii z końmi w tle, opowiadać, czego się nauczyłam, co mi się przydarzyło itd. Poskarżyłam się ostatnio mężowi, że brak mi tej końskiej atmosfery, tych towarzyszy-koniarzy. Zakopana w pieluchach czerpię teraz radość z robienia „gu-gu” do małego ssaka i nie chcę narzekać (a przynajmniej nie na głos). Przydałaby mi się jednak mała odmiana, tak dla higieny umysłu. I dlatego Kuba od tego roku otworzył nową opcję w Trotterze – OBOZY DLA DOROSŁYCH.

W majowy weekend zamierzam się wyszaleć – zarówno na końskim grzbiecie, jak i towarzysko z ziemi. Mam spore plany, wielkie oczekiwania, nadzieje na świetną zabawę. Uprzedzam lojalnie – zazwyczaj podczas wyjazdów w teren, wieczornych ognisk czy towarzyskiego grilla w akompaniamencie napojów wyskokowych – ja nikogo nie dopuszczam do głosu. Włączam słowotok i trzeba albo mnie słuchać, ale ogłuszyć tarnikiem do kopyt. Więc jak? Mogę na Was liczyć? Bo nie ukrywam, że baaardzo liczę!

Jest kilka osób, które po prostu muszą, ale to MUSZĄ przyjechać w maju i wspomóc moją odnowę biologiczną. Mam tu na myśli ekipę poznańską (spoko, dziewczyny, wiem, że będziecie. Aneta, zabierz Tomka – jego cięty sarkazm dobrze gimnastykuje mój mózg) czyli całe stado z zeszłorocznego majowego meetingu plus kilka sztuk poznaniaków, którzy się wtedy nie załapali, a powinni. Komancze, na Was też liczę. Wywołuję do tablicy wszystkich komentatorów bloga, czytelników, autorów maili do mnie – ogarnijcie się, weźcie w garść i zorganizujcie sobie czas na majowy weekend – pora poznać się bliżej, w realu!

Oferta obozów dla dorosłych została tak skalkulowana, by rzeczywiście wypad się opłacał. Nie mają tu zastosowania ceny Rodziców za noclegi w pensjonacie czy stajenny cennik jazd. Kuba z góry naliczył rabat i dał ceny promocyjne, tak by pakiet nocleg+wyżywienie+jazda konna był tańszy niż te wszystkie punkty liczone osobno. Wiem też, że część z Was chętnie zabrałaby ze sobą swoją drugą połówkę, często niejeżdżącą konno. I nie ma przeciwwskazań! Tylko wtedy trzeba będzie zastosować ceny pensjonatowe Rodziców. Ewentualnie z nimi uzgodnimy jakiś upust, jeśli się impreza uda. W końcu koniarze często łączą się w pary z nie-koniarzami. Moja druga połówka też jest niejeżdżąca :) Nie pamiętam już kiedy widziałam Kubę w siodle. Tylko przy układaniu surowych koni. Ze mną w terenie był ostatnio, gdy jeszcze nie było na świecie Stasia. A Wy zobaczycie go podczas pracy zaprzęgowej – w maju będzie układał dwa młode haflingery do bryczki. Taki mam pożytek z męża-koniarza: zamiast siedzieć na koniu, siedzi na koźle. I tyle z moich romantycznych rojeń o wspólnych galopach brzegiem morza przy zachodzącym słońcu i z napisem „I żyli długo i szczęśliwie” na końskich zadach. Jeśli mi współczujecie tego, że nie mąż nie chce ze mną jeździć to przyjedźcie w maju i zapewnijcie mi towarzystwo pozytywnych, fajnych ludzi. Z takimi najlepiej wychodzi zagalopowanie i sypanie piachem spod kopyt w oczy (właśnie dlatego jeżdżę jako czołowa). Zapraszam!

Czekam na deklaracje przyjazdu w komentarzach i już się cieszę na maj. Zaczynam odliczać dni w kalendarzu! A Wy rezerwujcie miejsca przez stronę Trottera. Teraz! Do biegu, gotowi, START!

Autor: Kategoria: Z MOJEGO ŻYCIA

Konserwacja skóry – jak dbać o sprzęt jeździecki?

11

Większa część sprzętu jeździeckiego jest zrobiona ze skóry. Skórzany sprzęt jest drogi, warto więc o niego odpowiednio dbać i konserwować, by posłużył dłużej, ładnie wyglądał i przede wszystkim był bezpieczny. Jak o taki sprzęt dbać? Z mojej egoistycznego i chytrego punktu widzenia powiem Wam, jak konserwować sprzęt oszczędzając pieniądze (na co te ekskluzywne pasty i olejki?) i wysiłek (po co marnować życie na szorowanie codziennie tego samego paska skóry?)

W naszej stajni każdy koń ma siodło i ogłowie przypisane dla niego. To oznacza, że mamy tych siodeł i tranzelek sporą ilość – ponad 30 sztuk, jeśli wliczyć w pulę nasze siodła prywatne: mamy, moje, Wojtka. Pracy z utrzymaniem takiej ilości sprzętu w dobrym stanie jest sporo, a najważniejsze to odpowiednie przechowywanie. Zdarzało się nam, że na siodłach pojawiała się zimą pleśń – walka z nią jest naprawdę uciążliwa. Odkąd w siodlarni stanął piec do wypału ceramiki (mama rzeźbi w glinie) problem pleśniejącego sprzętu zniknął. W siodlarni jest ciepło, nie ma wilgoci, pleśnie się siodeł nie imają. Właściwe przechowywanie sprzętu to już połowa sukcesu – siodła muszą wisieć na wieszakach, które zapewniają cyrkulację powietrza od spodu i z góry; ogłowia też powinny wisieć, a nie leżeć zwinięte w kłębek. A, no i od siodeł koniecznie oddzielamy czapraki! Powinny suszyć się oddzielnie, by nie oddawać wilgoci w skórę siodła i zapewnić siodłom możliwość „oddychania”. W pomieszczeniu gdzie przechowujemy sprzęt nie może być wilgoci. Powinno być ciepło, sucho i przewiewnie, więc warto zainwestować w okno. Przepocona skóra musi mieć możliwość wyschnięcia.

Skórę siodeł i ogłowi należy czyścić. Bezwzględnie! Nie trzeba jednak robić tego codziennie, uwierzcie mi. Wiem, że podręczniki tak zalecają, ale doświadczenie naczelnego lenia nauczyło mnie, że nie warto. Siodło nie absorbuje wiele końskiego potu, bo nie ma z nim bezpośredniej styczności – chroni je czaprak, nie bez kozery zwany potnikiem. Wiadomo, że czapraki, które zdejmujemy z końskich grzbietów po jeździe niejednokrotnie przypominają mokre szmaty do podłogi. Siodło też się trochę pomoczy, jeśli tak zmachamy naszego konia, że będzie na granicy odwodnienia:) Latem, w upale koń wypaca sporo wody i część tego płynu wsiąknie w siodło. Z ogłowiem sprawa jest poważniejsza, bo ono zawsze absorbuje pot i brud z końskiej sierści; leży przecież bezpośrednio na końskiej skórze. Jeśli o nie nie zadbamy to paski nam stwardnieją, staną się szorstkie i, niestety, łamliwe. To nie poprawia ani komfortu konia, który ma to nosić na łbie; ani wygody jeźdźca, który ma te skostniałe paski zapinać; ani bezpieczeństwa, bo grozi nagłym zerwaniem. Aby paski ogłowia były elastyczne należy je czyścić na bieżąco.

Na bieżąco tj. po każdym użyciu bezwzględnie należy umyć wędzidło (to dla komfortu konia – co ma biedak następnego dnia cmokać zaschnięte smarki) oraz przetrzeć wilgotną szmatką paski ogłowia. Zajmie to minutę-pięć, a wydłuży czas do kolejnego, już poważniejszego czyszczenia. Siodło przecieramy od spodu szmatką, a siedzisko wycierają nasze bryczesy, więc mamy problem z głowy. Popręg koniecznie przecieramy szmatą, a sznurkowy czy neoprenowy szczotkujemy i suszymy. Jeśli pilnujemy wykonywania tych prostych kilku ruchów szmatą, to spokojnie możemy odłożyć poważniejsze prace konserwatorskie na inny miesiąc. Ja nawet odkładam na inny kwartał, ale nie trzeba mnie naśladować. Ja jestem zabiegana, nie znam się, zarobiona jestem.

Poważne prace konserwatorskie wykonujemy raz w miesiącu. Lub oszukujemy się, że nie ma potrzeby i czyszczenie odkładamy z dnia na dzień, aż miną dwa miechy. Do wyboru. Ale wtedy już nie ma przebacz – wkładamy w to czas, wysiłek i z pieśnią na ustach i miłością do koni w sercu urabiamy sobie ręce po łokcie przez godzinę. Jak?

Ogłowie rozkładamy na czynniki pierwsze czyli rozpinamy wszystkie paski i każdy z nich myjemy osobno. Odpinamy też wędzidło, by mieć dobry dostęp do pasków policzkowych. Siodło też rozbieramy – odpinamy puśliska, popręg. Przygotowujemy sobie wiadro letniej wody i gąbkę lub szmatkę. Do mycia siodeł najlepsze jest, i mówię to poważnie i z pełnym przekonaniem, szare mydło. Wiem, że są specjalne glicerynowe mydła i inne środki do czyszczenia siodeł. Wiem też, że są skuteczne i bezpieczne. I wiem jeszcze, że są drogie, a szare mydło działa tak samo. Serio! Polecam, spróbujcie. Przed myciem skóry wodą z mydłem najpierw przetrzyjcie dokładnie samą letnią wodą, by usunąć brud i pot. Potem kolejne mycie już mydlinami. Sprawdźcie przy okazji szwy i mocowania na paskach, zazwyczaj się tego nie kontroluje, a warto zbadać sprawę dla bezpieczeństwa. Po wyczyszczeniu skóry mydlinami odwieśogłowie do wysuszenia i zajmij się siodłem. W ten sam sposób. Pamiętajcie tylko, by dobrze wyżymać gąbkę – nie ma ociekać wodą, ma być po prostu wilgotna. Nie spieniajcie też za bardzo mydła, bo później skóra może się lepić.

Po myciu można sprzęt natłuścić. Piszę można, bo nie trzeba. Powinno się natłuszczać sprzęt nowy, bo taka skóra nie jest jeszcze elastyczna. I koniecznie trzeba natłuścić sprzęt, który ma być nieużywany przez dłuższy czas. U nas takie smarowanie odbywa się dwa razy w roku – po sezonie (na zimę) i przed sezonem (wiosną). W każdym innym przypadku niż nowa skóra czy przechowywanie nieużywanego sprzętu, natłuszczanie można sobie odpuścić.  Zbyt częste i nadmierne nasączanie skóry olejkami i tłuszczami powoduje, że staje się ona zbyt miękka, traci swoją wytrzymałość, jest lepka i śliska (a to brudzi bryczesy, hehe). Jest wiele różnych środków do natłuszczania siodeł, a słyszałam o oszczędnościach stajennych i smarowaniu siodeł olejem roślinnym. Nie polecam! To idealna pożywka dla pleśni! Kupcie puszkę dobrego tłuszczu do skóry; starczy na długo, można zainwestować. Poza tym, taki porządny wosk przydaje się do osprzętu jeźdźca – sztybletów, sztylpów, oficerek. Trzeba mieć. Tylko nie trzeba wcierać kilogramami w siodło, bo to szkodzi. Sprawdziłam, wiem.

Bezpieczeństwo jeźdźca,  zdrowie i dobrostan konia oraz czas użytkowania zależą w dużej mierze od stanu sprzętu. Dlatego warto o skórzany sprzęt dbać. Nie zaniedbujcie ani kwestii przechowywania, ani bieżącej pielęgnacji. I raz na jakiś czas potrenujcie muskuły przy dokładnym czyszczeniu i nacieraniu skóry. A gdy będziecie wycierać pot z czoła podczas czyszczenia to pomyślcie o mnie – razem z mamą i Wojtkiem konserwujemy ponad trzydzieści sztuk siodeł i ogłowi klnąc w żywe kamienie, a w tym czasie Kuba pogwizdując pod nosem zlewa swoją zaprzęgową uprząż wodą z węża i wywiesza na płocie. Bo jego uprząż to biothane z Ardena. Czekam na ogłowia i siodła z biothane  – dla takich leni jak ja to będzie hit!

Fot. Kuba Lipczyński # nasza siodlarnia

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Darowany czy nie – w zęby mu zaglądaj!

 

bartej janowskiFot. Bartek Jankowski, http://gingerrider.blogspot.com/

Koń, jaki jest, każdy widzi. Nawet, gdy mu w zęby nie zagląda. Bo kto zęby na hippice zjadł, ten na pierwszy rzut oka oceni kondycję i stan konia. I zaraz stwierdzi, czy dany koń jest już nadgryziony zębem czasu czy nie. A jeśli jest to lepiej trzymać język za zębami i nie komentować. Bo jeszcze właściciel wyznaje zasadę „ząb za ząb” i nam dołoży. To tyle tytułem wstępu o zębach. Teraz przerwa techniczna, więc możecie wrzucić coś na ząb.

Ps. Foto na górze autorstwa Bartka Jankowskiego – tu możecie obejrzeć jego portfolio na fejsie.

Sprawa zębów u koni nie jest skomplikowana. Na ogół właściciele w ogóle nie zawracają sobie głowy dbaniem o uzębienie swoich zwierząt. Konia się karmi, konia się czyści, koniowi werkuje się kopyta. A zęby? No, koń ma. I można w nie zajrzeć, by określić wiek, pod warunkiem, że się na tym znamy. Mnie to przerasta – kilka razy mi Kuba tłumaczył, ale wolę zerknąć w paszport niż w pysk. Z paszportu określam wiek bezbłędnie, taki ze mnie kozak. A po zębach? Zazwyczaj rozpoznam mleczne…

Koń ma oczywiście jako ssak pakiet zębów mlecznych. W ich skład wchodzą siekacze (te urocze z przodu – jedynki, dwójki i trójki) oraz trzonowce. Nie ma mlecznych kłów. Gdy koń gubi mleczaki (tak do wieku 5 lat) pojawiają się zęby stałe:

  • Siekacze czyli sześć górnych i sześć dolnych – jedynki to tzw. cięgi, dwójki to średniaki i trójki czyli okrajki. Siekacze służą do siekania, cięcia żarcia. Albo skubania kumpla po kłębie. Czy gryzienia i dyscyplinowania łobuzów. To na podstawie siekaczy określa się wiek konia. Jak mi to Kuba jeszcze raz wyłoży i zrozumiem, to zrobię Wam o tym wpis. Siekacze są potrzebne do pobierania żarcia (np. skubania sianka, koszenia trawki na pastwisku). Nasz Carewicz miał krzywe siekacze, ale sobie radził. A Nefryt stracił w bójce jedynkę i ma teraz uroczą przerwę na papieroska, co nie przeszkadza mu w żaden sposób obżerać płotu, do którego się go wiąże przy siodłaniu.
  • Kły – mogą się pojawić, ale nie muszą. Zazwyczaj występują u samców. Z kłami jest tylko problem, tak jak z tzw. zębami wilczymi, które też nie wiadomo po co wyrastają niektórym koniom w pyskach. Najlepiej to usunąć.
  • Przedtrzonowce (3 pary) i trzonowce (3 pary). To te zęby w głębi szczęki, już za diastemą czyli bezzębną częścią żuchwy, gdzie leży wędzidło. Zęby trzonowe to takie szyny, które służą do mielenia, rozdrabniania pokarmu. Przy czym do tego mielenia porusza się tylko dolna szczęka – górna jest nieruchomą częścią końskiej czachy. Za to dolna rusza się na obie strony i przemiela pokarm.

Wszelkie wady uzębienia generują sporo problemów. Ostre wyrostki szkliwa, zniekształcenia, faliste brzegi, przerosty itp. wady w obrębie trzonowców i przedtrzonowców powodują u konia trudności z jedzeniem i ból ranionych policzków. Kto miał w buzi tzw. aftę ten wie, jak boli ranka delikatnej błony śluzowej wyścielającej policzek. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że końskie uzębienie sprawia mu takie kłopoty.  Zaniedbujemy stan pyska, a wiele problemów, z którymi później się borykamy rodzi się właśnie tutaj – w końskiej szczęce. W naszej stajni spotkaliśmy się z takimi przypadkami:

1. Klacz Moneta – schudła, zmarniała. Owies wypluwała – stała nad żłobem, mieliła i wypluwała takie uformowane kuleczki. Mama nie mogła dojść o co kobyle chodzi, aż zjawił się w stajni kupiec i po rzuceniu okiem na wychudłą i zmarniałą klacz zapalił się do kupna, oczywiście po okazyjnej cenie, bo skoro taka zabiedzona… Mamę zdziwiła ta nagła chęć kupienia konia, który już jednym kopytem stoi na wiecznie zielonym pastwisku. I uznała, że sprawa z Monetą musi być bardzo łatwa do naprawienia, skoro facet gotów był ją brać od ręki mimo jej mało atrakcyjnego stanu. Cała sprawa toczyła się kilkanaście lat temu i doświadczenie naszego dyżurnego lekarza weterynarii czyli mamy, było jeszcze skąpe. Ale intuicja już działała – mama skojarzyła, że facet oglądał te kulki z owsa w żłobie i połączyła fakt dziwnej stołowej maniery klaczy z jej stanem. A jaki związek z formą żarcia ma koń – oczywiście aparat mielący! Mama obejrzała Monecie zęby, policzki, język. Okazało się, że kobyła ma poprzerastane trzonowce, a ich ostre końce ranią policzki. Po tarnikowaniu zębów Moneta wróciła do formy w bardzo krótkim czasie nadrabiając braki sadła na zadzie. A energii miała w sobie tyle, że u kolejnego właściciela codziennie urządzała sobie ćwiczenia pływackie – żabką-obserwatorką 25 metrów na drugi brzeg jeziora. Pisałam o jej wyczynach tutaj.

2. Wałach Heniek – ni stąd ni zowąd zaczął zrzucać jeźdźców. Zaczęło się od potrząsania łbem, skończyło ostrymi baranami na najlżejszy nawet ucisk wędzidła. Próbowaliśmy wszystkiego – Wojtek zrobił mu sesję oduczania złych nawyków, na wypadek, gdyby brykanie było głupim, wyuczonym zachowaniem. Nie podziałało. Mama sprawdziła kręgosłup – ani odcinek szyjny, ani lędźwie; żadnych oznak bólowych. Szukanie przyczyny zajęło dobrych kilka tygodni. I jak zwykle intuicja mamy załatwiła sprawę – jeden rzut oka na zęby Heniusia i sprawa stała się jasna. Ostre wyrostki szkliwa i faliste brzegi zębów trzonowych raniły koniowi policzki. Ranki na delikatnej błonie śluzowej powodowały ból, który w połączeniu z pracą wędzidła w pysku skutecznie zniechęcał Heńka do współpracy z jeźdźcem. Aby uniknąć bólu trzeba się było pozbyć tego, kto go generował. Po tarnikowaniu zębów Henryk znowu stał się „jezdnym” koniem. Stuknięty był zawsze, ale przynajmniej skończył z odstawianiem rodeo.

3. Wałach Carewicz – u niego problem zaczął się już w źrebięctwie. Stałe zęby wyrosły mu niesymetrycznie i taki krzywy zgryz na siekaczach mu został. Trzonowcami działał bez zarzutu, więc z odżywianiem nie było problemu, bo mielił i rozdrabniał ładnie. Krzywa szczęka generowała inny problem – nadmierne ślinienie. Była to w zasadzie wada kosmetyczna, na użytkowanie konia i jego zdrowie nie miała wpływu. Ale wyglądał koń komicznie z tymi wiszącymi u pyska pasmami śliny. Jazda na wędzidle oczywiście podbijała pracę ślinianek i Carewicz produkował taką ilość płynu, że obserwując go zastanawiałam się, czy się nie odwodni :)

Choroby zębów i nieprawidłowości zgryzu to poważny problem. Może się z tego zrobić np. zapalenie zatok szczękowych czy inny szajs. A zniekształcone, faliste i poprzerastane brzegi zębów powodują oczywiście nieprawidłowe rozcieranie pokarmu. Stąd się biorą problemu takie jak chudnięcie, utrata kondycji, powracające kolki. Niebezpieczne dla zdrowia konia. Dla zdrowia i bezpieczeństwa jeźdźca też lepiej, by koń miał wyleczone zęby. Bo ból w szczęce powoduje reakcję obronną – ukrócić pracę wędzidła i ręki jeźdźca pozbywając się tego ostatniego z grzbietu. Badajcie zęby Waszych koni – dla ich i swojego dobra. Bo wielu problemów można uniknąć profilaktyką, a „to bardzo ważna rzecz, żeby zdrowe zęby mieć!”

Profilaktyka jest w zasadzie bardzo prosta, a tak często zaniedbywana. Nie chodzi o „szczotkę, pastę, kubek ciepłej wody” i przepisowe trzy minuty czyszczenia. Koniowi wystarczy okresowo badać stan jamy ustnej – najlepiej przez weta przy okazji odrobaczania czy szczepienia. Wystarczy nawet 1-2 razy w roku. Tarnikowanie ostrych krawędzi, jeśli jest konieczne, to zabieg stosunkowo krótki. U nas zajmuje się tym mama. Potrzebna jest tylko pomoc drugiej osoby, która trzyma język konia wywalony na zewnątrz z boku pyska, tak by koń nie odgryzł mamie ręki :) A mama już omal palca nie straciła, gdy Mirek puścił język Heńka i ten kłapnął szczęką… Nie próbujcie tego w domu. Najpierw niech Wam wet pokaże, jak się to robi.

Grzebcie więc swoim koniom w mordach i sprawdzajcie jakie hardkory im się tak dzieją. Bo wiele problemów powstaje właśnie w końskiej szczęce i na próżno szukać ich w kręgosłupie, żołądku, mózgu czy końskiej duszy.

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Z czego rżysz czyli o odgłosie paszczowym, choć pytanie jest tendencyjne

987434_49145667

We wpisie o komunikacji werbalnej z koniem pisałam już o tym, że konie są milczkami. Wydawanie odgłosów zdradzałoby wrogom (drapieżnikom) miejsce pobytu stada, tak więc konie opierają się głównie na komunikacji niewerbalnej, a odzywają się rzadko. Aby nie przyciągać uwagi należy zachowywać się jak najciszej. Jasne, że na filmach konie rżą jak szalone, ale kto spędza z nimi dużo czasu ten wie, że używanie głosu jest w końskim stadzie dość rzadkie. Nasze domowe koniki różnią się oczywiście od swych dzikich, wolnych braci i straciły już odrobinę ze swej milczącej powagi. Wołają towarzyszy, gdy np. zostają same w stajni lub gdy inne konie odchodzą od nich w terenie. Monty Roberts wspomina, że mustangi, które sprowadzał do swych stajni, były zaniepokojone słysząc rżenie domowych koni. Odgłosy te wywoływały u nich panikę, więc zbijały się w grupkę i czekały na niebezpieczeństwo. Nawet gdy Monty wyprowadzał całe stado mustangów z zagrody i zostawiał w niej jednego dzikuska, ten sierota nie wołał towarzyszy.

Konie posługują się rżeniem głównie w celach lokalizacyjnych – źrebię woła mamusię, ta z kolei też sprawdza głosem: „Gdzie jesteś?”, „Wracaj!”, „Natychmiast do mnie, łobuzie!”. Klacz i źrebak rozpoznają swoje głosy. Stado z kolei czasem ostrzega się rżeniem przed niebezpieczeństwem – to takie specyficzne rżenie, powtarzany krótki sygnał.

Technicznie rzecz biorąc rżenie jest proste. Koń wypycha powietrze z płuc przez krtań, co wprawia w drganie struny głosowe. Rodzaj wydanego odgłosu zależy od stopnia otwarcia krtani i ułożenia warg. Z kolei głośność i ton rżenia reguluje siła, z jaką to powietrze z płuc wychodzi. Otwarty pysk i silny wydech = głośne, przeciągłe rżenie. Uchylone wargi i lekki wydech = ciche, pieszczotliwe rżenie.

Jakie odgłosy wydaje koń? Multum! Od cichutkiego parskania po donośny kwik. Trochę o końskich odgłosach było tutaj, sprawdźcie. Rżenie też jest różne:

  • głośne, przeciągłe, donośne, długie – tak konie wołają towarzyszy. Zostaw konia samego w stajni, a ogłuchniesz. Spróbuj na „klejącym się do stada” zostać w tyle w terenie. Zabierz ogiera na samotną wyprawę, a w drodze powrotnej do stajni włóż sobie zatyczki do uszu. Na pewno znacie to rżenie-wołanie.
  • krótkie sygnały, najpierw wysokie, potem coraz niższe, powtarzane – to koński sygnał UWAGA; ostrzeżenie; znak, by stado zebrało się w grupę.
  • kwik, rżenie krótkie i głośne – to odganianie intruza, wyraża złość i jest groźbą. Pewnie słyszeliście, jak klacz krótko kwiczy na ogiera, w czasie gdy nie ma ochoty na randki. Często podkreśla to tupnięciem lub kopniakiem z zadu. Kwiczą też konie podczas wyżerki – wrzuć belę siana na wybieg i słuchaj, jak nawzajem się na siebie wkurzają.
  • krótko, głęboko, raz po raz – tak koń wita kumpla, wyraża swoją radość. Pokazuje, że się cieszy – nasz Bolek wita tak klacze wchodząc do stajni, a mój niezapomniany Esauł potrafił witać tak mnie. I jabłka, które mu nosiłam kilogramami, więc bezinteresowna miłość to nie była, ale jak często Wasz koń witał Was tym rżeniem? To nie jest powszechne i częste.

A tego właśnie rżenia-powitania życzę Wam z całego serca! Obyście słyszeli je jak najczęściej w wykonaniu Waszych rumaków :)

 

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Alberto Larraguibel i Huaso – Rekord Świata w Skoku

record-Larraguibel-

Rekord Świata w skoku (wpisany oficjalnie do Księgi Guinessa) należy od 65 lat do pary chilijskiej – Kapitana Alberto Larraguibel Morales, oficera chilijskiej armii i ogiera Huaso, również rodowitego chilijczyka. Koń początkowo nosił imię Faithful, ale ponieważ było anglojęzyczne zdecydowano, że koń powinien otrzymać chilijskie imię (zmieniono mu je na 2 lata przed biciem rekordu; koń przygotowywany był do sukcesu i rozsławienia Chile). Jego drugie imię oznacza chilijskiego pasterza; taki rodzaj amerykańskiego kowboja, meksykańskiego vaquero czy argentyńskiego gaucho.

Kapitan Larraguibel był młodym jeźdźcem w armii, bardzo ambitnym i pracowitym. W chwili bicia rekordu miał 30 lat. Rekord ten wynosi dokładnie 2,47m. Ustanowiony został 5 lutego 1949 roku, a po wysłuchaniu relacji świadków, obejrzeniu zdjęć i nagranego filmu Komisja Rekordów zatwierdziła go ostatecznie w maju. Do dziś rekord ten nie został pobity, choć próby były oczywiście na przestrzeni tych 65 lat regularnie podejmowane. Mówi się nawet, że para Fred Wettach Jr i koń King’s Own skoczyli 253,7cm, ale rekord ten nie został nigdy oficjalnie uznany z powodu zbyt małej ilości świadków.

Sam skok był rzeczywiście spektakularny. Do bicia rekordu można wykonać trzy próby; nie ma możliwości wykonywania czwartego najazdu. Huaso odmówił skoku za pierwszym podejściem, a znający jego możliwości kapitan Larraguibel nie naciskał. Przy drugim najeździe chilijczyk źle obliczył foule i wyskok był zbyt daleko; koń skoczył, ale zawadził brzuchem i tylnymi nogami zrzucając drągi. Dopiero trzecie podejście zakończyło się sukcesem – idealne odbicie, brak wahania ze strony obu członków duetu, dłuuuugi lot i czyste lądowanie. Trzeba zrozumieć, że w najwyższym punkcie lotu, gdy koń już składa się do lądowania, jeździec widzi przed sobą ziemię. Kapitan Larraguibel widział ja z wysokości 4 metrów; upadek na czachę z takiej wysokości to pewna śmierć. Wystarczy nawet strach jeźdźca i zły balans, by koń stracił równowagę i nie wykonał prawidłowego telemarka, lecz skręcił sobie kark. To są naprawdę ogromne emocje i adrenalina. Obejrzyjcie ten słynny, niepobity do dziś skok:

Siedem lat temu w Vina del Mar (miejscowości bicia rekordu) stanął pomnik kapitana Larraguibel i Huaso – 5m, 5 ton, niezły gigant.

monument laraguibel

Sam Huaso był koniem o ciekawej przeszłości. Nie wybitnie wysoki (miał ok. 165cm), przeznaczony do kariery wyścigowej, biegał na torach przez 6 lat. Były to lata nieustannych porażek – koń był niepokorny, nieposłuszny, bez szczególnego talentu. Wycofano go z toru, bo dość już narobił sobie obciachu. Trafił do oficera chilijskiej armii, który dostrzegł w nim predyspozycje dresażowe. Niestety, i tu kariery ogier nie zrobił. Jeszcze na treningu w wyniku nieszczęśliwego wypadku omal nie stracił życia. Została mu lekka kulawizna lewej tylnej nogi; bezwład, z powodu którego trzeba było wycofać konia z dresażu. Armia przeznaczyła go wówczas na skoczka, ale koń, który już na torach wyścigowych pokazał, jak niepokornym i trudnym jest typem i tu nie odnosił sukcesów, bo zbyt nerwowy i trudny do kontroli popełniał dużo błędów. Ostatecznie nie wróżono mu żadnej świetlanej kariery i uznano za przeciętnego wierzchowca bez szczególnych talentów. Do czasu, gdy wojskowy masztalerz przez przypadek zobaczył, jak ogier przeskakuje ponad 2 metrową ścianą, gdy spłoszył się na okólniku. Dokonał tego oczywiście bez plecaka w postaci balansującego jeźdźca, więc skok był czysty i poprawny. Wyczyn ogiera przekonał masztalerza, że koń ma szanse na wykazanie się w wysokich skokach. Ogier trafił do kapitana Larraguibel, który przez 2 lata przygotowywał się wraz z nim do bicia rekordu. Armia zmieniła skoczkowi imię na chilijskie i pozostało już tylko czekać na wyniki. W chwili bicia rekordu Huaso miał już 16 lat. Niemłody, po wyścigowych torach i skokowych wyczynach, dokonał wyczynu, który zrobił z niego mistrza świata. Potem nikt już go nie eksploatował i ogier dożył sędziwego wieku pozostając własnością armii. Padł z przyczyn naturalnych w wieku 29 lat. Na kamieniu nagrobnym wyryto jego imię.

Rekordu świata ustanowionego przez chilijczyków nie można mylić z konkursem potęgi skoku. Jak widać na filmiku wyżej przeszkoda skakana przez Huaso miała specjalną konstrukcję ułatwiająca lot ponad nią. Potęga skoku to konkurs rozgrywany zazwyczaj halowo i przeszkodą do pokonania jest mur. Rekord w skoku na potęgę należy do Niemca Franke Slothaak, został ustanowiony w Belgii na koniu Optiebeurs Golo w 1997r. Tak to wyglądało:

Autor: Kategoria: Ci znani ludzie, Te znane konie

Stajnia rekreacyjna – jak wybrać dobrą?

1358536_97609484

O wadach stajni rekreacyjnych z punktu widzenia konia już było – o tutaj. Teraz czas na zalety, szczególnie z punktu siedzenia człowieka. Jak wybrać dobrą, profesjonalną stajnię rekreacyjną, by mieć poczucie, że warto wydać w niej pieniądze na jazdę konną?

Przede wszystkim dokonaj wstępnej eliminacji na podstawie poprzedniego wpisu (link wyżej). Jak już pierwszy odrzut masz za sobą to spokojnie rozważ jeszcze i to:

PAPIERY, UPRAWNIENIA, UBEZPIECZENIA, ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

Nie bój się pytać. Chodzi o Ciebie. Taka działalność powinna być objęta ubezpieczeniem, to ważne. Chodzi o Twoje zdrowie, a jazda konna jest jednak sportem ekstremalnym. Odpowiedzialny właściciel rekreacyjnej stajni zabezpiecza się i otacza uprawnieniami. Instruktorzy powinni mieć ukończone kursy. To, jak marne te kursy często są i jak gamoniowatych instruktorów wypuszczają to już inna sprawa. Wiem, że czasem lepiej uczyć się od kogoś, kto kursów nie robił, ale wiedzę ma większą niż niejeden osioł z weekendowego egzaminu instruktorskiego. Taki kraj, ale doradzałabym jednak wybrać instruktora z papierami. I wiedzą. Sprawdź. Nie ufaj ślepo, bo wciąż można trafić na takie kwiatki, że nie wiedzą na którą nogę się anglezuje. Ale o uprawnienia i tak zapytaj. Grzecznie, niby z ciekawości gdzie ten kurs kończył. Dowiesz się, czy w ogóle skończył, a ma to znaczenie dla bezpieczeństwa Twojego i konia. Chcesz jeździć w profesjonalnej stajni, to otaczaj się profesjonalistami. A kto profesjonalnie podchodzi do prowadzenia konnej rekreacji, ten kończy kursy, zdobywa uprawnienia, a nie opiera się na „dziadek miał kobyłę do pługa”, „kocham konisie” albo „czytałem dużo o koniach na czubajce”. Choć akurat to ostatnie to duży plus – zweryfikuj: jeśli czyta czubajkę, to możesz wydać u niego ostatni grosz!

KONIE REKREACYJNE

Poważna stajnia rekreacyjna opiera swą działalność na dobrych szkółkowych koniach. Obejrzyj je wstępnie pod względem kondycji i zdrowia, a potem poznaj charaktery. Koń rekreacyjny musi być zrównoważony, bez narowów, spokojny i posłuszny. Jeśli pół stajni ma czerwone kokardki w grzywach i ogonach to chyba kiepsko uczyć się przy nich. Co oznaczają czerwone wstążki? Koń z taką w ogonie lubi kopnąć, koń z ozdobioną w ten sposób grzywą czasem gryzie. Dobrze, jeśli właściciel oznacza takie kwiatki, ale jednego w stajni można przełknąć, więcej to już sygnał, że konie źle reagują na ludzi, a więc popełniono jakieś błędy w opiece nad nimi. Konie rekreacyjne nie mogą być za młode, niedoświadczone. Nie mają prawa stawać dęba pod jeźdźcem, kozłować. Jeśli boisz się koni w stajni, do której trafiłeś to ją zmień. Nie zastanawiaj się, nie rozważaj, czy jesteś tchórzem lub niedojdą, bo nie dajesz sobie z nimi rady. Nie warto. Koni jest wiele, a Ty kręgosłup masz tylko jeden. Musisz czuć się bezpiecznie w stajni, ufać koniom na które siadasz i czerpać radość z jazdy, a nie modlić się, by godzina już minęła i byś zsiadł wreszcie z tego rollercoastera. 

STAJNIA, SIODLARNIA, OTOCZENIE

Zwróć uwagę na porządek w obejściu. Boksy powinny być czyste, stajnia wietrzona. W siodlarni ma panować ład – sprzęt zadbany i uporządkowany na wieszakach lub stojakach, szczotki, zgrzebła, kopystki w jednym miejscu, toczki dla klientów kompletne i czyste. Jeśli w siodlarni jest bajzel na kółkach, a Ty latasz jak kot z pęcherzem wygrzebując popręgi ze sterty różnych śmieci, to znaczy, że powinieneś zmienić stajnię. Nie chcesz płacić za jazdy komuś, kto jest fleją i nie umie zadbać o porządek. Taki charakter – skoro bałagan w obejściu mu nie przeszkadza, to nie licz, że skrupulatnie i odpowiedzialnie podejdzie do kwestii nauki jazdy konnej. Są różne typy siodlarni i utrzymywania sprzętu. W naszej stajni każdy jeden koń ma własne siodło i ogłowie, ale już szczotki są w jednym koszu wspólne dla wszystkich koni (nie mamy żadnych problemów skórnych, czapraki też są wspólne, a jeśli jakiś koń zareaguje alergicznie to temu jednemu przygotowujemy wyprawkę w postaci wyparzonej szczotki i zgrzebła w worku gimnastycznym podpisanym jego imieniem). Jeśli w stajni siodeł jest mniej niż koni, to nie szkodzi. Ważne, by siodła, które chodzą na różnych koniach były do nich dopasowane i nie obcierały im grzbietów.

ATMOSFERA

W stajni zostawiasz często niemałe kwoty. Nic dziwnego, że w związku z tym chcesz się w niej dobrze czuć. Nie znoś chamstwa, nie toleruj braku kultury. Reaguj. Kto w chamski sposób traktuje klientów, ten swoje konie ma w jeszcze mniejszym poszanowaniu. W stajni masz czuć się odprężony, zadowolony, roześmiany. Poczucie humoru jest istotne, bo kto pracuje z końmi, ten wie, że im więcej się uśmiechasz, tym lepiej Ci idzie. To ma być relaks, a nie wymuszony, ciężki klimat strachu i niepokoju. Omijaj stajnie z zadartym nosem, i naucz się cenić swoje własne samopoczucie. Nie miej wyrzutów – Ty jesteś najważniejszy w myśl zasady „klient- nasz pan”.

PADOK, KRYTA UJEŻDŻALNIA, PASTWISKO

Padok, na którym odbywają się lekcje powinien być dobrze i bezpiecznie ogrodzony, a jego podłoże równe. Piach pod końskim kopytami nie może być za miękki (dobry do upadków, ale fatalny dla końskich stawów), nie może się kurzyć. Polecam stajnie, które posiadają kryte ujeżdżalnie – w naszej nie ma, a szkoda. Kryta ujeżdżalnia gwarantuje Ci bezpieczne jazdy, w spokojnej atmosferze i przy każdych warunkach atmosferycznych. Osobiście polecam ujeżdżalnie, w których na ścianie wisi choć jedno lustro – świetnie pomaga korygować postawę i dosiad. Jeden rzut oka i już wiesz, że siedzisz jak sierota i garbisz się jak matuzalem. Zwróć też uwagę na pastwiska – powinny kategorycznie być dostępne dla koni! Każda szanująca się stajnia powinna posiadać wybieg dla koni; jeśli go nie, a konie gniją w boksach wychodząc z nich tylko na lekcje kręcenia wolt na padoku to potraktuj to tak jak trzeba – w kategorii znęcania się nad zwierzętami. Dlaczego? Dlatego, przeczytaj. Sprawdź też, w jakich warunkach odbywają się lekcje na lonży – ogrodzony okólnik-lonżownia to „must have” każdej stajni.

OFERTA

Jeśli w ofercie stajni nie ma wyjazdów w teren – spadaj stamtąd w podskokach. Wiem, że profesjonalne i żmudne ćwiczenie dosiadu i wykonywanie różnorodnych ćwiczeń na ujeżdżalni doskonali umiejętności jeździeckie. Ale jazda konna to nie tylko praca, nauka, musztra ćwiczeń. Ma relaksować i Ciebie i konia. Przeczytaj to i przemyśl. A potem szukaj stajni, gdzie raz na jakiś czas organizowana jest wycieczka terenowa. Każdą inną skreśl.

KORONA Z GŁOWY CZYLI POMOC W STAJNI

Płacisz za jazdy, więc nie zgadzaj się na wyrzucanie obornika z końskich boksów, chyba, że lubisz. Ale nie graj też królewicza i nie migaj się od pomocy. Jeśli w stajni pozwalają na samodzielność to jest to jej duży i ważny plus. Nie oczekuj, że ktoś Ci będzie konia czyścił i ubierał, ciesz się, że masz możliwość obcowania z nim i nauki. Przeczytaj i stosuj. Doceniaj, że zachęcają Cię do pracy. Poczuj się jak w domu i swobodnie reaguj na prośby o pomoc w łapaniu koni, prowadzeniu, ubieraniu. Korona Ci z głowy nie spadnie, a dodatkowo zyskujesz doświadczenie. To hobby to nie tylko klepanie się na końskim grzbiecie. Wybierz stajnię, która to rozumie i pozwala się rozwijać.

Nie piszę o cenach, bo bywają różne, a ich dostępność to już kwestia Waszych portfeli. Nie wybieraj cenowo, a jakościowo. Jeśli masz płacić grosze w dziadostwie i tolerować złe warunki bytowania zwierząt to pomyśl, czy warto. Dowiedź się o wolontariat – czasem udaje się znaleźć porządne stajnie, w których za pomoc przy oporządzaniu koni zyskuje się lekcje jazdy. Coraz rzadziej niestety, bo czasy PGR-ów minęły. U nas taki typowy wolontariat skończył się już kilka lat temu. Chętnych na jazdy jest sporo, a tacy nie migają się też od pomocy. Czasem jednak Wojtek nagradza swoje szkółkowe dziewczyny dodatkowymi, bezpłatnymi jazdami za pomoc przy oprowadzaniu kolonistów czy pracę z końską młodzieżą. Poszukaj, może przyoszczędzisz. A w każdym innym przypadku płać. I wymagaj!

A co jest dla Was ważne w waszej stajni? Piszcie, skorzystam, by ulepszyć naszą :)

 

 

 

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Stajnia rekreacyjna – po czym poznać złą?

 

 1425721_92577675

Odwiedzałam wiele stajni. Sporo przy okazji kupna-sprzedaży koni, wiele gdy jeździłam konno w liceum i na studiach. Stajnie małe, duże, bogate, ubogie. Różne. Ale dziś umiem w kilka minut wyrobić sobie opinię o stajni rekreacyjnej. Złą wyrabia się najszybciej. Do opinii dobrej potrzebuję więcej czasu, by ocenić kondycję koni, pracę instruktora, zabezpieczenia prawne w postaci ubezpieczenia OC i NNW. O tym, jak poznać dobrą stajnię jeszcze Wam opowiem. Dziś posłuchajcie, jak szybko ocenić właścicieli złej stajni rekreacyjnej.

Dziś stajnie rekreacyjne wyrastają jak grzyby po deszczu. Kawałek ziemi, by postawić stajenkę, kilka koni i można spróbować zarabiać. Często biorą się za to ludzie, którzy nie mają pojęcia o koniach, opiece nad nimi i ich użytkowaniu. Wydaje się to takie proste – ciasna komórka, owies i siano, wstawiamy szkapę i gotowe. A konie cierpią w milczeniu. Pracują, by zarabiać pieniądze dla swych właścicieli. Klienci zadowoleni, bo nieświadomi faktu, że za ich przyjemnością kryje się ból zwierząt, opłacone cierpienie i utrata psychicznego i fizycznego zdrowia. Obserwujcie uważnie i nie wspierajcie takich inicjatyw. Ja je poznać?

WIEK KONI

Konie nieprymitywnych ras rozwijają się fizycznie mniej więcej do 5 roku pastwiskowego. Dopiero pięciolatki i starsze konie mogą na pełen etat pracować w rekreacji bez szkody dla ich zdrowia i kondycji. Oczywiście samą pracę rozpoczynają wcześniej – jako trzy i czterolatki. Nie mniej powinna być to praca w odpowiednio dobranej dawce. Intensywne treningi i kilkugodzinne tereny nie są dla końskiej młodzieży. W stajni rekreacyjnej konie mogą być młodsze niż 5 latki, ale pracować w pełnym wymiarze nie powinny. To samo dotyczy emerytów. Ja oceniam stajnię po wieku jej mieszkańców. Jeśli średnia jest wysoka, a stare konie są w dobrej kondycji to znaczy, że nie pracowały ponad swe możliwości w młodości i nie zrujnowano im zdrowia. Zdrowy emeryt w stajni to dobry znak. Nie twierdzę, że stajnia, która nie ma starych koni jest zła. Być może właściciele pozbywają się geriatryków, ale to już kwestia ich sumienia. Stary koń, nawet zdrowy nie zarabia tyle ile młody. Właściciel ze względów finansowych może chcieć wymienić pracowników, by utrzymać dobre warunki dla pozostałych koni. Nie moja rzecz to oceniać, bo moje sumienie działa inaczej. Skoro koń całe życie harował, to należy mu się godziwa emerytura. Fakt pozostaje taki, że to sentymentalne myślenie może być stosowane w naszej stajni, bo zaradny ojciec umie zdobyć pieniądze z innych źródeł i regularnie dokłada do stajni mamy. Gdyby było inaczej mama nie dźwignęłaby tego psychicznie. Inni być może nie mają wyjścia, nie oceniam. Jeśli w stajni nie ma emerytów to nie skreślam jej z listy. Jednak fakt posiadania starych koni, które utrzymane są w zdrowiu i dobrej kondycji jest moim zdaniem dobrą wizytówką stajni.

ILOŚĆ KONI A ICH PRACA

Zbyt często spotykałam stajnie, w których konie pracowały zbyt intensywnie dlatego, że na potrzeby klientów było ich za mało. Konie traktuje się jak maszyny, które muszą zarabiać, bo jest klient i płaci. Nieważne, że koń właśnie wrócił z terenu – jest chętny klient na lekcję, więc siodła się nie zdejmuje, bo kasy szkoda. Uwierzycie, że widziałam stajnię, w której koniom tylko luzowano popręgi do karmienia, a po szybkim posiłku wracały na ujeżdżalnię? Dopóki koń nie kuleje, a z obtartego kłębu nie leje się krew klient nie zauważa nic złego. Konie się nie skarżą. A jeśli próbują odmawiać pracy szybko trafiają na włoski talerz.  Nie twierdzę, że koń rekreacyjny nie może pracować kilka godzin dziennie. Owszem, może nawet gdy się poci i męczy. Ale musi mieć zapewniony odpoczynek, regenerację sił. My mamy tyle koni, by wymieniać je i każdemu fundować przerwę w pracy – wypoczynek w pościelonym boksie, pełnym siana, cichym i spokojnym albo na pastwisku, gdzie koń w otoczeniu towarzyszy może sobie podrzemać na słoneczku, poleniuchować nie niepokojony czyszczeniem, głaskaniem, włażeniem mu do boksu i klepaniem. W sezonie letnim, gdy trwają obozy cała nasza stajnia ma co jedenaście dni dzień wolny podczas wymiany turnusów. Tego dnia konie nie są brane do żadnej pracy i od rana byczą się na łąkach. Podczas obozów pracują po kilka godzin, nigdy jednak tak, by jeden koń pracował codziennie cztery razy, a inny tylko raz. Pracę rozdzielamy im sprawiedliwie, a gdy któryś ma jakiś problem (kopyto, kłąb, cokolwiek) pozostałe konie spokojnie mogą nadrobić jego pracę, bo ich ilość jest taka, by pozostawić margines rezerwy. Tą samą ilość koni utrzymujemy również zimą, gdy chętnych na jazdy jest sporo mniej. Nie jest nam potrzebne tak duże stado zimą, ale latem mniejsza ilość koni nie dałaby rady. Do oczekiwań klientów należy dostosować liczbę końskich grzbietów w stajni, by obrazki typu „jedzcie południowy obrok w siodłach na grzbietach i uwijajcie się maszynki, bo klienci czekają” nie miały miejsca.

KONDYCJA KONI

Być może ciężko od razu skreślić stajnię zbyt pochopną oceną zwierząt. Niektórzy ludzie skarżą się nam, że nasze konie są brudne. Są, to prawda. Łażą po łąkach całymi dniami, tarzają się w piachu, kładą w podmokłych bagnach. Lubią łazić w panierkach z błota. To nie jest znak, że są zaniedbane. Kondycję konia ocenić można po jego wyglądzie i stanie kopyt. Przerośnięta, popękana puszka kopytowa, gnijąca strzałka, zapadnięte boki i grzbiet, blizny i rany na kłębie, obtarcia pod popręgiem, zabliźnione kąciki pyska, zakwasy i trudności w poruszaniu się tuż po wyprowadzeniu z boksu – to są sygnały, że koń pracuje ponad swe możliwości, a zapewniona mu opieka jest niewystarczająca. Nie zapędzajcie się jednak w obrzucaniu błotem. Gdy jeden koń jest kulawy, a drugi ma obtarty kłąb to może być pechowy przypadek. Nasz Bolek ma odparzone boki kłębu od marnej uprzęży (sierść w tych miejscach jest biała, choć sam koń skarogniady), Talar okresowo kuleje z powodu odprysku kości – satelity, starej Czarce czasem puchną nogi, a Raszdiemu na guzach biodrowych można wieszać siatki z marchwią. Gdyby podobne objawy miało więcej koni, to wiedz, że coś się dzieje.

STAN SPRZĘTU

Aby koń mógł pracować jego sprzęt musi być odpowiednio dopasowany. Siodło nie może odgniatać kłębu, wędzidło ranić pyska – to jasne. Widywałam źle dopasowane siodła, z wystającymi gwoździami, pękniętymi terlicami. Stare, zaniedbane, zużyte. Nie mówię, że sprzęt ma być nowy, drogi, kosztowny. Ale na pewno musi być czysty, zadbany. Skóra siodeł woskowana, czapraki i popręgi czyste. Zapinałam już na brzuchach koni popręgi, które były aż sztywne od potu, widziałam czapraki grube od wbitych w nie warstw końskiej sierści różnej maści. Obejrzyj sprzęt, z którym pracują konie – czaprak może mieć zapach potu, może być łatany, ale ma być względnie czysty i suchy. Popręg tak samo. Siodło kompletne, trzymające kształt. Wędzidła czyste, bez zaschniętych śladów śliny, siana, zielonych glutów z trawy. Ogłowia mocne, sprzączki bezpieczne. To kwestia bezpieczeństwa jeźdźca i konia.

CZYSTOŚĆ BOKSÓW

Wchodzisz to stajni i aż się krztusisz od amoniaku? Konie stoją w mokrym błotku? Fatalnie. Tu nie chodzi o względu estetyczne, lecz higienę zdrowia pracującego konia. Słabo wentylowana, brudna stajnia to codzienna inhalacja z amoniaku dla końskich płuc. To truje. W naturze koń oddalał się od swoich odchodów, nie wąchał ich rekreacyjnie. W stajni jest do tego zmuszony. Nie mówię, że w stajni ma pachnieć fiołkami. Ale jej zapach nie może wyciskać łez z oczu. Lubię zapach stajni, końskiego potu, nawet przybrudzonej ściółki. To się ma nijak do odchodów świń czy krów. Mimo wszystko jednak stajnia ma pachnieć też sianem. Koń może mieć odchody w boksie, bo kto nadąży na bieżąco wciąż mu je wynosić spod ogona. Nie może jednak być w boksie mokrej, gnijącej od moczu i odchodów ściółki. Stan strzałki konia podpowie, czy ściółka jest regularnie wymieniana. Zwracajcie na to uwagę. Bez napastliwej i bezmyślnej agresji, bo odchodów w boksie nie unikniesz. Ale nie bój się głośno skrytykować opieki, gdy koń stoi w błocie i mruży oczy od amoniaku, a Ty tracisz przytomność podczas siodłania go w boksie i obawiasz się, że padniesz w bagno, które sięga Ci kostek.

Wymienione wyżej symptomy podpowiedzą Ci, że coś w stajni jest nie tak, jak powinno. Nie wspieraj, potępiaj. Ze względu na dobro zwierząt. W kolejnym wpisie podpowiem, jak masz zadbać o własne dobro, wybierając dobrą stajnię rekreacyjną. A tymczasem – myśl o koniu. Zawsze najpierw.

 

 

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Twardy w pysku – i co teraz?

Zemanta Related Posts Thumbnail

Bardzo często można usłyszeć taką właśnie charakterystykę konia: twardy w pysku, zaciągnięty, istny beton. Co to właściwie znaczy?

CZY KOŃ MA PREDYSPOZYCJE DO BYCIA TWARDYM W PYSKU?

Twardy w pysku – w naszej rekreacyjnej stajni można to powiedzieć o większości koni, o niektórych nawet słusznie. To nie ich wina. Koń nie rodzi się twardy w pysku, wręcz przeciwnie – wszystkie są delikatne, wrażliwe, bo jak mają nie być? Ich wargi, dziąsła, zęby i język odczuwają nacisk metalu. Każdy koń jest na ten nacisk wrażliwy, każdy go czuje. W końcu jego pysk jest bardzo silnie unerwiony.Żaden koń nie ma naturalnych predyspozycji do bycia betonem, ale na pewno z pomocą człowieka ma duże szanse się nim stać.

DLACZEGO KOŃ STAJE SIĘ TWARDY W PYSKU?

Prawda jest taka, że właśnie ucisk upośledza zakończenia nerwowe i czyni konia „twardym” w pysku. Końska żuchwa, nerwy w szczęce i dziąsłach znieczulają się. Sami sobie robimy betony w pyskach naszych koni. Trzeba też mieć świadomość tego, że stały nacisk najpewniej znieczula; jeśli stosujesz wodze „pulsacyjnie” co chwilę przerywając siłę nacisku to koń wciąż zachowuje czucie w szczęce. Stałe ciągnięcie znieczula uciśnięte tkanki, niedokrwione przestają czuć. Boli przez moment, a potem znieczulenie już działa. Aby mieć delikatnego w pysku konia musisz mieć delikatną rękę. Drwal jeździ na betonie, eteryczny duszek na wrażliwym elfie – zasada jest prosta.

DLACZEGO KOŃ NAPIERA NA MOCNO DZIAŁAJĄCE WĘDZIDŁO ZAMIAST SIĘ MU PODDAWAĆ?

Najczęściej zapętlamy się w błędnym kole: im mocniej ciągniesz, tym większy opór ze strony konia napotkasz. W związku z tym znieczulasz pysk na nacisk i koń staje się mniej czuły. Dlaczego koń reaguje oporem zamiast gładko poddawać się metalowej sztabie w pysku? To jego naturalny, wrodzony odruch tzw. opposition reflex. Z pewnością wiecie, że kiedy koń w boksie dociśnie Cię do ściany to żadne popychanie jego boku nie pomoże: zacznie naciskać tym bokiem na Twoją rękę. Spotkaliście się z tym? Koń stanie Ci na stopę, a Ty chcesz go z niej zepchnąć – na nacisk na łopatkę koń napiera całym ciałem na Twoją dłoń. Prawda, że tak jest? To właśnie odruch przeciwstawiania się naciskowi. W naturze pomagał dzikim koniom przetrwać, bo działa tu czysta logika – drapieżnik wbija szczękę w końskie ciało, jeśli koń od nacisku uskakuje, ucieka to szczęka wyrywa mięso; jeśli koń napiera na szczękę, to ją rozwiera, otwiera i ma minimalną przynajmniej szansę uwolnić się. Ten odruch ma zastosowanie w końskiej reakcji na wędzidło: boli, więc napieram; boli bardziej- napieram mocniej. W rezultacie opór konia jest mocniejszy, im mocniejsze jest działanie kiełzna – błędne koło się zamyka.

JAK PRACOWAĆ Z ZACIĄGNIĘTYM PYSKIEM KONIA?

Na opór konia przed wędzidłem pomoże tylko delikatniejsze działanie. To żmudny i długi proces. Łatwo powiedzieć – bądź delikatny dla betona. Jesteś czuły i delikatny, a beton ma to centralnie w oczodole i ignoruje Twoje starania. Nie ma jednak sensu ciągnąć bardziej, bo zrobisz więcej złego niż dobrego, a siłowej potyczki z koniem nie jesteś w stanie wygrać. Na pewno odradzam silniejsze kiełzna, bo tą drogą dojdziesz w końcu do narzędzi tortur. Spróbuj pracy z ziemi na innym kiełznaniu – może hakamore czy kantar sznurkowy z węzełkami? Gdy pysk odpocznie, miniurazy i ranki zagoją się można spróbować od nowa pracy z wędzidłem na betonowej żuchwie. Potrzeba cierpliwości i w żadnym razie nie daj się wkręcić w próbę sił – siłowanie się z koniem zawsze przegrasz. Konsekwentnie, ze zrozumieniem i cierpliwie stosuj czułą, wrażliwą rękę połączoną ze stabilnym dosiadem. To daje efekty, choć nie szybkie i nie spektakularne. Nie wolno jednak spisać konia na straty, nawet staremu, steranemu rekreantowi należy się szansa. On ją wykorzysta, tylko Ty mu ją daj.

W naszej stajni po każdym sezonie naprawiamy konie – kilka lekcji na padoku pod dobrym jeźdźcem z niezależnym dosiadem i czułą ręką i koń przypomina sobie o co kaman. Każdego można w taki sposób skorygować; jeśli miał dobre podstawy ciężko go zniszczyć. Jeśli postawisz na nim kreskę, to równie szybko go zmarnujesz. Dbaj o koński pysk, a utrzymasz z nim kontakt; tęp betona przemocą, a uzyskasz niesterowalne, zaciągnięte, twarde w pysku zwierzę.

Zemanta Related Posts Thumbnail

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Stajenne nałogi – część 3 HEBLOWANIE I KŁAPANIE WARGAMI

1373981_42913699

Konie zaakceptowały stajnię jako zło konieczne. W ich naturze nie leży chowanie się po jaskiniach; one żyją na otwartych przestrzeniach, a stajenny boks jest gwałtem na ich naturze i psychice. Nic więc dziwnego, że stajenny splin i nuda oraz brak ruchu często wywołuje u koni narowy i nałogi. Tak na szybko – jaka jest różnica między narowem, a nałogiem? NARÓW to zachowanie konia, które staje się niebezpieczne dla człowieka: kopanie, gryzienie, wspinanie się, ponoszenie, caplowanie itp. NAŁÓG to też odruch warunkowy, ale szkodzi przede wszystkim koniowi. Nałogów końskich jest kilka: alkoholizm, palenie tytoniu, narkotyki… A nie, nie ta bajka. Mamy takie nałogi wśród koni:

ŁYKAWOŚĆ – o niej pisałam tutaj.

TKANIE – było w poprzedniej części, o tutaj.

ROZSYPYWANIE OWSA –  więcej znajdziecie tutaj.

Pozostało nam HEBLOWANIE i KŁAPANIE WARGAMI. Oba te nałogi są w zasadzie mało szkodliwe. Świadczą z pewnością o nudzie końskiego życia, ale silnego wpływu na zdrowie nie mają. Heblowanie polega na łapaniu w zęby krat boksu i przesuwaniu ich w górę i w dół. Czasem koń opiera zęby o żłób lub dolną przegrodę ścianki i przesuwa zębami na boki. Wywołuje to głośny dźwięk i chyba do tego właśnie koń dąży. Podejrzewam, że jest to trochę tak jak u nas zgrzytanie zębami. Niebezpieczne jest o tyle, że może z czasem przejść w łykawość. Do tego nadmiernie  ściera zęby. I cholernie wkurza – nasz stary Kasztan na okrągło piłował kraty boksu; hałas był okropny. Kłapanie wargami to rodzaj przyzwyczajenia konia. Koń uderza jedną wargą o drugą, upajając się samym odgłosem. W żaden sposób mu to nie szkodzi, jest zabawną wadą i tyle. U nas wargą kłapała Mała; szczególnie gdy się denerwowała i traciła cierpliwość. Kłapała wargą w bryczce, kłapała pod siodłem. Czasem cały godzinny teren słyszałam za sobą to kłapanie Małej. Śmieszyło nas to, czasem denerwowało, ale przecież nie miało żadnego wpływu na cechy użytkowe konia. Oba te nałogi są rodzajem rozrywki; pomóc tu mogą zabawki zawieszone w boksie, piłki z uchwytami – wszystko co zajmie uwagę konia. Często jednak staje się to przyzwyczajeniem, którego nie da się wyplenić.

Pisząc o stajennych nałogach uświadomiłam sobie, że mimo zapewnionych w naszej stajni warunków możliwie najbardziej zbliżonych do naturalnych, mieliśmy przypadek każdego nałogu. Niektóre konie trafiały już do nas z nałogiem (Raszdi z tkaniem, rozsypywaniem owsa; Kasztan z heblowaniem), inne wyuczyły się u nas (łykawość Lufki, kłapanie Małej). Na stajnię, która ma ponad 20 lat historii i ponad setkę koni w nią wpisaną, te kilka przypadków to tyle co nic. Niemniej jednak pojawiały się, choć staramy się, by ani więzienna nuda, ani odosobnienie od współtowarzyszy nie dokuczały naszym koniom. Szczerze mówiąc mało znam stajni, w których konie mają tyle swobody i pastwiskowania co u nas. A jednak nie jest to chów bezstajenny, a wprowadzając stajnię do życia tych miłujących swobodę zwierząt, wprowadzamy też stres i nerwice. Warto o tym pamiętać – przypomnijcie sobie wpis „Spacerniak dla więźnia” i dbajcie, by konie miały zapewnione warunki jak najbliższe ich naturze. To najlepsza recepta na stajenne nałogi. Jak pokazuje przykład naszej stajni skuteczna niemalże w 100%; lepszą prewencję daje tylko całkowita swoboda – nie stwierdzono nigdy przypadku w/w nałogów u dzikich koni.

 

 

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

Stajenne nałogi – część 2 TKANIE

1063562_55571596

Konie zaakceptowały stajnię jako zło konieczne. W ich naturze nie leży chowanie się po jaskiniach; one żyją na otwartych przestrzeniach, a stajenny boks jest gwałtem na ich naturze i psychice. Nic więc dziwnego, że stajenny splin i nuda oraz brak ruchu często wywołuje u koni narowy i nałogi. Tak na szybko – jaka jest różnica między narowem, a nałogiem? NARÓW to zachowanie konia, które staje się niebezpieczne dla człowieka: kopanie, gryzienie, wspinanie się, ponoszenie, caplowanie itp. NAŁÓG to też odruch warunkowy, ale szkodzi przede wszystkim koniowi. Nałogów końskich jest kilka: alkoholizm, palenie tytoniu, narkotyki… A nie, nie ta bajka. Mamy takie nałogi wśród koni:

ŁYKAWOŚĆ – o której pisałam już tutaj.

TKANIE

HEBLOWANIE

KŁAPANIE WARGAMI

ROZSYPYWANIE OWSA –  o którym pisałam już tutaj.

Dziś na tapecie mamy TKANIE.

Tkanie jest chyba najgorszym z nałogów stajennych, głównie dlatego, że jest też najbardziej szkodliwym dla zdrowia konia. Polega ono na bujaniu się na boki – koń staje na szeroko rozstawionych przednich nogach i zaczyna się wahadłowo bujać, przestępując z nogi na nogę. Zaczyna się niewinnie, ale wkrótce koń buja już całą szyją, głową, piersią. Nogi odrywa od ziemi i wciąż majta się na lewo-prawo. Przypomina to tzw. chorobę sierocą i jest jej bardzo bliskie. Stwierdzono, że na taką przypadłość chorują nie tylko konie. Zaobserwowano tkanie u zwierząt trzymanych w niewoli: słoni, niedźwiedzi, wielbłądów itd. W ten sposób zwierzęta reagują na stres związany z zamknięciem w niewoli, odosobnieniem, pozbawieniem naturalnej wolności i swobody. Konie w stajniach tkają z tego samego powodu; znerwicowanie wywołuje u nich odruch sierocej choroby. Staje się on ich rozrywką i silnym nałogiem. Niebezpieczne jest to z powodu nadmiernej eksploatacji przednich nóg: mięśni, stawów, więzadeł, ścięgien, kopyt. Koń praktycznie nie wypoczywa – większość czasu w boksie spędza na bujaniu się na przednich nogach. Rujnuje sobie w ten sposób aparat ruchu. Z tkaniem, jak z każdym nałogiem, walczy się bardzo ciężko. W naszej stajni od lat już tka Raszdi. Żaden koń się tym nie zaraził, choć słyszałam opinie, że jest możliwe kopiowanie tego nałogu przez obserwatorów.  Raszdi jest typem słabym psychicznie, a więc podatnym na taką chorobę. Próbowaliśmy już zabawek w boksie, wieszaliśmy też drewniane klocki na takiej wysokości, by tkając uderzał w nie nogami. Nie polecam – nic nie daje, a jest mało humanitarne. Metodę polecił mi znajomy pracujący w stadzie ogierów – tam wieszali nawet cegły, a konia wypinali na dwóch uwiązach, by nie mógł machać łbem. To nie działa; nałóg jest silniejszy od bólu. Trochę ulgi takiemu koniowi może dać towarzystwo w boksie, możliwość nawiązania przyjaźni. Niekoniecznie musi to być drugi koń, znane są przecież przypadki przywiązania i przyjaźni koni z owcami, kozami. Nasz Raszdi dostał w prezencie Czubajkę – klacz jest mało sympatyczna, ale w swej szorstkości najpierw tolerowała kolegę, który przecież jest wyjątkowo zgodny; nie kłóci się o żarcie, nie próbuje dominować. Z czasem polubiła współlokatora i teraz często można zaobserwować, że nawet na pastwisku pasą się u swoich boków. Nie wiem, czy przyjaźń ta przyszła za późno, gdy Raszdi już był mocno „w szponach swego nałogu”, ale faktem jest, że Raszdi nadal tka – rzadko w obecności Czubajki, ale zawsze gdy zostanie sam, a ona idzie na jazdę. Z pewnością jednak zyskanie towarzyszki mu pomogło, wyciszyło go, uspokoiło i zmniejszyło znerwicowanie staniem w boksie. Tkanie w naszej stajni naprawdę nas dziwi: nasze konie mają bardzo dużo swobody, większą część doby spędzają na pastwiskach (łatwiej jest wtedy utrzymać czystość w bokach; koni mamy trzydzieści, a stajennego Mirka tylko jednego), więzi w stadzie i kontakt jego członków jest duży, a życie społeczne kwitnie. Mimo wszystko jednak, stajnia pozostaje symbolem niewoli, a słabe psychicznie jednostki odchorowują stres tkaniem. Nie mam na to recepty, ale zdecydowanie polecam zapewnienie towarzystwa, bo inne, mechaniczne metody to tylko półśrodki, które wprowadzają ból i większe znerwicowanie konia.

Pewną odmianą tkania jest inny stajenny nałóg – CHODZENIE PO BOKSIE. Czasem zdarza się, że nerwowe konie nieustannie spacerują po swoich boksach. Kręcą się po nich jak błędne owce, na okrągło łażą, zamiast wypoczywać. Tak samo jak przy tkaniu rujnują sobie tym chodzeniem aparat ruchu, dodatkowo wciąż mieszają ściółkę; tak zdeptana wymaga codziennej wymiany. Przyczyna jest ta sama co w tkaniu i tak samo obserwowany jest ten „chód sportowy” u trzymanych w niewoli zwierząt. Na pewno widzieliście w zoo jak duże drapieżne koty krążą bez celu po swoich klatkach.  Można próbować pomóc sobie w zwalczaniu tego nałogu metodami mechanicznymi – widziałam raz w dużej stajni konia, który miał w swoim boksie oponę od ciągnika. Wiele mu nie przeszkadzała: łaził po boksie zręcznie lawirując nad przeszkodą. Ulżyć może towarzystwo, jak przy tkaniu. Reszta ta półśrodki.

Autor: Kategoria: TEORIA vs. PRAKTYKA

< 1 2 3 4 5 >»